Вай гулдаь г1алг1ай кицаш мустафа ганижев

                ВАЙ ГУЛДАЬ Г1АЛГ1АЙ КИЦАШ        Мустафа Ганижев
                (ж1алехе, сагахе дийца кицаш)

1. Мела дукха дувцара, цхьанна ж1алена дагадаг1ац, тахан оаша бакъдаь дувца   
  хабар, шоашт бехказдовла, - аьлар харцонна духьал жоп тийнача Ахьмада.
2. Хьо могаш хуле, мегашва хьо, иштта сесаге, ж1алие уллув леларгда хьона.
3. Дикача пхьуна а хул маьлхара каша, даь коара д1адоадаш.
4. Берза баге т1еман куц да, х1аьта ж1али багенах моастаг1ал мара хиндац диса.
5. Чудахьара хьайна могар делахь, диса ж1али д1адуаргда хьона.
6. - Миштад да хьа г1улакх? Массихана хьа ха ядда ма йоаде циск мо къайлйоа- лаш, - аьннад ж1але ший даьга, ше теркалцадеш хилара.                – Мо дац г1улакх, со циска т1ехьа адац, из юхе х1ат1а ца доаг1е, - жоп даннад ж1але дас.
7. К1алвисачо яьхад,- ха йоаг1а сога, цхьа шу доаг1аш ж1али ворх1 шерал вог1а, мотт арабаьле,  вир хила хьогаш.
8. Шу даьнна ж1алий к1аза, итт шу даьннача сага тара да, цо йоах ж1алий дикаг1а кхет шийна д1ахьийхачох.
9. Цхьаь виса саг, - ж1алица дагавувл, цох шийна г1онче веш.
10. Саг миното вицву, кхыдола х1амаш хулаш цунгар теркам д1аийбеш, х1аьта ж1али цхьа минот а, цхьа шу а  цхьатарра да.
11. Ж1алена эшар сагаца хилар да, сага эшар – саг хилар да.
12. Къаданна ж1али, з1анарга 1амара атта хилац, из 1омаде дезаш хилча.
13. 1ехача ж1алех мА кхера, ца 1ехачох лорале, дагадоацаш т1акхетар кхерам хилара.
14. 1ула юкъе икхаьчача – 1аха ца 1ахе а, ц1ог лестадер да ж1али долга белгало.
15. Ж1аленга етталуча хана – лоам а кхерало, кхера ца лой а, ше дижа уллачар хьаг1атте д1адирзе 1адуж.
16. Говра т1ехьашке, ж1али хьалхишке, истий юкъахе – лоралелахь!
17. Говрахе, сесагахе, 1айха кхаьбачохе ма теша!
18. Борз йолча ваг1а воде, хьай ж1але а  дигалахь хьайца, тешаме хургда хьона.
19. Ладувг1ача ж1алена, борг1алго а з1ок етт, из шеек доаккхаш.
20. Бежа 1у тхьайсача, ж1али а юхе дахе 1адуж.
21. Шийна доаг1ачо хьаж дика кхеташ ва, ж1али мержа мотт хьокхаш мо.
22. Ж1али дулх лораде аьлча из д1адехье диза тхьовс.
23. Айлекхе вахав ж1алена напаг1 деха.
24. Доккхалдер а хул з1анара дихка ж1али мо 1ехаш.
25. Ж1али буц мо духьалар д1а ца воалаш, ше к1ордавайтар дитка дац.
26. Эхь а, сий а доацаш ва из, ц1ог даьккха ж1али мо.
27. Ж1али (саг) ше а яац е нахага а яъийтац.
28. Ший г1улакх идоацача ца воде, - ж1али т1ехьдаргдац, г1улакх хинна вахачо, ж1али кхераме хилац.
29. Картаг1а саьрг ца 1отте, ж1али хьа1ахац.
30. Г1аж еттаянача ж1алена, п1елг д1ахьайкхача а тоъ.
31. Ж1алех кхера везац, цунна метта да д1авихкача.
32. Ж1али метта вижа улаш, моз г1аттара сомавоалаш.
33. Ж1але 1ехе а, мухь игибелла вир йода юха ца хьожаш.
34. Ж1алена ма мог даьна опп бувца, ше дезийташ.
35. Воча ц1аьнаьнах хьаьши вада догдоаг1аш хул сихаг1а.
36. Шинена мегаргдолаш дар даар, ц1аг1ар ж1алене, цискае.
37. Ж1али мо ханна ваьха, пхьу мо лелар хьанаьхк.
      
38. Ж1алий цогал совг1а хозал яц цунца, ж1али а дуаргдоаца дарах, к1алвисав хьанаьхк.
39. Курал ма яцар цун Машита, мецача ж1алел совг1а.
40.       40. Ж1али багакхаьчай алалехь – къарт,- аьле д1акхоал, шийна д1акхесса дулха кусок.
      41.  Ж1алена т1аьхк тассе – яа а, мотт хьакха а, ц1ога к1ала йила хул.
42. Мела ж1али ка ца тохара, диза-м далац.
43. Ж1али мо яьна гобоахаш, к1ордавайташ хул 1ехьдоацар.
44. Ж1алий мецлуча тайпар мецлуш, ж1алий г1еллуча тайпара г1еллуш ва со хьа г1улакха, хьажа кийчаванна.
45. Ж1али мо тешаме а, ладувг1аш а ва (я) тха керда доттаг1.
46. Морзал йолача – мозаш го беш мо, хьоанел йолача – мотт хьокхараш нийссалу
47. Малх бохьлу – йокъал йолча, котало йолача – денал гуш мо.
48. Г1улакх хинна даьлар, х1аьта къуно газа йиар. Къу гучаваьлча хайра цуна доаца денал.
49. Ший к1оригах х1азилга а, берза дог таралу.
50. Наькъа воаг1ар меца волаш мо – къел хилара на1араш мукъа хул.
51. К1увса т1а ца ваьлча жоп дала – бакъдар дувцац дукха болчар.
52. Маха 1оттабалча маара – маьха ирал зувц, лазар хоалушщ.
53. Сигал дукха хьежара – нахча ежаяц е хургдоацар дийцар – хургдолчох ваьннув.
54. Наха бовзарг ма бий аьле – хьай бала кода ма белапхь, наьха лазар тайп-тайпа-ра да хьона. Из хьа лазар долчо мара – унаг1ц1енон  мах бе хац.
55. Харцо йийцачо мара – керта т1ой детадандац. Харцох мара кхеле а кхийлавац.   
56. Вир хьал ца дайзачо – вир т1а ваг1ара хам баьбац.
57. Аьла руцкъаз, курало вузаваьв – овлия1а 1амало, къело возаваьв.
58. Ваьхий вар – наха аьла ваьв, кхечох – бежа 1у веш хьаденад.
59. Къинош даьр – хаттаре хул валача, т1оам байзар – довнах кхийравац, х1аьта курало – доттаг1 ваьвац.
60. Нийссох шайт1а лоархьадаьдац.
61. Говзалца дарж даьккхар – катоха т1ера хул.
62. Хьалхе лелаяра тхьамада хиннав – солтечох эпсар а хиннав сатохара.
63. Чуэттача виро хий кхаьхьад, дукъах волчо боал кхехьаб.
64. Хьармаргш йийцачо – сомаш киса дихкад.
65. Цкъа оппаш хуле – кхоана теша хала хул.
66. Цаховр дийцар къинах визав, х1аьта хаттаре а кхийлав.
67. Саго шийна яь кхел мегаш я, наха яьча кхелал балане яле а.
68. Юачунга хьажжа – мухь гибол, торонга хьажжа жоп а ле.
69. Хьайдар 1а лора ца дой – наха лоравергвац хьо, ший низ лорабаьр – низах соваьннув.
70. Воча сагах д1акхийтар бокъалгахь ваьнавац. Цо йох дика дикан да, х1аьта во вона да.
71. Къайлаг1а бий баь – гучахьа хьеставаннав, ше шийх догкхардаде ца могаш.
72. Мела дукха дувцара, цхьанна ж1алена дагадаг1ац, тахан оаша бакъдаь дувца хабар, шоашт бехказдовла, - аьлар харцонна духьал жоп тийнача Ма1аса.
73. Хьо могаш хуле, мега шва хьо, иштта сесаге, ж1алие уллув леларгда хьона.
74. Дикача пхьуна а хул маьлхара каша, даь коара д1адоадаш.
75. Берза баге т1еман куц да, х1аьта ж1али багенах моастаг1ал мара хиндац диса.
76. Чудахьара хьайна могар делахь, диса ж1али д1адуаргда хьона.
77. - Миштад да хьа г1улакх? Массихана хьа ха ядда ма йоаде циск мо къайлйоа- лаш, - аьннад ж1але ший даьга, ше теркалцадеш хилара.                – Мо дац г1улакх, со циска т1ехьа адац, из юхе х1ат1а ца доаг1е, - жоп даннад ж1але дас.
78. К1алвисачо яьхад,- ха йоаг1а сога, цхьа шу доаг1аш ж1али ворх1 шерал вог1а, мотт арабаьле,  вир хила хьогаш.
79. Шу даьнна ж1алий к1аза, итт шу даьннача сага тара да, цо йоах ж1алий дикаг1а кхет шийна д1ахьийхачох.
80. Цхьаь виса саг, - ж1алица дагавувл, цох шийна г1онче веш.
81. Саг миното вицву, кхыдола х1амаш хулаш цунгар теркам д1аийбеш, х1аьта ж1али цхьа минот а, цхьа шу а  цхьатарра да.
82. Ж1алена эшар сагаца хилар да, сага эшар – саг хилар да.
83. Къаданна ж1али, з1анарга 1амара атта хилац, из 1омаде дезаш хилча.
84. 1ехача ж1алех мА кхера, ца 1ехачох лорале, дагадоацаш т1акхетар кхерам хилара.
85. 1ула юкъе икхаьчача – 1аха ца 1ахе а, ц1ог лестадер да ж1али долга белгало.
86. Ж1аленга етталуча хана – лоам а кхерало, кхера ца лой а, ше дижа уллачар хьаг1атте д1адирзе 1адуж.
87. Говра т1ехьашке, ж1али хьалхишке, истий юкъахе – лоралелахь!
88. Говрахе, сесагахе, 1айха кхаьбачохе ма теша!
89. Борз йолча ваг1а воде, хьай ж1але а  дигалахь хьайца, тешаме хургда хьона.
90. Ладувг1ача ж1алена, борг1алго а з1ок етт, из шеек доаккхаш.
91. Бежа 1у тхьайсача, ж1али а юхе дахе 1адуж.
92. Шийна доаг1ачо хьаж дика кхеташ ва, ж1али мержа мотт хьокхаш мо.
93. Ж1али дулх лораде аьлча из д1адехье диза тхьовс.
94. Айлекхе вахав ж1алена напаг1 деха.
95. Доккхалдер а хул з1анара дихка ж1али мо 1ехаш.
96. Ж1али буц мо духьалар д1а ца воалаш, ше к1ордавайтар дитка дац.
97. Эхь а, сий а доацаш ва из, ц1ог даьккха ж1али мо.
98. Ж1али (саг) ше а яац е нахага а яъийтац.
99. Ший г1улакх идоацача ца воде, - ж1али т1ехьдаргдац, г1улакх хинна вахачо, ж1али кхераме хилац.
100. Картаг1а саьрг ца 1отте, ж1али хьа1ахац.
101. Г1аж еттаянача ж1алена, п1елг д1ахьайкхача а тоъ.
102. Ж1алех кхера везац, цунна метта да д1авихкача.
103. Ж1али метта вижа улаш, моз г1аттара сомавоалаш.
104. Ж1але 1ехе а, мухь игибелла вир йода юха ца хьожаш.
105. Ж1алена ма мог даьна опп бувца, ше дезийташ.
106. Воча ц1аьнаьнах хьаьши вада догдоаг1аш хул сихаг1а.
107. Шинена мегаргдолаш дар даар, ц1аг1ар ж1алене, цискае.
108. Ж1али мо ханна ваьха, пхьу мо лелар хьанаьхк.
109. Ж1алий цогал совг1а хозал яц цунца, ж1али а дуаргдоаца дарах, к1алвисав хьанаьхк.
110. Курал ма яцар цун Машита, мецача ж1алел совг1а.
111. Ж1али багакхаьчай алалехь – къарт,- аьле д1акхоал, шийна д1акхесса дулха кусок.
112. Ж1алена т1аьхк тассе – яа а, мотт хьакха а, ц1ога к1ала йила хул.
113. Мела ж1али ка ца тохара, диза-м далац.
114. Ж1али мо яьна гобоахаш, к1ордавайташ хул 1ехьдоацар.
115. Ж1алий мецлуча тайпар мецлуш, ж1алий г1еллуча тайпара г1еллуш ва со хьа г1улакха, хьажа кийчаванна.