Бичен. Хусей Магомедович Кулиев

               
               
    Мен бир жол къалай дамырлыкъ болгъанымы айтсам, кюлюп ёллюксюз,- деп, Хотту ныгъышдагъылагъа къарады. Ныгъышдагъыла сагъайдыла.
–Биягъы, Хотту «сызып» башлагъанды,- деп, бир бирге  кёз къыса, Хоттугъа жуугъуракъ къысылдыла. Хотту, ышарып, хапарын башлады.
    -Бир къыш биченим къыт. Типискиге къалама. - Не этейим энди,- деймеда?   Жазбашы жетерге алыкъа эки ай барды, биченим а тауусула турады! Бирледен сатып  алмай  эсем  жангыз ийнегим ачдан къатарыкъды. Ол къатса уа…
     Къысхасы-уллу къайгъыгъа киреме. - Кимге  барайым, бир биченчик сат деп,-сагъыш эте,  жайылама элге. Мен да ол сагъышха къалып, орамны энишге бара тургъанымлай,  Лалак тюбейди.  Карижим.
-Салам Алейкум!
-Алейкум салам!  Къалайса?
-Сорма!
-Не болгъанды?
-Биченим тауусуула турады!
-Кет юйюнге?
-Алай, ант этейим!
-Мда….Лалак жазыкъсынып манга къарайды. –Ишинг какды, жуугъум, къарайма да.   Касохха бир барчы. Ол бичен сатады, деп эшитген эдим.
-Керти?
-Кеппе-керти!
-Кеттим! Сау бол! Сау къал!
   Атылама Касохха. Касох бир къонакъла бла жасалгъан столда олтуруп. –Ой, сау кел, сау кел, Хотту!- деп жарыкъ болады.- Къайын аначыгъынг а сюеди, гяур, хазыр столгъа келдинг! Ёт бери, олтур!  Мен столгъа жуукълашама.
-Салам Алейкум!
-Алейкум салам! Кел, жуукъ бол! –деп олтургъанла ёрге къобадыла. Мен Касохха бурулама. –Айып этме, маржа, санга бир къысха жумушум бар эди. Бир такъыйкъагъа тышына чыкъсанг эди.
  -Чыгъайым! – Касох жыйылгъанлагъа къарайды.- Кечгинлик шуёхла, мен бусагъат къайтама, -деп мени бла тышына чыгъады. –Не жумуш? –Касох ышарады.- Къолдан келгенни аямакъ. Айт.
   Мен амалсыз ышарама.-  Биченчик сатаса деп эшитген эдим.
-Биченчикми? –Касох, ышаргъанын къоюп,  ахтынады.- Эшта, эшта! Ким эсе да ётюрюк айтханды, харип, Хотту! Кесиме да жетемиди- къаламыды дей турама.  Къоншу элге барчы. Шонайны таныймыса анда?
-Тапсаашар улунму?
-Хау.
-Таныйма. Танымай а, юйюнге, шуёхлабыз сора уа!
-Ма анга бар. Ол сатады.
-Ахшы.  Сау бол! Кеттим!
-Кел юйге, сыйлайым!
-Угъай, угъай! Бай-сыйлы бол!  Къуулайым Шонайгъа.
   Юйге къайтамада, Хансарайгъа, юй бийчеме,- былай-былай,- дейме.- Къоншу элге барама. Кечиракъ къалсам жарсыма,-дейме да, юйде табылыннган ахчачыгъымы да алып, автобусха минип, къоншу элге барама. Келеме Шонайлагъа. Шонай маллагъа аш сала.
   -Салам Алейкум, Шонай!
-Алейкум Салам, Хотту! –Шонай жарыкъ болады.- Къайдан чыкъдынг, зауаллы?  Хош кел, хош кел! Аллай адет да болады да, юйюнге! Арталлыда басмай къалдынгда бери, гяур!  Аламат тап келгенсе! Бир уллу ирикни ауудуруп турама. Бусагъат шишликге жарашабыз! Кел юйге!
-Игиликге барайым, Шонай,  алай мени шишлик тюйюлдю къайгъым!
-Шонайны бети тюрленеди.-Эйа, таланнган? Не болгъанды?
-Бичен керекди. Ийнегим ачдан бите турады!
Шонайны бетине нюр урады.-  Ой, сен а! Мен, тенгиме  не болуп къалды, деп! Кёпмю керекди?
-Да бир тонна чакълы болса ….
-Болады! Жарсыма! Келчи юйге!
-Тохта! Багъасы…
-Не багъа? –Шонай башын чайкъады.- Ай, гяур, Хотту, мен сенден ахча къалай алырма? Унутханмыса, жаш заманыбызны? Ол экибиз да шопургъа окъугъаныбызны? Къалай турууучу эдик общежитте? Къарындашла кибик! Сен а….
Мен жунчуйма.- Да къыйынынгы алайлай…..
-Хапарны къой! –Шонай жашын чакъырады.- Самат, таныш! Бу Шинтикланы Хоттуду, -деп мени кёгюстеди.- Татлы, бек татлы тенгим! Газонунгу къурада, жашлагъа да айтда, кузовха сыйынганыча бир бичен жюклегиз. Эки тоннадан аз болмасын! Самат, сау къаллыкъ, -бусагъат аны уа,- деп муштухул ташаяды.  Шонай  манга бурулады.- Кел, жашла биченни жюклегинчи, юйде бир кесек олтурайыкъ. Жаш заманны эсибизге бир тюшюрейик! Кел, къоркъма, бары да тап болады!
    Ингирде, мен Саматны  мешинасыны кабинасында жырлай, Самат  рульда эжиууню бардыра, эки тонна чакълы  биченни алып келебиз бизге. Хансарай алырма чыгъады. –Сюйюнчюю!- деп, кабинадан башымы къаратып, жарыкъ къычырама.
–Сюйюнчюмю бееер! Бичен алып келемеее! Орайда-райда, орай…..
  Хансарай  манга бюсюремей къарайды. –Сора не? Мен да алгъанма бичен. Сенден да алгъаракъ. Сен да бер манга сюйюнчю. Келчи биргеме.
Хансарай мени бичен орунга созады.- Ма, къара.
Къарасам- бичен орунубузда бир уллу бичен тиш сюелип. Хансарай махтанып, хапар айтады.- Сен кетгенлей бир мешина къонгуроу эшитиледи. Чыкъсам- мешинада Касох! - Хотту эртденли бичен излей келген эди да, бир танышым алып келгенди. Аламысыз- деп мешинадан тюшеди.
-Алмай а! –дейме да, алама!
-Аперим, жанчыгъым! –Мен Хансарайны къучакълайма.- Энди бичен бла байбыз! Барчы, маржа, ийнекни баудан бир чыгъар. Бу иги биченден сюйгенича бир ашасын! Бар, чыгъар!
Хансарай, махтанганын къоюп,  къызарады.- Чыгъараллыкъ тюйюлме.
-Нек? –Мен сейирсинеме.- Нек чыгъаралмайса?
-Ийнек жокъду!
-Къайдады?
-Бу биченге алышханма!
-Не зааат? – Мен эсими ташларгъа аздан къалама.- Ийнекними?
-Хау!
-Биченге!
-Хау!
-Жангыз ийнегибизними?
-Хау.
   Мен ачыуланып, Хансарайны юсюне бир алынайып, дей тургъанымлай, Хансарай кеси алынады манга. –Да не, -деп къычырады.- Не затха битеу ахчаны алып кете эдинг сен а? Мен а битлеримеми аллыкъ эдим биченни? Бу аламат, кёк биченни! Сау бол дер орунуна…
   -Саппа-сау бол, жанчыгъым! –Мен Хансарайгъа масхара баш урама. –Аламат этдинг, тутдур къолунгу!
-Да не хыликкя этесе? –Хансарай жиляргъа хазырланады.- Мен сени бир къууандырайым, деп….
 Мен Хансарайгъа жуугъуракъ атлайма.- Кечгинлик, жанчыгъым, кечгинлик, кёгюрчюнчюгюм, сагъыш этмей айтханма! Билемисе эсиме не тюшдю?
-Не? –Хансарай жапсарылады.
-Биченни сатайыкъ да ийнек алайыкъ! –мен да махтанып Хансарайгъа къарайма.
Хансарай башын чайкъайды. –Угъай!
-Нек?
- Да биченни сатсакъ, ийнекге не ашатырыкъбыз, биягъы?
-Мен башымы къашыйма.- Мда… ол да алайды. –Ммм….ийнекни сатарбызда…
Хансарай кюледи.- Бичен алырбыз, алаймыды?  Артда уа биченни сатарбызда…
-Ийнек алырбыз!- Мен да кюлеме. Экибиз да  кюлебиз, къатабыз!
   Хотту биягъы ышырып, ныгъышдагъылагъа къарады.- Ма алай бир болгъанбыз! Не дейсиз анга?
   Ныгъышдагъыла  кюлдюле.