Совет тиширыуланы джыры. стихи 30-х г. 20в

30-чу джыллада, хар халкъны баш къаратхан адамын, уакъ - уакъ къурутуб баргъанларын кёрген,  башчы къауумдагъы  ишледен хапарлы да болгъан, Исмаилны тылмачы эм да секретары,  Орусланы Махамет, ол къыйын заманда кёзге илинмез ючюн, «джарлы эм», «факъыр эм» деген талай назму джаз – деб айтыб, Исмаил да,  аны бла, «Чалкъычыкъ», «Салам тон», «Джер юйчюк» кибик джырларын этгенди, халкъ да,  къара тынгылауну басыб, джангы властны адамларына,  Исмаилны керти тукъум дараджасын, аны Совет Власт киргинчи онглу джашауун ангылатмагъандыла.
Алай бла джырчы тамам да джангы властны адамыча,  бир мискинча кёрюнюб, ол къыйын джыллада алай бла сау къалалгъанды.
Махаметни джери джандет болсун, ол болмаса джырчы ачыргъа боллукъ эди, джырчы  джюлса уа, артында алты сабийи, юйбичеси, анасы, эгечлери къарнашы да ачырыкъ эдиле. Ма аны ючюн боюн бюгюб, Трам – Семен улу Исмаил  кесин «факъыр» этгенди.
Керти халын а «Лишон болмадым» деген чам джырында джырчы айтханды, алай басмагъа баргъан  назмусуну барысы да Махаметни къолу бла тюрлендирилиб, джангы къралгъа джарашыр халда тюзетилгени ючюн, эски китабларында биз керти затын табалмайбыз, джангыз архивде, кеси айтыб джаздыргъан затлары болмасала. Бусагъатда аланы сала барама сайтха.
Ол джыллада халкъ эки тюрлю «керти» бла джашагъанды: бири – ачыкъ айтыргъа амалсыз керек болгъан – къызыл къралгъа махдау салыу,  экинчиси уа – адамла юйлеринде шыбырдаб айтхан керти.
Аны ючюн джангы тёлюбюз бу затны ангыларгъа, билирге керекди. Билирге уа,  Исмаилны ол замандагъы джырлары бек уллу болушлукъ этедиле, сора ол «агитка» метинле(текстле), Исмаилны ол аламат макъамларын къорургъа, аланы уруладан артха алыргъа бек керек затладыла.
Бусагъатда  «Минги тау бизникиди» деб айланнганланы кёребиз, алгъаракъ заманлада да  башханы хазнасына къол узатыучула аз болмагъандыла, кесибизни халкъыбыздан огъуна. 
Радиону архив картотекасында  Эбзеляны Шахарбийни аты бла  Исмаилны бютеу джырлары салыныб турадыла,  ол зат  тюзетилирге керек  болгъаны ачыкъды,  Аллах айтса джаш тёлю бу хакъсызлыкъны тюзетир деб ышанама.
Совет тиширыулагъа этилген джыр да, башда айтылгъан, Совет Властха махдау салгъан   джырладан бириди.


СОВЕТ ТИШИРЫУЛАНЫ ДЖЫРЫ

Ой,  эркишиле джашай  эдиле
Тиширыуланы джылата,
Ала да болуб туруучан  элле,
Меджисуулукъда барамта.

Бу назик джанла  кёб термилдиле
Адет, закон да буйуруб,
Тиллери бардан, тилсиз  эдиле,
Тыбырларында  унугъуб.

Залим къолунда джашай эдиле
Кюнде тюйюлюб,  джегилиб,
Энди уа ала солуу алдыла
Джангы джашауда,  керилиб.

Тиширыулагъа джол ачылгъанды
Билимге, ишге, тенгликге,
Да Совет Власт алгъышлыкъ болсун
Чыгъарды халкъны кенгликге!
1934дж.