Адвокат Дон Кихот ва тадбиркор Санчо мантиксизлик

Адвокат Дон Кихот ва тадбиркор Санчо Пансо
мантиксизлик буронига карши
(фелъетон)


I. Кириш. Кекса КамАЗнинг хасрати

Мен  Автомобилиддин Заводхужаевич Камов 1986 йилда Татаристон Республикаси Камск заводида таваллуд топганман, огир юкларни ташувчи Алплар авлодиданман, тугилган пайтимда харбий хаки рангида эдим. Мехнат фаолиятимни тугилганимданок чинкириб, укириб, букириб бошлаганман. Кузов ракамим 54412, Узбекистондаги давлат ракамим 18 В 28 18.
Собик СССРнинг барча минтакаларида елкамга юк ортиб саёхат килганман. Гарб йуналиши буйича Болтикбуйи Республикаларидан бошлаб шарк йуналиши буйича Красноярск улкасигача, Жанубдан Термездан Шимолга Россия Мурманск шахригача булган йулларда изларим бор.
Фаолиятим давомида барча огир юкларни ташиганман десам хато булмайди. Мен ташимаган юкдан курол ярок ва космик кема колган холос. Афсуски, ушбу орзуим амалга ошмайди шекилли. Каридим дустлар. Чарчадим. Узимда куч колмаганини сезиб турибман.
Мана турт йилдирки Гузор туман ЙХХБ ходимлари мени ихтиёрий – мажбурий равишда жарима майдончасида дам олдиришяпти. Эхтиёт кисмларим жазирама иссикда, кахратон кишдаям очик хавода турганидан кай ахволда эканлигини билмайман.
Ихтиёрий-мажбурий тартибда келдим деганимнинг сабаби шуки, бу ерга уз оёгим билан кириб келганим хам рост.
Уша куни дунёнинг нариги томонига деса хам кетворардим, керак булса! Уят, ор-номусга чидолмай багрим эзилиб, упкамдан чиккан захар-заккум шуни исботи.
Бир кун олдин миям кабинасига кириб олган Акбар билан Нишон туманидаги тарвуз экилган майдонга бордик.Ун тонна хисобидан унгуримга тарвуз юкладик. Илгариги бободехконлар камтарин, камсукум, камгап булишарди. Учраган дехконимиз шунака куп гапирар эканки, унинг олдида 10 тонна юкли, 100 км/соат тезликдаги моторимнинг хасрат надомати хам бир ун булиб колади.
Мана шу гапчиноз дехкон КамАЗни кечагина сугорилган майдондан “хайдайсан” деб туриб олди. Акбар унга эътироз билдиряпти. Улар узаро тортишиб турган пайтларида йургакдалигим эсимга тушиб бир кийкириб юборибман денг, Акбар хам Дехконбой хам менга ялт этиб карашди.
–Бунака мошин билан Россиянинг боткокларидан тарвуз олиб утганман! – лофни урди Дехконбой.
Акбар хам менинг хайкиригим ва хайбатимга ишониб индамай рулга утирди.
Сугорилган майдон кумлок экан, мен оёгим ости буш ва чукур булишини хисобга олмаган эканман. Юз метрлардан сунг ботдим колдим. Устига устак кавушлар хам эскилиги панд берди.юмшок ер устида чука бошладим.
–Мен сизга нима девдим! Юролмайди, демаганмидим? –ушкирда Акбар дехконга.
–Узингни бос ука, бу мошинингни узим боткокликдан чикараман,-деди дехкон ва кул телефонини олиб кимгадир сим кокди.
Куп утмай энли кавушларини куз-куз килиб сарик К-700 трактори етиб келди. Симчилвир билан мени боглаб тортди. Роса кучанди, мени чикаролмади. Дехкон яна сим кокди Гредер деган бир бало танасини селкиллатиб етиб келди. Уям тортди, менам чикишга уриндим. Натижа булмади. Геологиянинг КрАЗи, Урали келди тортиб чикаришолмади. Шармандагарчилик!!! Ер ёрилмади, мен кириб кетмадим!
Шунда ужар дехконга Акбар деди:
–Ака бу номи улуг супраси курук, гавдаси катта, аммо, пукка советни мошинларини чакираверманг, буларингиз моралний (маънавий) эскирган. Номи техника. Аслида ландавур матохлар. Кулингиздан келса, АКШнинг Магнумини чакиринг!
–Униям топамиз, -деди дехкон ва сим кокди.
АКШнинг кип-кизил олифта, кибр-хаволи «Магнум» деган киз боласи, огзида чайнаган сакичи билан етиб келди. Юриши худди раксга тушаётган раккосани эслатарди. Шундай хушбичим, чиройли булса-да жуда купол киз экан. У етиб келиши билан, хаммамизга бир-бир караб, писандсиз деди:
–Гала кари-картанг бир жойга тупланиб яна кимни гийбат киляпсизлар?
–Нима хакинг бор танимаган кишилар хакида, бундай дейишга? –эътироз билдирдим мен.
–Сен кирчанги чол тилингни тийиб утир-деди-ю лойга мен ботганимга кузи тушгач устимдан кулди:
–Хой антиквар нусха! Уялмайсанми елкангга ун тонна юк ортиб, шундан кура узингни улдириб металлоломга топшир, зора сендан дугонам танаси чикса! Сен гурсухталар хамманг кушилсанг хам менинг жимжималогимга арзимайсанлар! Кари тункалар!!!
Бу олифтанинг гапига мендан бошка хеч ким эътироз билдирмади. Демак улар бу кизчани танишаркан, шекилли. Кизчанинг думига мени тумшугимдан илинтиришди. 
Мен нима булсаям шу олифта кизча, мени ботган жойимдан чикаролмаслиги учун тиришдим. Бу кизча эса огзидаги сакичини ташлаганиям йук, нафасини хам узгартирмасдан тиржайиб бокди-да, мени даланинг куриган жойига чикариб, «Ху, кария сени жойинг музейлигини биласанми? -деб, захархандалик билан устимдан кулиб кетворди.
Эссиз совет техникалари! Гавдамиз катта-ю, килаётган ишимиз ботиш ва куп овкат ейиш!
Тарвузларни сотиб уйга келганимиздан кейин Акбар мени танамни ювиб-тараб уйга киритиб куйди. У бемалол ухлади. Мен эса уятдан кузим чирим этмади.
–Эй, Худо! Кечаги шармандашарчиликка Алплар зоти чидаёлмайди. Ботиб колган жойимдан Магнум деган кизча мени олиб чикди-я, бундан кура списать килиниб металлоломга ташланганим афзал! –деб кечаси билан Яратганга нола килиб чикдим.
Менинг дард-хасратларим Эгамга етиб борибди, шекилли, эртаси куни Гузор туман ИИБ билан ДАН (аслида Йул харакати хавфсизлиги туман булими, мен ДАН-ГАИ дейишга урганиб колганман, каричилик) бошлиги келиб, «бир КамАЗ машинаси бировни уриб кетиб, вокеа жойидан кочиб кетган, шунга машинанингизни ДАН жарима майдонига олиб бориб эксперт килдирамиз, агар КамАЗ айбдор булмаса, кайтариб берамиз»-деди.
Мен эса «тилингга асал урток Начальник!!! Мени шу ердан олиб кетиб металлоломга топшир, ортик яшашни истамайман, мен хеч кимни урмаган булсам хам, хамма айтган гапларингизни тасдиклайман. Агар иккита «БелАЗ»ни уриб майиб килибди »-десангиз хам «тугри» -деб кул куймаган номард,-дея кукрагимни кутариб жарима майдончасига кириб олдим. Мана турт йилдан буён шу ерда умргузаронлик килиб келяпман. Афсус, менга айб куйишолмади, хатто, нима учун келтиришганиям тушунарсиз, шубха ва гумонларга тула экан!
Мана турт йилдирки Гузор туман ЙХХБ жарима майдончасида дам олиб турибман.
... Хурматли укувчи хеч нарсани тушунмагани тайин. КамАЗ одам эмас-ку, унинг гапини биз тушунсак. Мен хам унинг гапини тушунмагандим, аммо, унинг, тугрироги техника воситаларининг одамлар хакидаги тасаввури жуда кизик экан. Уларни бизни «АХМОК» дейишаркан!
КамАЗга бу гапни идорама-идора санкиган Техник Паспорт асосли далиллар билан исботлаб берибди.
Турт йилдан буён бир жойда туриш азобини металломдан кайтганлар айтсин! Мен Термезнинг иссигига ухшаш Гузорнинг жазирамасида куйиб, кахратон кишнинг совугида танамдаги буёклар парчаланиб юрган пайтимда Тех Бош Бут Акбар билан бирга роса хангомаларга дуч булибди.
Хаммаси 2016 йил сентябридан бошланибди. Мамлакатда сиёсий тузум узгариши билан суд-хукук, хукук-тартибот идораларида хам узгаришлар юз беришига сабаб булди.
Нотугри мусодара килинган дея тухтамга келингани учун ёнимда турган бир неча машиналар озодликка чикиб кетишди.
Уларнинг озодликка чикиши мени хамюрагимга гулгула солди. Яна бир икки йил турсам-ку, нак металлоломга кетишим аник. Айтишларича АКШ, Германия, Франция, Англия ва бир канча техникаси ривожланган мамлакатларда биздака Алпкоматларнинг мехнат фаолияти ун йилдан ошмасакан. Дархол нафакага чикиб янги авлод яратиш билан шугулланишга машгул булишаркан. Бахт ва омадни каранг!!!
Узбекистонда эса мана уттиз уч ёшин урсак хам юрибмиз нафакага чиколмасдан. Янги авлод яратиш биз учун анконинг уруги каби ушалмас орзу.
–Тех Бош Бут, дунёда нима гаплар, ёнимдаги купгина шалток аравалар хам озодликка чикиб кетишининг сабаби нима?
–Дунё бехабар матохсизда Автомобилиддин Заводхужаевич! Узбекистонда улкан узгаришлар юз бериб ётибди, адолатсиз суд карорлари бекор булиб хурланган, мазлум булган маркаблар озод булишяпти.
–Буни карангга  «юрган дарё, утирган буйра» деганлари шу-да мана турт йилдан буён утирибмиз, бирон ит хам холинг не деб сурамайди. Качондан бошланди бу ободлик?
–Бундан уч йил олдин 2016 йил сентябрида Узбекистоннинг Рахбари вафот этди.
– ЦКнинг Бош котибими?
–Канака ЦК? Президенти вафот этди 2016 йилда.
–Мен 1986 йилда бу ёкларга келганимда Узбекистоннинг бош рахбари ЦКнинг бриничи котиби дейиларди. Биз шу тахлитда эслаб колганмиз. Ха гапиравер, карияни кийнама.
–Булмаса, эшитинг. Давлат тепасига янги киши келди. Энди бу рахбар ЦКнинг Биринчи котиби эмас, Президент дейилади.
–Тушунарли. Лекин, мен учун ЦК Биринчи Секретари деган гап кулай. Хар холда шундай деб уйлашимга каршилик килмассан? Карилик курсин невара, карилик.
–Майли. Хохласангиз мен хам хозирги идораларни эски номи билан атайман сизга тушунарлирок булиши учун.
–Уларнинг номи узгаргани билан тартиб таомили, иш юритиши эскичадир?
–Жа-а, унчалик эмас. Эски колипдан чикиб кетишга уринишлар буляпти. Аммо, бунга билимдон, аклли ва жасур кадрлар керак.
–Хуллас, вакт керак де. Хуш мен бу ердан чика оламанми, шунисидан гапир?
–Шошмай туринг, тегирмон навбати билан. Эх, хе. Сизни бу ердан чикариш учун булиб утган машмашаларни билганингизда эди, севинчдан портлаб кетган булардингиз!
–Йуг-э! Кимлар менинг тарафимни олишди?
–Республика ГАИси бутун таркиби билан сиз тарафда. Республика пойтахти Миробод туман Маъмурий суди, Тошкент шахар Маъмурий Суди хам Республика ГАИсини  учун сизнинг тарафингизда катъий туришибди. Бундан ташкари Кашкадарё вилоят Жиноят суди,з Вилоят Прокуратураси, вилоят ГАИси, Ички ишлар Бошкармаси хам Сиз тарафда.
–Йуг-э! Тасанно! Мен эса кариб-картайиб, хамма мени унутган деб уйлаб эзилиб ётибман. Шунча идора мени рахматли Туйчи Мирзаевнинг оиласига кайтаришга уриниб ётганда, мен рахматликнинг олдида карзимни узолмаганимдан гамга ботиб ётибман. Демак бир икки кун ичида Туйчи аканинг угли Акбар келиб мени олиб кетади!!! Ура, ура!!!
–Акбарнинг келиши масаласи жуда мураккаб.
–Нега, ахир? Шунча хукук тартибот идоралари мени тарафимда булса, Акбарда нима муаммо?
–Гап шундаки, юкорида санаб утган барча идоралар сизни Акбардан тортиб олиш учун сиз тарафингизда туришибди.
–Тушунмадим? Мен Акбарнинг дадаси, рахматли Туйчи Мирзаевга тегишлиман-ку! Ёки сталинизм даври каби хусусий мулкка карши кураш очилганми?
–Кескин фикрлайсизда Автомобилиддин ака! Конун сиз ва Акбар Мирзаев тарафида, лекин буни исботлаш жуда мушкул буляпти.
–Конунга амал килувчи идоралар унда нега ойлик маош олишяпти? Айнан конунни оёкости килиш учунми?
–Э, ундок эмас, сизга холатни тушунтиришга суз тополмаяпман.
–Майли сен булган вокеани айтиб берчи, ким хак, ким нохак узим ажратиб оламан.
–Бу бошка гап. Унда эшитинг. Узбекистонга 2016 йил янги Рахбар келганидан сунг хукук тартибот идораларининг кингир кийшик ходимлари пайтавасига ут тушди. Юртбоши КГБ, МВД, Прокуратура ва Суд хокимиятидаги мияси котиб, нафс кулига айланган барча ходимларга жиддий огохлантириш бериб уларни «гудайганлар»,  «порахур», «сталбани хам камайдиган», «судни савдо дуконига айлантириб олган», «ун йиллардан буён судда нега оклов Хукми йук» каби иборалар билан сийлаб, энди уларга нисбатан жиддий кураш олиб борилишини эслатди. Бу гаплар сузда эмас, амалда бир неча мисоллар билан исботланганидан кейин жамиятнинг энг акли расо катламидан бири  хисобланмиш хукук тартибот идораларида кескин узгаришлар була бошлади. Кучада юрган милисалар узидан узи фукароларга нисбатан хушмуомала, ГАИлар йулда колиб кетган машинани тузатишга ёрдам берадиган, прокуратурага арз килиб келсангиз сиз чой узатадиган, КГБда эса дархол сизнинг дардингизга малхам буладиган булиб колишди. Уларнинг халол-покиза ходимлари узлари ташаббус курсатиб ахолига нисбатан конунларни юмшатиш буйича тадбирлар ишлаб чика бошладилар.
Мана шундай ташаббуслардан бири 2017 йил 16 октябрда Узбекистон Республикаси Жиноят Процессуал Кодекси Уз.ЖПКнинг 211-моддаси 1-кичик бандига киритилган узгартиш эди.
Бунга кура Хукмда, шунингдек жиноят ишини тугатиш тугрисидаги ажримда ёки карорда ашёвий далиллар масаласи куйидаги коидаларга риоя этилган холда хал килинади:
1) гумон килинувчига, айбланувчига, судланувчига, махкумга тегишли булган жиноят куроллари мусодара килиниши керак ва улар тегишли муассасаларга топширилади ёки йук килиб юборилади»,-деган узгартиш.
Бу узгартиш тугридан тугри Мирзаев Туйчи (мархум) ва унинг ворислари манфаатига хизмат килувчи хукук нормаси эди.
Сабаби КамАЗ автомашинаси мусодара килиниши лозим булган 2009 йил 26 майдаги Жиноят ишлари буйича Кашкадарё вилоят судининг Хукмида, нафакат хукмида дастлабки, тергов ва суд жараёнида хам мархус Туйчи Мирзаев иш буйича гумон килинувчи, айбланувчи, судланувчи, махкум сифатида тергов килинмаган, суд процессида иштирок этмаган.
У дастлабки тергов давомида факатгина ГУВОХ тарикасида жалб килинган холос. Шунинг учун унга тегишли булган, суд Хукми буйича мусодара килинган КамАЗ автомашинаси унинг хукукий ворисларига кайтарилиши ШАРТ!
Бу ерда иккита хакли савол тугилади. Биринчидан 2009 йилдаги Хукм буйича мусодара килинган мулкка 2017 йилги узгартиш тадбик этиладими?
Харакатдаги конунларга мурожаат киламиз:
            Узбекистон Республикаси Фукаролик Кодекси 4-моддаси (Фукаролик конун хужжатларининг вакт буйича амал килиши)да «Фукаролик конун хужжатлари оркага кайтиш кучига эга эмас ва улар амалга киритилганидан кейин вужудга келган муносабатларга нисбатан кулланилади.
        Конун у амалга киритилгунга кадар вужудга келган муносабатларга конунда тугридан-тугри назарда тутилган холлардагина татбик этилади.
Фукаролик конун хужжати амалга киритилгунга кадар вужудга келган муносабатлар буйича бу конун хужжати у амалга киритилганидан кейин вужудга келган хукук ва бурчларга нисбатан кулланилади» деб курсатилган.
      2).  Узбекистон Республикасининг «Норматив-хукукий хужжатлар тугрисидa»ги Конуни 31-моддаси (Норматив-хукукий хужжатнинг оркага кайтиш кучи) да «Норматив-хукукий хужжатлар оркага кайтиш кучига эга эмас ва улар амалга киритилганидан кейин юзага келган ижтимоий муносабатларга нисбатан татбик этилади, ушбу модданинг иккинчи кисмида назарда тутилган холлар бундан мустасно.
Узбекистон Республикасининг конуни у амалга киритилишига кадар юзага келган ижтимоий муносабатларга нисбатан конунда тугридан-тугри назарда тутилган холлардагина татбик этилади. Агар Узбекистон Республикасининг конуни содир этилган пайтда жавобгарликка сабаб булмаган ёки енгилрок жавобгарликка сабаб булган хатти-харакатлар учун юридик ва жисмоний шахсларнинг жавобгарлигини жорий этишни ёхуд кучайтиришни назарда тутса ёхуд юридик ва жисмоний шахсларга моддий зарар етказса, конунга оркага кайтиш кучини бериш мумкин эмас» -деб курсатилган.
Бу холат Жиноят Кодексида хам таъкидланган:
13-модда (Конуннинг вакт буйича амал килиши) 2-кисм
Килмишнинг жиноийлигини бекор киладиган, жазони енгиллаштирадиган ёки шахснинг ахволини бошкача тарзда яхшилайдиган конун оркага кайтиш кучига эга, яъни ушбу конун кучга киргунга кадар тегишли жиноий килмиш содир этган шахсларга, шу жумладан жазони утаётган ёки утаб булган шахсларга нисбатан, агар улар хали судланган хисоблансалар, татбик этилади.
Килмишни жиноят деб хисоблайдиган, жазони кучайтирадиган ёки шахснинг холатини бошкача тарзда ёмонлаштирадиган конун оркага кайтиш кучига эга эмас.
Автомашина эгаси Туйчи Мирзаев вафот этган булса-да, унинг мол-мулкка эгалик хукуки турмуш уртоги ёхуд фарзандларига утади ва уларга тегишли булган автомашина мусодара объекти хисобланмайди.
Агар конун яхшилик тарафга оркага кайтиш кучига эга булса Узбекистон худудида «хакикатнинг Олий инстанцияси хисобланган» МХХ томонидан 2000-2016 йил 2 сентябрга кадар озмунча гувохларнинг мол-мулки  мусодара килиб юборилмадими? Агар уша хукмлар буйича бегунох кишиларнинг мол-мулки эгасига кайтарилса озмунча нохакликлар бархам топадими?
Демократик Суд тизими мустакил ва мард, Хукумати саховатпеша булган мамлакатлар бундай ислохотларни амалга оширишга кодир. Бир-икки йил олдин Америка Кушма Штатларида 1980 йилларда умрбод камокка хукм килинган икки махбус тергов нотугри олиб борилганлиги туфайли жазодан озод этилди. Бундай адолатли хукм ва карорларни Суди мустакил, эркин ва конунга амал килишда жасур мамлакатлар судлари килиши мумкин.

II. Тадбиркор Панчонинг ракиби кичик сержант Шункоров

Биз тилга олаётган вокеада эса бундай фавкулодда катта ислохотлар шарт эмас. Адолат карор топиши учун муаммонинг илдизини урганган кишига осонгина ечилади. Аммо, оддийгина ечимни кулламаётган хукук тартибот ва суд идораларининг конунни тугри куллашга булган куркувини энг зур сатира сифатида кабул килиш мумкин холос.
Хуп сатира нимадан иборат?
Президентимиз Ш.М.Мирзиёевнинг суд-хукук сохасидаги узгаришларини Акбар хам унинг онаси Мукаррам опа хам телевизорда курган, радиода эшитган, лекин, бу ислохотлар улар учун адолат эшигини очиб турганини хали билишмасди.
Мукаррам опа мархум эрига тегишли булган КамАЗни туман ЙХХБ булими бошлиги ва туман ИИБ бошлиги билан биргаликда уйларидан олиб кетганидан сунг кунгли чукиб колди. Эридан колган ягона техника эди. Оиланинг кувонч-у ташвишларида доим у билан бирга хамдард эди, боякиш.
Туйчи ака рахматлик акалари касбини танлаб КамАЗ хайдашни мактаб ёшидаёк бошлаганди. Акаси Каржов ака Гузорда огир юк машина хайдайдиганларнинг биринчилари каторида. Каржов ака мехнат фаолиятини 1965 йилларда бошлаган. Укалари Нормамат, Туйчи хам унга эргашдилар. Лекин, узини эплаб, рузгорини бут килган Каржов укасига хайдовчилик килишни ман килиб, уни Тошкентга хукукшунослик факультетига укишга юборди. Укиш ухшамади. Акасининг кистови билан Туйчи барибир Олийгохни битирди. Лекин, унинг баракаси хайдовчиликда экан. Хеч качон узи 1980 йиллар охирида сотиб олган  КамАЗидан воз кечмади.
Мукаррам опанинг тушларига Туйчи ака тез-тез кира бошлагач у ховлининг овлок жойида ёки уйнинг бир бурчагида узидан узи йиглайдиган булиб колди. Бу холатни Акбарнинг турмуш уртоги бир неча бор куриб Акбарга айтди. Акбар онасига танбех беролмайди-ку, лекин кунглини кутариши мумкин.
–Ая,-деди у кунлардан бир кун, дадамнинг КамАЗини олиб келадиган булдим, шунга нима дкйсиз?
–Канийди, болам! –деди Мукаррам опа ва кузларида кувонч ёшлари калкди, –Бунинг иложи бормикан-а?
–Бор экан, Кимошдидан сотиб оламан!
Акбарнинг калласига бу гап тусатдан келиб колганига узиям хайрон булиб колди. Аммо, бу ишни амалга ошириши мумкинлигидан, онаси эса бу ишдан канчалик кувониши мумкинлигини хис этиши калбида бенихоя хузур багишлади. Ростданам, Кимошди оркали сотиб оламан, кариндош уруглардан карз-хавола килсамда оламан, зора шу билан онамнинг кузларидаги ёш тинса.
Акбар икки йилдан буён камалиб ётган Гузор туман ЙХХБ жарима майдончасига бориб, отасидан колган эсдалик КамАЗ качон Кимошди савдосига куйилиши мумкинлигини суриштирди. «Буни Мажбурий Ижро Бюросидагилар билади»-дейишди улар. Мажбурий Ижро Бюросидагилар эса «бизнинг иш юритувимизда сизнинг отангизга тегишли машинани сотиш хакида ижро иши йук»-дейишди. -Унда нима киламан?-суради Акбар. «Бунинг учун Жиноят ишлари буйича Кашаадарё вилоят судидан Ижро варакасини олиб келинг»-дейишди МИБдагилар.
Калаванинг учини тополмаган Акбар хукукшунос Абдумалик аканинг ёнига борди. Абдумалик ака Акбардаги мавжуд хужжатларни синчковлик билан урганиб чикди-ю, Акбарни лол киладиган жавобни айтди: Автомашина дархол, хеч кандай мухокамасиз сенга кайтарилиши керак!
–Э, кандай килиб, шундай осонгинами?
–Ха, шундай.
–Нега?
–Мана буни кара 2009 йил 26 май Хукмда КамАЗ русумли, давлат раками  М 28 18 автомашина мусодара килиняпти. Сенинг автомашинанг давлат раками эса В 28 18, шунинг учун хам бу автомашина мусодара килиниши мумкин эмас. Энг асосийси УзЖПКнинг 211-моддасига киритилган узгартишга мувофик даданг уша жиноят ишида гумонланувчи, айбланувчи, судланувчи сифатида иштирок этмаган. Даданг Мирзаев Туйчи дастлабки тергов давомида ГУВОХ тарикасида сурок килинган. Конун буйича унинг мол-мулки мусодара килинмайди. Бу иш жуда осон битади.
–Ака, канийди сиз айтганчалик бу иш осонгина битса эди.
–Осон.
–Ундай булса, ёрдам килинг.
–Гап йук.
–Факат битта савол. Агар суд Хукмида М 28 18 автомашина курсатилган булса, нега унда ЙХХБ бошлиги автомашинамни уйдан алдов йули билан олиб кетишиб хозиргача саклаб туришибди?
–Автомашинангни жарима майдонга келтириб камаб куйишларига Гузор туман ЙХХБ бошлигининг хеч кандай айби йук. У юкоридан келган буйрукни бажарган холос.
–Канака буйрук?
–Мана кара Узбекистон Республикаси Ички Ишлар Вазирлиги Йул Харакати Хавфсизлиги Бош Бошкармасининг 2015 йил 06 июнь 24/7-505 – сонли Тошкент, Жиззах, Кашкадарё, Сурхондарё вилоятлари ИИБ ЙХХБ бошликларига факс оркали 2015 йил 07 июлда юборган топширик хатида шундай дейилади:
¬¬- Кашкадарё вилояти МХХ бошкармаси томонидан олиб борилган тергов якунлари хамда жиноят ишлари буйича Кашкадарё вилояти Судининг 2009 йил 26 майдаги Хукмига кура,
...КамАЗ 5410 русумли, хозирги давлат раками белгиси 70 081 RAA (олдинги давлат белгиси 18В 2818) булган... автомобиллар жиноят куроли деб топилиб, давлат фойдасига мусодара килиниши белгиланган ва ушбу автомобилларга кидирув эълон килиниб, ижро этиш учун ДЙХХХ органларига юборилган.
Ушбу Хукм ижросини таъминлаш максадида ИИБ ЙХХ Бош Бошкармаси томонидан ушбу автомобилларни аниклаш ва ушлаш тугрисида 2013 йилнинг 24 январь куни 24/7-56-сонли хати юборилган. Лекин, шу кунга кадар ушбу автомобилларнинг бирортаси хам ушланмаганлиги сабабли жиноят ишлари буйича Кашкадарё вилояти Суди Ички Ишлар Вазирлигига хат билан мурожаат этган.
Юкоридагиларни инобатга олиб, ушбу автомобилларни аниклаш ва ушлаш чораларини куришингиз, автомобилларни топиш максадида уларнинг яшаш (руйхатда турган) манзиллари буйича кидирув ишларини ташкиллаштиришингиз, автомобиль ушланган такдирда уни урнатилган тартибда жарима майдонига куйишингиз, амалга оширилган ишлар хакида 2015 йилнинг 10 июнь кунига кадар ИИБЙХХ Бош Бошкармасига ёзма равишда маълумот беришингиз суралади» дейилган.
Бундан келиб чикадики Республика  Ички Ишлар Вазирлиги Йул Харакати Хавфсизлиги Бош Бошкармасининг 2015 йил 06 июнь 24/7-505 – сонли хати Жиноят Ишлари буйича Кашкадарё вилоят Судининг Хукмига зид равишда чикарилган.
–Республика ИИВ ЙХХ Бош Бошкармаси вилоят Судидан юкори-ку, ака.
–Кул остидаги ходимлари, ойлик маоши ва бошка имтиёзлар буйича юкори булиши мумкин. Аммо, у худи Мажбурий Ижро Бюроси каби Ижро органи. Соддарок килиб тушунтирсам у алфавитдаги жасади катта аммо функцияси кичик «а». Суд эса жасади кичик булса-да, функцияси катта «А».  Шунинг учун, Ижро органи Суд Хукмини узгартишга, уни мухокама килишга унинг хакки йук.  Бу хакда конунларимизда шундай дейилади:
             Узбекистон Республикасининг «Суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш тугрисида»ги Конуннинг 21- модда (Суд ижрочиларининг давлат органлари, кредит ташкилотлари ва бошка ташкилотлар билан хамкорлиги) сида мажбурий ижрони таъминлаш максадида Ички ишлар органлари автомототранспорт воситаларини кидиришни амалга ошириши белгилаб берилган.
Ушбу конунни амалиётда куллаш масалалари юзасидан Узбекистон Республикаси Олий суди Пленуми ва Узбекистон Республикаси Олий хужалик суди Пленумининг 2009 йил 10 апрель 06/196 –сонли «Суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш тугрисидa»ги Узбекистон Республикаси конунини куллашда суд амалиётида вужудга келадиган айрим масалалар хакида» Кушма карори 8-бандида шундай дейилади:
« Ижро хужжати талабларида ноаникликлар мавжуд булган ёки у билан суд хужжати орасида тафовут аникланган холда суд ижрочиси, Конуннинг 31-моддасига мувофик, ижро хужжатини берган судга суд хужжатини тушунтириш, мазкур хужжатларда йул куйилган ёзув, босма ва арифметик хатоларни бартараф этиш тугрисида ариза билан мурожаат килишга хакли. Суд ижрочисининг аризасида суд хужжатининг конунийлиги масаласида мушохада юритилиши мумкин эмас».
    Бу банддаги Суд ижрочиси жумласи Ички Ишлар Вазирлиги Йул Харакати Хавфсизлиги идоралари ходимларига хам тегишли. Яъни улар хам 2009 йил 26 майдаги Суд Хукмида кайси автомашина курсатилган булса ушани ушлашлари ва жарима майдонига келтиришлари, давлат белгиси бошка, автомашина русуми бошка булган автомашинани хатлаши мумкин эмас.
 –Ака, тугриси бу конунларни менга айтганингиз билан тушунишим мумкин, отам рахматликнинг автомашинасини олса буладими, йукми?
–Олти секундда олса булади, барча конунлар сен тарафда! Бу аксиома, Акбар-деди Абдумалик хукукшунос катта гапириб.
–Ака, шу ишни килайлик.
–Гап суз булиши мумкин эмас, эрта-индин отангдан колган ёдгорликни уйингда курасан! Аммо, битта шарт бор!
–Канака шарт экан?
–Мен идораларга борган пайтимда дархол ва тез-тез турли туман ариза, илтимоснома, шикоятлар ёзишимга тугри келади. Бунинг учун эса конунлар жамланган «Yurida-Advokat» ахборот – хукукий Дастури ёнимда булиши керак. Бу Дастур менинг Ноутбукимга жойлаштирилган. Ноутбукни сумкаси билан ёнимда кутариб юришингга тугри келади.
–Ака, розиман. Агар КамАЗимни олиб берсангиз бутун умр сумкангизни кутариб юришга шайман!
–Унда келишдик. Кани олга булмасам!
Абдумалик ва Акбарнинг шундайгина оддий, исбот талаб килмайдиган хакикатни Узбекистон шароитида амалга ошириш буйича икки йилдан буён идорама-идора санкиб юришини машхур испан ёзувчиси Сервантеснинг адабий кахрамонлари толмас курашчи, рицарь Дон Кихот ва унинг яловбардори Санчо Пансаникидан хеч кандай фарки йук булиб чикди.
Бу билан фельетонимиз тугагани йук. Энг кульминацион нуктасига энди боряпмиз.
III. Локайдликми, масъулиятсизликми ёки мантиксизликми?
Хукукшунос Дон Кихот ва Санчо Пансо Жиноят ишлари буйича Кашкадарё вилоят суида мурожаат килишиб Акбарга, тугриророги Акбарнинг дадаси мархум Туйчи Мирзаевга тегишли, кейинчалик тугатилган «Меъмор» ширкати балансида булган КамАЗ русумли, давлат раками 18В 28 18 булган автомашина Республика ЙЗХББнинг суд Хукмига зид равишда берган курсатмасига мувофик нотугри хатланганлиги муносабати билан уни жарима майдончасидан Ажрим чикариб беришни сурашдан бошланди.
Минг таассуфки вилоят Суди судьяси антика жавоб берди. Яъни, Республика ЙХХББ бошлигининг нотугри хатти-харакатидан норози булсангиз иш буйича Аппеляция ёки Кассация шикояти билан мурожаат килиш керак эмиш.
Яъни, Акбар узининг мулкини тугри мусодара килиши учун Жиноят ишлари буйича Кашкадарё вилоят судининг 2009 йил 26 май Хукмини узгартириб, унда ун уч марта тилга олинган мавхум 18 М 28 18 ракамли автомашина урнига узига тегишли булган 18 В 28 18 ракам деб ёздириши керак эмиш!!!
 Адвокат Дон Кихот тушкунликка тушмади. Бу ишни, хатонинг энг каттасини килган Уз.ИИВ кошидаги Республика ЙХХ Бош Бошкармасида исботлаймиз,-деди у яловбардори Санчо Пансога. Акбар ноутбукни кутарди, икковлон Тошкент шахрига йул олдилар.
Республика ЙХХ Бош Бошкармасида вокеанинг асл сабабини тушунтириш учун икки соатдан ортик вакт кетди.
–Республика Йул Харакати Хавфсизлиги Бош Бошкармаси Суднинг Хукмини мухокама килишга хакки йук. Бошликнинг 2013 йилдаги хати тугри булган, кейинги 2015 йилдагиси ноконуний, деди Дон Кихот.
–Худди, шундай,-унинг гапини маъкуллади яловбардор Санчо Пансо.
–Тухтанглар,-деди Бош Бошкарма Булим бошлиги Анвар ака! Агар 18 В 28 18 КамАЗ автомашинаси бошка суднинг Хукми буйича мусодарага тушган булса-чи?  - хатони тан олмасдан.
–Агар, шу ракамли автомашина бошка Суднинг Хукми, Хал килув карори ёки Ажрими буйича мусодара килинган булса, икки кулимизни кутариб, Кашкадарёга кайтиб кетамиз! –деди Дон Кихот –хукукшунос Абдумалик.
–Кайтиб кетамиз! – деди Санчо Пансо, автомашинанинг мулкдори Акбар хам.
Яна архивни титкилаш бошланди. Икки соатдан кейин Адвокат - Дон Кихот ва Мулкдор Санчо Пансо хак эканликлари маълум булди. Жарима майдонида чирий бошлаган автомашина хеч кайси руйхатда мусодара килинадиган мулк сифатида кайд этилмаган экан.
–Сизлар кетаверинглар, биз телефон килиб айтамиз вилоят ГАИдагилар хат беради, автомашиналарингни олиб чикиб кетаверасизлар,-дейишди айбини буйнига олган Республика ГАИдагилар. Республика ГАИдагилари вилоят ГАИси бошлигига телефон килиб вазиятни тушунтириб КамАЗни чикариб кетишни айтдилар. Вилоят ГАИ бошлиги булим бошлигига топширик берди. Булим бошлиги катта инспекторга айтди, катта инспектор кичик инспекторга айтди, кичик инспектор булимдаги кичик сержант Фаол Шункоровга топширик берди. Фаол Шункоров Гузор туманига бориб суд карорида курсатилмаган давлат раками В 28 18 КамАз автомашинасини жарима майдончасидан чикариши лозим эди. Кичик сержант Фаол Шункоров ГАИ хизматида ишлаётганига 20 йиллардан ошган булсада нафакага чикмай келаётган эди. Чунки, у аввалбошда катта сержант даражасига кутарилган, бирок бир ковун тушириб куйиб, лавозими туширилиб, ойлик маоши хам камайтирилганди. Бу холатда нафакага чикса ойлик нафакаси кам хисобланиши мумкин эди. У бирон бир фавкулодда жасорат курсатиб эски лавозимига кайтиши керак эди. Бу хакда рахбариятдагилар хам биларди, шунинг учун булим кичик инспектори унга КамАЗни кайтариш буйича берилган топширикни айтар экан «архивдан караб курингчи М 28 18 давлат раками кайси КамАЗга берилган экан? Агар уша КамАЗни жойига келтириб куйсангиз Республика ГАИсининг бошлиги юзини ёруг килган буласиз ва эски унвонларингиз кайтарилиб сизнинг хам ишингиз юришиб кетса»-деди.
Кичик сержант Фаол Шункоров ГАИ архивига бориб М 28 18 КамАЗ автомашинаси хозирги пайтда кимда эканлигини суриштирди. Вилоят Архивидагилар кизик маълумот такдим этишди. Маълум булишича М 28 18 давлат раками КамАЗда эмас, Тико русумли автомашинага берилган экан.
Бу маълумотни аниклагач Фаол Шункоровнинг акли шошиб колди. Демак, давлат раками М 28 18 булган КамАЗ автомашинаси умуман булмаган! Суд Хукми нотугри чикарилган. Чунки, Туйчи Мирзаев сулни алдаган. Шунинг учун унинг В 28 18 КамАЗи мусодара килиниши керак. Бунинг учун нима килиш керак? Туйчи Мирзаевдан икрорлик аризасини олиш керак. У хикоямиз кахрамони Санчо Пансо – Туйчи Мирзаевнинг угли Акбар Мирзаевнинг телефонини гузорлик КамАЗчилардан суриштириб топиб унга кунгирок килди.
Акбар Тошкентда Республика ГАИдагилар унинг талаби тугри булганлигга амин булишганидан хурсанд булиб бу гапларни кариндош уругига айтиб берган мана бугун эрта КамАзини олиб келишини, онасини хурсанд килишини кунглида туйиб маст булиб юрган пайтлари эди.
Фаол Шункоровнинг билан гаплашгач ва унинг отаси хукукни мухофаза килувчи органларни алдаб, нотугри кургазма берганлиги хакидаги Фаол Шункоровнинг фикрларини эшитиб жахли чикди. Нахотки, шу кичик сержант Республика ГАИсининг гапини килмайди?-деган хаёлга борган пайтида, Фаол Шункоров ахмокона савол берди:
–Акбар отангиз Туйчи Мирзаев каердалар?
–Отам Мири Жанда отанинг хузурига кетувдилар,-деди деди Акбар жахли чикканидан пичинг килиб отаси ётган кабристон авлиёсини назарда тутиб.
–У кишини билан куришсам буладими?
–Ха, куришсангиз булади, киёматдан кейин.
Фаол Шункоров шоша-пиша телефонни учирди!
Фаол Шункоров «киёматдан кейин» деган жумлани «киём пайти» деб тушунди. Киём деганда куёшнинг ер узра энг юкори чиккан пайти тушунилади. Бу пайтда кишининг сояси бирга бир булиб колади. Тушдан кейин одамнинг сояси катталаша бошлайди, шунинг учун «киёмдан кейин» дегани «обеддан кейин!». Хакикатда катта жиноят очилиш арафасида! У бугун кандай булмасин Туйчи Мирзаевни топади ва ундан икрорлик кургазмасини олиб Республика ГАИси бошлигининг юзини ёруг килади.
 Фаолбек соатига каради, соат кундузги 12-00 булади. Гузордаги хамкасби Бегам акага телефон килиб хеч каёкка кетмай туришни, туш пайти тандир кабоб билан мехмон килишини тайинлади. Шу аснода бошликка кириб тулкинланиб вазиятни тушунтириб, Гузорга, жиноятни очиш учун кимматли дакикалар колганига уни ишонтириб хизмат машинасини ут олдириб Гузор тарафга елдай учди.
Бегам ака билан бир кило тандир кабобни еб булишгач Фаолбек Бегам акага вазиятни тушунтириб Туйчи Мирзаевдан икрорлик кургазмасини олишда ёрдам беришни таклиф килди.
Бегам ака тишининг ковагига кириб колган гушт парчаларини тозалаётиб, дусти Фаолбекнинг саволига хайрон колди ва деди:
–Сен нимага довдирайсан Туйчи Мирзаев, кайси Туйчи Мирзаев? КамАЗчи Каржов бобонинг укасини айтяпсанми?
–Каржов бобонингни танимайман-у, лекин Туйчи Мирзаев хам аввал КамАЗ хайдаганини биламан.
–У киши вафот этганига беш –олти йил булди-ку!
–Куйсангчи, у тирик угли Акбар билан бугун гаплашувдим, «бир Жанда деган Отанинг ёнига кетувдилар, обеддан кейин келадилар»,-деди-ку.
–Аввало Бир Жанда эмас Мир Жанда Ота. Тошкентнинг энг улуг авлиёси Шайх Зайниддин Отанинг оталари булади.
–Э, Шайхнинг Оталарими? Унда ёшлари нечада?
–Хой довдир? У киши 800 йил олдин яшаганлар!
–Нега унда «отам обеддан кейин келади» дейди, Акбар?
–Обеддан кейин? Акбар айтган гапни сузма-суз айтчи?
–Отам Мир Жанда отанинг хузурига кетувдилар. Киёмда куришасизлар?
–Хе, ахмок. Киём эмас «Киёматдан кейин» деган, яъни улгандан кейин. Киёмат руй бергач хамма тирилишини айтган, сен эса гапни чала эшитиб, довдираб юрибсан-деди Бегам ака ках-каха отиб куларкан ва кушиб куйди –Бу киши улган одамдан икрорлик кургазмасини олармишлар! Хай-ф-э сенга, бошликларга бу масалани айтганинг йукми? Айтсанг бу сафар ишдан кетасан!
–Айтганим йук,-деди Фаолбек, аммо ичидан зил титраб кетди. Чунки, айнан гу гапни бошликка айтиб хаволаниб келганди.
Бегам ака шошкалок дустини бехосдан хафа килганини хис килди. Шошкалок булсаям, кадрдон дустим, мени кора килиб Гузорга келди. Мехмон булсаям тушлик олиб берди, мен эса уни хафа килиб утирибман.
–Дустим, айтчи узи нима гап?
Фаолбек узи эшитган билганларини айтиб берди. Суднинг Хукмида М 28 18 автомашина раками, Республика ГАИсининг хатида В 28 18.
–Бу канакаси? Суднинг Хукмини Республика ГАИ бошлиги узгартиролмайди-ку.
–Лекин, Туйчи Мирзаев судни алдаганда.
–Хуп, алдаган булса, ёлгон гувохлик учун жазо олиши керак, аммо, у киши вафот этиб кетган булса, жавобгарликка тортиб буладими?
–Машинаси турибди-ку.
–Судда ким булиб катнашган? Айбланувчими, судланувчими?
–Судда суралмаган, МХХ суриштирув олиб борганида Гувох тарикасида сурок килинган.
–Эх, дустим бехудага чопиб юрибсан. Уз.ЖПКга узгартиш киритилди. Энди айбланувчи, судланувчиларнинггина мол-мулки мусодара килиниши мумкин. Иккинчидан, хафа булмагин-у Суднинг Хукмидан курсатилганидан бошка машинани мусодара килолмайсан.
–Киламан! Бу машинани мусодара килиш учун судгаям, прокуратурагаям Ички ишлар Вазиригаям бораман.
–Конунлар Туйчи Мирзаевнинг угли тарафда. Барибир мусодара килолмайсан!!!
–Гаров бойлашамизми?
–Нимадан уйнаймиз?
Фаолбек ошхона ёнида турган Бегам аканинг кайта ремонтдан чиккан «Тико» русмли кум-кук автомашинасига бир куз кири ташлади-ю, деди:
–Ким ютказса, «Нексия» олиб беради.
– «Тико» булмайдими?-деди кулиб Бегам ака.
– Булмайди, деди Фаолбек катъий.
–Жуда соз, кулни ташла. Шартни бажармаган ким булади?
–Шартни бажармаган фохиша аёл булади!
–Келишдик.
Иккала урта маълумотли инспекторлар уртасидаги бу гаров жуда кимматли эди. Зеро, аввал хам тарафлар бир марта гаров бойлашган, ушанда Фаолбек ютказиб, узи миниб юрган «Тико» русумли автомашинани Бегам акага топширганди. Агар Фаолбек гаровда ютган такдирда хам узининг ютказган машинасини олган буларди. Бу яна бир кулгили холат эди.
 Шунинг учун  гаровга «Нексия» куйилди. Фаолбек ута тиришкок булгани учун Акбарнинг ёзган барча ариза-ю, даъволарини каноатлантирилмасдан рад этилишига эришди. Балким, Фаолбек Акбарнинг оркасидан пойлаб, унинг ариза, шикоят, даъво аризалари курилаётган жойларга бормай, телефон килдиргандир, буниси бизга коронгу. Агар бу шубха ва гумонлар тасдикланмаган такдирда жуда дахшатли хулоса келиб чикади. Бу хулоса шуки, «бизнинг катта-катта хукукни мухофаза килувчи идораларимизда утирган олий маълумотли хукукшунос ёхуд бошка олий маълумот олиб хукук тартибот органларида утирган амалдорларимиз урта маълумотли, аммо, хаётий тажрибаси катта ГАИ кичик инспектори каби тафаккурга эга булиб чикади.Бу эса жамият учун хам, давлат учун хам фалокатнинг узгинаси.


Суд карорида соглом фикр уруги булмайдими?
Акбарнинг огзаки илтимосига кура Республика ГАИси топшириги бажарилмасдан Жиноят ишлари буйича вилоят судига «Суд хукмида назарда тутилган М 28 18 КамАЗ автомашинаси булмаган, бу ракам «Тико» русумли автомашинага тегишли»-деган жавоб булди.
Бу гапнинг Акбарга хеч кандай кизиги йук. М 28 18 КамАЗ автомашинаси булмаган булса, унинг ёки рахматли отасининг айби нимада? Шунинг учун вилоят ГАИ устидан шикоят килиб Жиноят ишлари буйича вилоят судига шикоят топширди.
Бу шикоятни Жиноят ишлари буйича Вилоят Суди Раиси уринбосари куриб чикиб «нега давлат раками М 28 18 автомашина КамАЗ автомашинаси булмай «Тико» булиб чикаётганлигини аниклаш»ни суради (???). Вилоят Прокуратураси муаммони урганишни вилоят Ички ишлар Бошкармасига, улар Гузор туман Ички ишлар булимига, у эса хужжатларни терговчи Бойтураевга юклади.
Акбар ва унинг адвокати терговчи Бойтураевга муаммони баён этиб, конунлар Акбар фойдасига хал килинаётганлигини тушунтиришга уринишди. Бойтураев эса «бу масалани бир куришда хал килиб булмайди, икки-уч ой кутасиулар»-деди. Тадбиркор Санчо Пансо ва Адвокат Дон Кихот терговчи Бойтураевга телефон ракамларини колдириб кута бошлашди. Орадан хеч канча вакт утмай терговчи Бойтураев пора билан кулга тушиб камалиб кетди.
Бу орада яна бир йил утди.
Узбекистон Президенти Ш.М.Мирзиёев суд хукук тизимида 27 йилдан буён килинмаган ишларни бир-икки йил ичида амалга ошириб Маъмурий идоралар тизгинини тортиб куядиган Маъмурий Судлар ташкил этилишига эришди.
Адвокат Дон Кихот бу ислохотларни куриб узини еттинчи кават осмонда куриб, Узбекистон демократик хукукий давлатлар сарасига кираётганлигини калбан хис килди!!!
Шунинг учун яловбардори Санчо Пансонинг хафсаласи пир булганига чидай олмаган Адвокат Дон Кихот Республика ГАИси бошлигини Тошкент шахар Миробод туман Маъмурий Судига беришни маъкул курди.
Янги тартиб-таомилга кура Суд ишларини Маъмурий тартибда юритиш Кодексига кура Республика ЙХХБ Бошкармасининг раддия хати керак буларди.
Акбар Мирзаев Республика ЙХХБ Бошкармаси бошлигига шундай шикоят хати ёзди:
Узбекистон Республикаси Ички Ишлар Вазирлиги Йул Харакати Хавфсизлиги Бош Бошкармаси бошлиги узининг 2015 йил 06 июнь 24/7-505 – сонли хатида келтирган аввалги раками 18В 2818 булган автомашина 2009 йил 26 майдаги Хукмида кайд этилмаган.
УзЖПКнинг 211-моддасига кура Хукмда, шунингдек жиноят ишини тугатиш тугрисидаги ажримда ёки карорда ашёвий далиллар масаласи куйидаги коидаларга риоя этилган холда хал килинади:
1) гумон килинувчига, айбланувчига, судланувчига, махкумга тегишли булган жиноят куроллари мусодара килиниши керак ва улар тегишли муассасаларга топширилади ёки йук килиб юборилади»,-дейилади.
      Отам Мирзаев Туйчи 2012 йилда вафот этган, 2009 йил дастлабки тергов давомида гувох тарикасида сурок килинганда 18М 28 18 автомашинани сотиб юборганлигини айтган. Отам Мирзаев Туйчи суд процессида гувох, гумондор, айбланувчи, судланувчи тарикасида иштирок этмаган.   
       Узбекистон Республикасининг «Суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш тугрисида»ги Конуннинг 21- модда (Суд ижрочиларининг давлат органлари, кредит ташкилотлари ва бошка ташкилотлар билан хамкорлиги) сида мажбурий ижрони таъминлаш максадида Ички ишлар органлари автомототранспорт воситаларини кидиришни амалга ошириши белгилаб берилган.
Ушбу конуни амалиётда куллаш масалалари юзасидан Узбекистон Республикаси Олий суди Пленуми ва Узбекистон Республикаси Олий хужалик суди Пленумининг 2009 йил 10 апрель 06/196 –сонли «Суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш тугрисидa»ги узбекистон республикаси конунини куллашда суд амалиётида вужудга келадиган айрим масалалар хакида» Кушма карори 8-бандида шундай дейилади:
« Ижро хужжати талабларида ноаникликлар мавжуд булган ёки у билан суд хужжати орасида тафовут аникланган холда суд ижрочиси, Конуннинг 31-моддасига мувофик, ижро хужжатини берган судга суд хужжатини тушунтириш, мазкур хужжатларда йул куйилган ёзув, босма ва арифметик хатоларни бартараф этиш тугрисида ариза билан мурожаат килишга хакли. Суд ижрочисининг аризасида суд хужжатининг конунийлиги масаласида мушохада юритилиши мумкин эмас».
    Бу банддаги Суд ижрочиси жумласи Ички Ишлар Вазирлиги Йул Харакати Хавфсизлиги идоралари ходимларига тегишли. Яъни улар хам 2009 йил 26 майдаги Суд Хукмида кайси автомашина курсатилган булса ушани ушлашлари ва жарима майдонига келтиришлари, давлат белгиси бошка, автомашина русуми бошка булган автомашинани хатлаши мумкин эмас.
           Шу сабабли факсограмма хатингизни бекор килиб «Меъмор» ширкатига тегишли аввалги давлат раками  В 28 18, хозирги давлат раками белгиси 70 081 RAA булган, КамАЗ – 53212 автомашина арестдан чикариш хакида курсатма беришингизни сурайман.
           Аник тиник ёзилган ушбу мурожаат окибатсиз колдирилди ёки кичик сержант Фаолбек Шункоровга юборилдими, хуллас хеч кандай жавоб булмади.
            Тадбиркор Санчо Пансо бу пайтда узининг хисобида битта-ю-битта булган КамАЗ автомашинаси мусодара килингач мулки колмаган «Меъмор» ширкатини тугатди ва низоли КамАЗ  автомашинасини такдирини хал килишни тугатиш баённомасига асосан мулкдор Акбар Мирзаевга колдирди.
           Кичик сержант Фаолбек Шункоров ишга яна аралашдими Тошкент шакхар Мирзо Улугбек туман Маъмурий Суди ариза (Шикоят)ни иш юритувига кабул килмади.
           Яна адвокат Дон Кихот ишга аралашишга мажбур булди.
          У Маъмурий судьянинг ёнига кириб, нега Ариза(шикоят)ни кабул кила олмаслигини суради.
           Судда бунака катта даражадаги Амалдор (Республика ИИВга карашли Республика ЙХХБ Бошкармаси бошлиги)нинг ноконуний хатти-харакатига боглик иш курилмаган эди. Судья аник жавоб бера олмади.
          ¬- Агар мен мен судга осмондаги ойни олиб беришни даъво килиб киритсам хам, куриб чикишга мажбурсиз,-деди Адвокат Дон Кихот ва Маъмурий Суд ишларини юритиш хакидаги Кодекснинг катор моддаларини рукач килди.
           Судья ноилож аризани иш юритувга кабул килди. Аммо, ишни чузди, колдирди, колдирди. Нихоят рад жавобини бериб, бу масалада Жиноят Ишлари буйича Кашкадарё вилоят Судига мурожаат килиш хакида тухтамга келди. Яъни, курашнинг учинчи айлана турини таклиф килди.
          Адвокат Дон Кихот ва тадбиркор Санчо Пансо икки марта айлагнасига курашиб чарчагани учун суднинг бу Хал килув Карори устидан Кассация тартибида шикоят берди.
        Шикоят Тошкент шахар Маъмурий суди кассация инстанциясида курила бошлади.
       Ишни куриш колдирилди, колдирилди, колдирилди.
       Бир марта Хайъат раиси (судья) Акбарга шундай савол бериб ишни колдирди. Отангиз бу машинани каердан олган? Буни аниклаб беринг! (???)
       Иккинчи марта жарима майдонида турган автомашина канча бахоланади, экспертиза тайинлансин! (???)
       Ахийри биринчи инстанция суди Хал килув карори уз кучида колдирилиб мантиксизлик бухронига карши учинчи бор курашишга СТАРТ берилди.
       Бу вокеадан сунг, уттиз уч ёшли кария - КамАЗнинг ковушлари бир катор тиши емирилди, Тех Бош Бутнинг кошлари бироз окарди. Милиция кичик сержанти Фаол Шункоров эса «Нексия» ундириш максадида Гузорга кетди. Адвокат Дон Кихот каламини яна уткирлади, Санчо Пансо эса ноутбукни елкасига илишга шайланди.

                Хукукшунос, Олий Мажлис Конунчилик
                Палатаси 2005-2010 йиллардаги депутати                А.Шукуров
       


Рецензии