Милаъ айи кьаби-жигьил

"МИЛАЪ" АЙИ КЬАБИ-ЖИГЬИЛ
(отрывок из романа "Машар" Лица)

Йигъар хъит1ирхбахъна илт1ик1на!
Янаки му гьадму к1уру гаф вуки:
ккудук1ура му гьюкмарин к1ул алдрувалар;
аьхирихъна гъюра аьхюрарин алдатмиш’валар
ва гьадму алдатмиш’валарилантина чпиз ктагъу кьукьар.

Язухъийк1ана!
Гьамус фици маш гъядябгъюру?!

Гъядябгъюз шлу машра гъяди ккундарин!?
Маш – гъяйир, я гъибшур вуян-хъа му, «Милариъ» иштирак гъашир!
http://rgvktv.ru/natsionalnye/mil/61846
http://rgvktv.ru/natsionalnye/mil/62981

Му – ву Рашид ляхлаарин! Келхърур чак ктарди имбуну варидарик!
Мугъан адар гъач1ир–ч1ивир – Шамилик, Шагьвеледдик, Бейдуллагьдик, Сабринайик, Рагимдик, Сувайнатдик, Буньяминдик, Фирузайик, Кюрейик, Къаздик, Аьлимурадлик, Пирмягьямаддик, Сефижатдик, Гюлягьмаддик, Эльмирайик, Керимдик, Гюлбикайик… – мугъан мурар ккудук1рударра дар!
Гьамрар варидарик ва хъанадарик курхьри ву му!

Ч1яаьн ибшри!
Гьарган мик1 саб терефнаан хъивруб дар!
Гьавай, гьамус учву хъюгъяй мугъак курхьуз! Лигухьа мидиз фици шулуш!

Гизаф ккит1ибснийи Шагьвеледди учв писателарин членвалик каундар к1ури.
Мугъу му чан арзуман, урхрударин улихь гьял ап1ури, магьа гьаму «Машар» к1уру романра гъибик1нийи.
…

– …
– Гьаз каърухъа узу думу членвалик? Гьамудиз кауз к1ури миж кади узу айишра, сарун, му йиз миж дугъаз нивк1 ибшри!
–…?
– Узу гьаци, дугъаз къаршуди ут1укьундайиш, гъи ухьу мициб успагьи, ихь ч1алнаъ ц1ийи жанр т1ап1райи эсерин эйсйир духьнахьидайхьу. Мугъу узуз учв ктраъбаз зурба чухсагъул дупну ккунду! Узу гъахьунза мугъкан гьамцир прозаик ктаур! Йивай узуз гарччлар! Гьамус аьгъю гъабхьунчвуз узуз Ахмедовди гьаз «Народный писатель» к1уру ччвур тувнуш?!
– …?
– Ваъ, бая! Гьап1ру йиз гьунарар! Узу ихь литературайиз гъап1убра адариз! Тму терефнаан му йиз гьунар дарин-хъа, Рашид союздик ктрауб! Гьадму ктраували гъи ухьуз нач даршлурсир бик1ру кас арайиз духнахьуз!
– …!
– Тярифар дариз! Дубхьнайи гьякьикьат вуйиз!
–…?
– Ав, жугьудрин му бай узук гизаф кялхъюр вузук! Халкьдигъна миди гизаф беябурра гъап1ур вуза, мугъу чавси узура чаллан хил алдабгъидарза!
…

***
…
– Гьаци мак1анава, жан Шагьмарданов! Узу увлан ухдит1анмина хил алдабгъназа.
– Ав, узуз рябкъюрайиз фици хил алдабгъаш! Адмийирин улхьан, жарари увкан аьйиб дарап1ру жюрейиинди! Хил алдагъруб ву, Шамили Кюрейикан гъаписи, гьаччму йирккар–кумарианзина! Гьадму хил алдадабгъбан зегьер зат мидарди бедендиан жварт1 шлуганси!
– …!
…
– Мюгъюбччван ич улхбягъ яв, уву марцц ап1уз, ккундайивал!
– …
– Гьудуч1в, гьудуч1в гьамлин! Гъарах яв гъярайишваз! Хайирлушв вуш учура хъади!
– Хайирлушв дайиш, гъягъюйин-хъа узу дина?
– Суал кайи яв дициб жавабнакан фикир ап1узкьан мажал адариз! Диргинихь йиз улариккан, ашукь Аьзизрин хтул!
– Шалхьа, шалхьа! «Аьзиз» гъапи му яв гафнаъ аьзизвалин масанвал ади рябкъюрайиз ва уву «алдабгъидарза» гъапнушра, ухдит1ан хил алдабгънайиб рябкъюра!
– Рябкъюрайин? Хъа му явнуб гьаз рябкъюрадар «алдабгъунза» гъапнушра? Ч1уруди ч1урариъ кудубч1внайи ч1вумуччв!
– …
…

***

…
Шамил му ч1ивидарин арайиъ айиш, хьуз даршлийи дугъхьан му девир ап1уз агь.
Девир, к1ваант1ан вуйиб гьадап1ну тина, зиълануб дап1найиб мина!
Девир – тямягьяринуб, тягьяринуб!
Девир – деврандаринуб!
Кадагъай кьукьар, ккабхънамиди ган!
Ап1инай кефер, ахънамиди кефнаъ!

Пидийи: халкь рихшанд ап1урайи гьюкум!
Чпин ляхнарикан хабар адру улариъ ап1ра кум!
Элеъна йирфариин касибрин заълан убзури чпин тум
Тум ккут1уз ликуди гъубзну имбу гьякьвалин багърум!
…

***

…
Сабринайиз дубхьнайиз гиран
чан ччвур гъибисундар к1ури «Милаъ»
ктухурайиган ччвурар
гъап1дарин «Ц1ийи Йикьрариин» ляхин.
….
– Дюз к1ураза, гьархунзуз к1ваълан!
– Диди ап1урайин-хъа йиз к1ваз рягьят?!
– Йип, жараб фициб рякъ а мидин гьякьнаан?
– Аьгъдарзуз! Хъмиди узу гъитундарва рябат!

– Фукьан журум тувиш, шуйва рази?
– …!
– Я риш, миккиванава иблисикк к1ул!
– …?
– Гъюрайибдиин духьну гъуз рази!
– …?
– Девир явубна йизуб дар, адабгъурайи ул!
– …!

– Вуш, жаради,
саризра ктарди
ап1уза-хъа заказ «Мил»
улупруси яв ад ва – хътабгъурайи ил?

Мисалназ вари увлан гъаши мюгьтал.
Гъапи чиб-чпикна: «Хуб гьунар ктарин, яяяяяяя!»
Хъа гьадмуган хьибдинив к1ваз рягьят?
Гъибдин увухьна кьяляхъ яв рябат?

– …
…
…
…

– Гъавриъ аза яв.
Узура шулза гьаци саспиган.
Му вуйин-хъа гьякьвалин ав,
«…ав» гъапи Адашдин улихь дийибгънайи?

Фук1а дарубдикан ап1ру фикриз
жвуван фагьум пуч ап1уз ккипруб вуйин?!
Пуч гъап1у фигьми
Жвувахъ намус гъибтруб вуйин!?

… думу хътарш, сарун уву инсан вуйва!?
Инсанаригъ увура адмиси гьугъужвуйвуз!?
Гьаци аза узу: намус хътарди, субайди –
Чухсагъул вуйиз, думу хьуб рябкъруб дарди!

– …!
– Рябкъюрин?
– …!
– Фици?
–…!
– Гьап1дик1ан яраб гьамус…
…набшива, эй, йиз намус…
…фици гъядябгъюза маш…
…бихъуйк1а узуз жараб…
…гъядябгъюбдин ерина гъивруб…
…му заманайин инсанаригъ…
…ригъ алди хьуз…
…ва – ади хьуз чпиъ…
…узуъси…
…