Гьикl кlулацаз свас къачуна... гьикайе

И агьвалат яргъал са дагъдин хуьре хьанвайди я.Малум шейер себеб яз,хуьруьн тlвар за квез лугьудач.Иштиракзавай ксарин тlварарни дегишарун герек акуна заз.Маса ихьтин дагъдин хуьрерлай фаркьлу жегьетарни авачир и хуьруьз,вири дагъдин хуьрер хьиз,и хуьрни ади са хуьр тир.Амма агъадихъ галай ихтилатдилай ахпа а хуьр пад-къерехда са тlимил машгьур хьана...
Ибрагьимазни Шагьселемаз ятакьна-ятакьна,кьуьзуь кьиляй са хва ганвай гъуцари.И кlвалахдиз абур гьикьван шад хьанатlа лугьунни герек амач.Хуьруьнвийризни гзафбуриз хвеши хьана.
Дидеди хайи къалалай адан ийесийриз гьакьван ала тир хьи,йифди-югъди абур гъвечlи Илясан назуналди къугъвадай.Гьа виляйни кстагь,темпел са аял амала къвезвай.Вуч за куь кьил тарда,гьа икlа Иляс чlехини хьана,мектебни куьтягьна.Дуьз лагьайтlа-мектебни,муаллимарни адакай куьтягь хьана.Са чуьп къачуна муькуьдан винел эциг тийиз,темпел вак хьиз вердиш хьанавай Иляса тарсарни кlелнавайди туш.Авай са хва я лугьуз вирида адан и кардилай гъил къачуз тир(муаллимрик мукьа-кьилиярни квай).Чlехи гадани хьана,амма вичин кьацlай нерни михьдачир.Экъведайла,кlамаз-кlамаз,кагьулвилелди камар къачудай,са набутвал квачиртlани,экъведайла кlул экьисна экъведай-гьа инлайни адан тlвар "Кlулац" хьанвай.Тай-туьшер эскервилиз фидайла,Кlулацвай комиссиядай экьечl хьаначир:духтурриз адан гьерекатар,рахунар акуна,ам акъулдай кими тирди гьисабна ва ам килигунариз гзаф вахт акъуд тувуна "комиссоватна".Таяр-туьшер эскерни фена хтана,кlелиз,кlвалахиз чара шегьерризни фейибур хьана,амма Кlулац диде-бубадин къвалалай санизни агъванач.Яшарни 25-ав агакьнавай,амма са затlунинни ийеси хьанвачир ам.Диде-бубадвай ам сакlани эвлендирмишни жезвачир.Лагьайтlа хьи,адаз свас кlанзавачир-таб жеда.Свас кlанни ийизвай адаз,свасакай рахайла вичинни хуьруьн лапни ийер рушарин тlварар кьаз тир-са гафуналди,иштагьар пис тушир адан.Кlан хьаналди туш хьи-Кlулац чидай кицlини вичин руш адаз гана,бадбахтдачир.Мукьа-кьилийри хуьруькай мад умудар хкудна,маса хуьрерай Кlулацаз свас жагъуриз тир.Эхир вучда ихтилат яргъи авуна,Кlулацан кьунши хуьре гъуьлуьк галай эмеди са къуз хабар ракъурна хьи,бес руш жагъана лугьуз.Амма рушан ийесийриз "ваъ-ун" жаваб ганвачиз гададиз килигиз кlанзавай.Ибрагьимазни Шагьселемаз са патай хвеши ханатlани,муькуь патай гзаф перишан тир абуриз кичlезвай хьи,хва къалурайтlа,рушни рази жедач,рушан ийесиярни.Вучда-вучдач лугьуз фикирри туханвай диде-бубадин куьмекдиз мадни "фендгир" эме атана.Адан меслятдалди,гуьрушьдиз Кlулацан паб-аял авай,адан вичихъ галаз са яшари авай имидин хва тухудайвал хьана:имидин хва акьуллудини тир,вичихъ акунарни авай.Гуьрушарни кьилиз фена,"чам" рушазни,рушан ийесийризни беген хьана,фейи илчийри "разивилин" ширин чаярни хъвана.Гила тади галайди Шагьселем тир:хуьре-кlвале хабар гьатнавачиз,чугъулчийри рушан патаз хабар агакьарнавачиз,мехъерарна,свас гъана кlанзавай.Гьакlни авуна ада,тахьайтlани мехъерин игьтияжар фаданлай агуднавай абури.Рушан ийесийравай гаф къачуна,мехъерна свас гъайиди гьич кьве гьафтени хьанач.
Хуьре-кlвалевайбуризни и кар лап маракьлу хьанвай,адахъ галаз алакъалу сирр-суьгьбетарни пара физ тир.Вириди и кlвалахдин эхир гьикl жезтlа лугьуз виливай хуьзвай.Абури фикирзавай;къе-пака Кlулацан свас вичин бубайбурниз хъфида.Амма кар а кардикай тушир.Са югъ,къве югъ,пуд югъ,са гьафте,са варз-къуни-къуншийри,хуьруьнвийри лугьудайвал хьанач.Абуриз мел-мярекатда Кlулацан свасни акуна-ам лап са шикил хьтинди тир,абурин фикирдив,Кlулацан тай тушир.Акьул-камалдин ийеси тир ам,эдеб-аркан,гьакь-гьуьрмет чидай,кlвалин крарин вягьтедай хъсан къведай амала-салегь са свас тир Кlулацан свас.Эхир чlавара абуриз аквазвай Кlулацни а кlулац тушир-ам битав дегиш хьанвай.Мад садани мезни хквезвачир адаз "Кlулац" лагьана,эвер гуз...
Хейли ятар авахьна а чlавалай инихъ-абурин вичин аялар чlехи хьана,агакьнава,Илясан руш къуншидин хциз нишанлу хьанва,хва эскер фенва.Са чlавуниз и кlвалахдал мягьтелвалай ксари гила икl лугьуз я:паб жеда-кlвал туькуьрда,пабни жеда-ам цкlирда.
Бес куьне гьикl лугьуда?
01.05.18 г.