Акътамакъ роман в стихах 27 глава Хан-Бийче

Джыйырма  джетинчи башы
ХАН БИЙЧЕ

Ой, Хан Бийчеге кёл бердим,
Бек къаласына кёз кердим,
Хей!
Да «нарт къызына – къыйымлы тархлыкъ» –
Тарх орнатыргъа  сёз бердим.

Маммат джыйылды дженг болуб,
Къала салдырдым,  кенг болуб,
Хей!
Тёр арасына тарх орнатдырдым,
Аны сыйына тенг болуб.

Ой, «къушну джери кёкдеди,
Къамыжакъныкъы джердеди,
Хей!
Акътамакъ кибик алдыр ариуну
Олтурур джери тёрдеди.

Хан Бийче дедим, сайладым,
Анга джюрекден байландым,
Хей!
Тёрт джылдан аслам, кече, кюн демей,
Аны ызындындан айландым.

Сюйгенни кёлю джарыкъды,
Сюймезни кёлю джазыкъды,
Хей!
Дуния малгъа джанын атханны,
Сезиу дуниясы арыкъды.

Атны талагъы тургъанлай,
Налын таш джолгъа  ургъанлай,
Хей!
Къаджыкъмагъанлай кюрешдим, алан,
Насыбха кёпюр къургъанлай.

Сезиусюз адам – суукъду,
Сезиулю  джаннга  – джуукъду,
Хей!
Сюймеклик болмай джашалгъан джашау
Башха болмайын – къуулукъду.

«Джилек излеген – ийилир»,
Ийилир ючюн къалмадым,
Хей!
Къуриентлени джохар къызгъа да,
Былай деб,  айыб салмадым.

«Бал сюйген – чибин уруучу»,
«Кюн сюйген себгил болуучу».
Хей!
Сюйген, сюймеген арагъа кире,
Болдум джарсыудан толуучу.

Ой, «садакъ тартхан – окъ джутар»,
««Заран» деучюню – джин тутар»,
Хей!
Керексиз сёзню сюргенле, алан,
Айыблы болуб,  къут  атар.

Келечи салдым, келсин – дей,
Манга насыбны берсин – дей,
Хей!
Джанымы джакъгъан акгыллылыкъ  да,
Къатышхан башдан  кетсин дей.

Къатышхан башха – тюзетиу,
Къатышдыргъаннга – юретиу,
Хей!
Сюймеклик тийген уланны, алан, –
Муратларына джетдириу.

Хан Бийче белги алгъанды,
Мени кёклеге салгъанды,
Хей!
Сары Джаш энди, пелиуан кибик,
Киши илинмез болгъанды.

Тиленнген къызгъа – юйлениу,
Джангы джашаугъа – кёллениу,
Хей!
Трамсемен улу Сары Джашха  уа –
Сюйгенин табыб – тёллениу.

«Садакълы аскер – кёкрекли» –
Табылды манга керекли,
Хей!
Да мындан ары болмаз болгъанма,
Кёрюкча ургъан джюрекли.

Къарамым болду – ёхдемлей,
Тёнгегим тутду – эменлей,
Хей!
Суу джоргъа бла чарышха бардым,
Хорламны  иймез  Семенлей.

Ой, Хан Бийчеден сёз алдым,
Чолпан Джулдузгъа кёл салдым,
Хей!
Аны излеген башхалагъа  уа –
Кёз бюртюк болуб мен къалдым.

Ой, «алим джанса – сёлешир»,
«Джахил джанса уа  – урушур»,
Хей!
Аллыма чабхан джашланы, тейри,
Бетлери къалмай бурушур.

Ой, мутхуз кюнюм батханды,
Бу джарыкъ тангым атханды,
Хей!
Улдан – айтыуду, къыздан – сайлауду –
Джюрек джюрекге тартханды.

Тёзгеннге Аллах береди,
Аны болумун кереди,
Хей!
Этген тилегим Аллахха  джетиб, –
Хан Бийче бизге келеди.

Арбазгъа зыгъыр къуйдурдум,
Юй тёгерегин джыйдырдым,
Хей!
Аякъ басхычха бояу джакъдырдым,
Оджакъгъа оюу къыйдырдым.

Отоуу – дарий  джабыулу,
Ичиндегиси – асыулу,
Хей!
Туура кесича ариу ишлениб,
Бютеу кереги – джасаулу.

Согъумдан – алтын, кюмюшю,
Сыйлы къумачы – Батымдан,
Хей!
Саугъа дегенни алгъанма, алан,
Аджарлы кюпсе – Халукъдан.

Ой, Хан Бийчени – турушу…
Джохар чачыны – бурушу…
Хей!
Тиширыу сюйген хар не затдан да
Тыкъланыб болсун къууушу.

Насыб къанатын кереди –
Джан Джик дегеним келеди,
Хей!
Сюймеклик деген бу джюрек чакъны,
Сары Ашыкъгъа береди.

Бир талай айдан той болур,
Семен къабакъда «хой» болур,
Хей!
Уча  этиле,  той – оюн бара,
Улла  кёргюзтюр бой болур.

Кёгюмден кетди къаранчха,
Джюрек  бурулду къуанчха,
Хей!
Ашыкъсанг кюн да дженгил кетмейди,
Тагъылгъан кибик тыйгъычха.

Кече  тюшюме кириучю,
Кюндюз тюрлю хал бериучю,
Хей!
Ариу Хан Бийче энди болгъанды,
Муратны кенге кериучю.

Сагъатны, кюнню санарлай,
Келтирир кюнню сакъларлай,
Хей!
Халал тенглерим тюрлю болгъанма,
Тёзюм дегенни атарлай.

Сууну уучда  тыймазса,
Къабджыкъда мизни  тутмазса,
Хей!
Сюймеклик деген учунууну  уа
Къарагъан кёзден джабмазса.

Таудан тюзгеди джюрюуюм,
Къошхады барыб келиуюм,
Хей!
Ахсыныуларым азайыб, алан,
Аслам болгъанды кюлюуюм.

Ой, сары атым – къарыулу,
Бёрю джортууду – барыуу,
Хей!
Мени сезгенча учар болгъанды,
Чыртда болмайын арыуу.

«Миллет  сыйлысы – нарт болур,
Адам сыйлысы – къарт болур».
Хей!
Сёз бериб сёзюн тутмагъан, дейме,
Кёлден, кёзден да   арт  болур.

Хан Бийче сёзюн тутханды,
Болджалны заман джутханды,
Хей!
Джанны  сынчытхан  ол табсыз халны,
Энди джюрегим атханды.

Хапар джюрюйдю элимде,
Учунуу барды кёлюмде,
Хей!
Да юч билеулю белибау къысдым,
Къангишча къатхан белиме.

Чыммакъ чепгеним агъарыб,
Пил сюек хазыр саргъалыб,
Хей!
Алгъыннгы бушуу бир атылды да,
Джыртыкъ чабырлай, быргъалыб.

Ой, «боза мыйыкъ бурдурур,
Чагъыр халинги  буздурур»,
Хей!
Къуанчда адам болады, дейме,
Джюрекден, кёлден учунур.

Учунуу бизден кетмесин,
Къыйналыу бизге джетмесин,
Хей!
Да Хансеменнге аталлыкъ ариу,
Бир джангы оноу этмесин.

Сюйюнчю хапар келгенди,
Къангкъаз къанатын кергенди,
Хей!
Хан Къабагъында  уя салыргъа
Ханбийче  сёзюн бергенди!