Акътамакъ роман в стихах 16 глава Акъбоюн Чаука

Оналтынчы башы
АКЪБОЮН ЧАУКА

Акъбоюн Чаука кёргенме,
Кенге керилиб къанаты,
Хей!
Да кёрюр – кёрмез, байлаб къойгъанды
Аны айтхылыкъ сыфаты.

Акъбоюн Чаука  ушайды,
Бал таракълада къаузгъа,
Хей!
Тойгъа къошулуб халкъ бир кёргенлей,
Тюшгенди, тенгле, ауузгъа.

Не кечем къалды, не кюнюм,
Дуния бирден къатышыб,
Хей!
Да излегенле бир кёб болгъанбыз,
Бир – бирибиз бла тартышыб.

Бабуш сюрюуде – дууадакъ,
Алай  асылды  турушу,
Хей!
Муну маясы кёкден келгенча
Алайды санны  къурушу.

Аны кёргеним – джыр болду,
Макъам эштилди атында,
Хей!
Акбоюн Чаука – къала кибикди
Агъач юйлени къатында.

Джазыу саугъасын бергенлей –
Бу къызны къараб кёргенлей,
Хей!
Джикге – джиликге дери тюрлендим
Сюймеклик хатху кергенлей.

Акъбоюн Чаука – къаратды,
Ой, сыйын – сырын санатды,
Хей!
Тойда бир кере къарам атханлай
Джюрегим аны джаратды.

Эшме учлары  бурулуб,
Чепкени окъа сырылыб,
Хей!
Абезекде уа алай барады,
Къарагъан  анга къырылыб.

Джюрегим этди  къуугъун,
Келечи салдым,  джуугъун,
Хей!
Акъбоюн Чаука  джылытмаса  да
Анга  къалай  да суугъун?

Джаугъа тюбесенг – ёрелеу,
Шогъайгъа  барсанг – безиреу,
Хей!
Бу Акбоюндан джууаб сакълагъан –
Башха болмайын – тентиреу.

Сюйген адамда  хурмет  бар,
Аны кёлюнде къыймет бар.
Хей!
Бу Акбоюнну кёкден тартаргъа
Мени ичимде  иннет бар.

Джердеги джасар джарашмаз,
Джулдуз тюшюрюб  такъмасам.
Хей!
Да берч джюрекли боллукъма, тенгле,
Бу Акъбоюнну  табмасам.

Ой,  белимдеги белибау –
Юч билеулюдю джанлары.
Хей!
Акъылны башдан алыб бошады,
Аны собалакъ  санлары.

Джашлыкъ дегенинг – атылгъан,
Сезиу дегенинг – чачылгъан,
Хей!
Сюймеклик деген  Тейри эшиги –
Аллах сюйгеннге ачылгъан.

Ой,  кепген дырын – гапнагъа,
Гапна дегенинг – гебеннге.
Хей!
Да башхаланы мен не этейим,
Сюйгени керек сюйгеннге.

Таза шоркъагъа джетмейин,
Арыкъдан суулукъ толтурмам.
Хей!
Кесиме тенгни табалмай къалыб
Бир болмазлыкъны болдурмам.

Джаш,  къыз  сёлешиу адетди,
Намысха  болмаз  зараны.
Хей!
Келечиледен хайыр келмейди,
Бузуб баралла араны.

Джюрек ишлери созулмаз,
Хайырлы нюзюр бузулмаз,
Хей!
Джюрегин ачхан джашны аллында
Таш къала кибик турулмаз.

Джангыз  ол болду  керегим,
Кече, кюн этген тилегим,
Хей!
Дуния бирден джаулукъ этсе да,
Анга сууумаз джюрегим.

Ой, насыбынгдан  алджанмаз,
Айтылгъан сёзге къаралмаз,
Хей!
Анамы айтыу – къайтыуу тенгди,
Халиси тикге саналмаз.

Семен Къабакъда – джарашыу,
Тюзлюкден болмаз аджашыу,
Хей!
Аны кеслери танымайдыла,
Андан болгъанды алджашыу.

Семенле – сёзню устасы,
Джашатырлайды хазнасы,
Хей!
Берне - черне  да излерик тюлдю,
Бу Сары Джашны анасы.

Беджен салалла Къобаннга
Джагъагъа джууукъ элледе.
Хей!
Излегеними табалырмамы
Суукълукъ джетмей кёллеге?

Къылыян Аякъ  таб  джерди,
Къабагъын  кенге кермейин.
Хей!
Акъбоюн Чаука хапар ийгенди,
Не – «хо», не – «огъай» демейин.

Ой,  къара  къауал  ушкогум,
Бу  сампал ташы  чакъмайды.
Хей!
Адамларындан тартынад  ансы,               
Бу мени кенге атмайды.

Къуриентле уа – джигитле,
Барысы тенглик этерик,
Хей!
Алада чыкъмаз чийсили болгъан
Айыблы болуб  кетерик.

Тюз  армау болуб къалгъанма,
Кесим кесимден аджашыб,
Хей!
Къама джанына кезлик такъгъанлай
Экибиз алай джарашыб.

Хапарын алсам – джарыкъма,
Джууаб бермесе – джазыкъма,
Хей!
Келечилеге  мыдахма  ансы
Акъбоюннга уа  – базыбма.

Джол кёргюзтюлюр баргъаннга,
Суу бла чабылыр джаннганнга,
Хей!
Халал тенглерим, не мадар барды
Сюйген ауруудан къаннганнга?

Бу мёлек  бизге  аталса,
Кечем кюндюзге айланыр,
Хей!
Трам Семенледе ханбийче болуб
Апсынларындан сайланыр.

Джасакъчы десенг – джыяргъа,
Адетле десенг – тыяргъа.
Хей!
Джангыз бу къызны кючю джетгенди,
Манга джюрек къын къыяргъа.

Ой, суукъ кёллю узайыр,
Анга талпыуунг азайыр.
Хей!
Бу дунияда къайсы насыблы
Аны  бла бирге къартайыр?

Къанджал челекде сют болмаз,
Агъач сынджыргъа тагъылмаз.
Хей!
Къуриент бийче, Акъбоюн Чаука
Менден башхагъа табылмаз.

Мен ат ойнатхан атлыма,
Атланы белин бюгерлей,
Хей!
Базыуум барды кесиме, алан,
Бу ханбийчени излерлей.

Уллу узакъдан кёрюнюр,
Анга эс, акъыл бёлюнюр.
Хей!
Кёзге илиннген ауузгъа тюшюб
Юсюне кёб зат тёгюлюр.

Сютчюню болур аулауу,
Тёзгенни болур хорлауу.
Хей!
Айтыугъа кёре, кесин азсынад
Джокъду юйюме чарлауу.

Ой, джарны болур джыргъысы,
Тюшгенни болур сынгысы,
Хей!
Сюймеклик деген ауруу тийгенни
Болмайды джюрек тынгысы.

Сюйгенни кёлю керилир,
Анга керамат берилир,
Хей!
Аллай адамны сыйын билмеген
Кеч сокъураныб, термилир.

Суу секиртмеле къачхыда,
Джаз кюнде кибик, акъмайла.
Хей!
Пайтон атларым мени сезгенча,
Ой, салпыланыб, тартмайла.

Суу джагъасында джёгеле,
Суугъа бёчене ёселле.
Хей!
Керексиз сёзле, джалгъан чырмаула,
Насыбыбызны кеселле.

Акъбоюн  деб  а сагъынсам,
Хатхум адаргы этеди,
Хей!
Аны ызындан хауле айлана,
Юйюм артына кетеди.

Ой, къая десенг –  ыргъакъма,
Хан балыкъ десенг –  къармакъма,
Хей!
Ёмюрде джукъдан къоркъмай эм, тенгле,
Муну аллында къоркъакъма.

Сюймеклик – джандет чыпчыкъды,
Ол хар имбашха къонмайды,
Хей!
Аллай нюр тийген джукъа болады
Аны ачытхан онгмайды.

Ой, ансыз джолум джар кибик,
Ансыз  дуния тар кибик…
Хей!
Ариу Чаука уа тюрлениб турад
Чынадан келген хар кибик.

Акъбоюн Чаука – аралтхан,
Сюйген кёзлени къаратхан,
Хей!
Къашын кермейин, умут бермейин,
Кесине кёбню таралтхан.

Келечим келди джумулуб,
Къоллары джаныу уулуб,
Хей!
Чыммакъ Чаукадан хапар келгенди
Джазыуну чархы бурулуб.

Атаны сёзю – багъалы,
Ананы сёзю  – махдаулу.
Хей!
Акъбоюнуму берген белгиси
Джулдузлу кёкден джасаулу.

Атлагъа джерле салынсын,
Илишан деген – алынсын,
Хей!
Энди келечим хомух болмайын,
Акъбоюн манга табылсын!

Садакъгъа керек – сагъайдакъ,
Кёлге керекди  – агъанакъ,
Хей!
Сары Джашны  уа  кереги,  дейме, –
Акъбоюн Чаука – Акътамакъ.