ЦIикIварин гьюжат

Бабан убхурайи халачи гъяйи дуркьарик, жюрбежюр уткан рангнандар хьайин цIикIвар китIнайи. Фици вуш, баб гьяятдиз шюхъяриз ккабхьуз хул’ан удучIвси, цIикIварин арайиъ гьюжат абхъру. Лап кьял’анси, фуну–вуш саб цIикIвран: «ВаритIан успагьиб ичв арайиъ, узу вуза», - кIури дихар ерхьуру.
- Узу учвкан варитIан успагьиб вуза! – кIуру Уьру цIикIвру, цIиб гиранвал кадиси. – Узу акуб, инсанарин кIваъ ислягьвал ипру, дурариз варитIан ккуни рангнануб вуза.
- Дюз дарва! – пис хъял кади гьадабтIуру Гъатху рангнан цIикIвру. – Узу увутIан гизаф ражари акуб вуза! Лигай, узу фициб ригъдиз ухшар алиб вуш!
- Думу узу вуза варитIан акуб! – дих шулу Лизи цIикIвран. Гьякьикьи, лизи йифун Гюзелришсиб. УзутIан лизиб дюн’яйиъ фукIара адар!
- Гья-гья! Лизиб акв – кипну адруб рангнак!  – кIури мидик кялхъру, Беневш рангнан цIикIв. Ари узу, дугъриданра, уткануб вуза, учвук варидик. Беневш рангнан кюкйир шубарин кIваз варитIан ккунидар шулу!
- Хъа узу фтин писди рябкъюрачвуз? Эгер учвуз хабар адарш, йиз ранг варитIан хуш ву инсанариз! – гиран дапIнайиси, гьарай ипру УкIу луфран ранг али цIикIвру. – Йиз рангнануб фуну шейъ утканди рябкъюру!
- Дици вуш, узу инсанари чпин уьмрин ранг вуди гьисаб апIура! – дих шулу Чру рангнанубдин.  - Хьадукар дуфну, табият нивкI’ан уягъ шлуган, вари дюн’я чру шуладарин!?
Анжагъ, саб цIикIв гьюжатарик иштирак шуладайи. Думу мехекк рангнан цIикIв вуйи. Диди учв сабанра уткан рангнануб вуйиси гьисаб апIурадайи. Гьаз-вуш му цIикIвру, мучIуб вуйиган, саризра учв маракьлу дар кIури гьисаб дапIнайи.
Му цIикIварин гьюжатар ярхидар шуййи, эгер аьхирки баб хулаз гъафундайиш, ва халачийихъ дусундайиш. Баб ляхнихъ хъайи вахтна, цIикIварихьан гьарай-суза ипуз шулдайи, манигъвал шулу кIури мициб такабурвалиинди бабу апIурайи чан ляхниз.
Гьамци, кьюб гьяфта улдучIвнийи. Бабу чан халачи дубхну ккудубкIнийи ва хизанарин кюмекниинди дуркьаригъян гъядабтIнийи. Хтул бицIи риш чпин бабан уни дусну, хулан жиликк ккипнайи халачийиз гьяйранвалиинди килигурайи. Пагь, му халачийин утканвал! Гъирагъ вуйиси аьламатнан кишри, зиин укIу завар, кьялаъра акв туврайи гъизил-гъатху ригъдин нурар, исинди чру хярар, думу хяран кьялаъ кьюб кюкю уткан: уьру гъизилгюл ва беневш гаргар-хъуч. Кюкйирин багахь михекк рангнан, кIару шюкьярсттар улар айи  шаду бицIи курцIил. Хъа думу курцIил чан кюбиб ибарра дазаргну гьяйранвал’инди тIирхурайи лизи тIитIхариз ккилибгурайи.
Халачи гьадмукьан уткануб гъабхьнуки, - цIикIварихьан чпин зурба шадвал дебккуз шуладайи…
- Аьжаб уччвуйи рякъюру йиз багахь укIу завар! – тадабхъуру гъатхубдихьан.
- Хъа фукьан успагьиди рякъюруш учу чру майдандиин! – сатIиди жаваб шулу уьрубдин ва беневшдин.
- Учура чиб-чпихъди аьлава апIура! – хабар тувру укIубди ва чрубди.
- Хъа узу фукIан пчIуди рябкъюруш лигай! – шадди кIуру лизибди.
Аьхирки, сюгьбатнаъ иштирак шулу мехекк цIикIв. Диди гъапи:
- Ав, йиз дустар! Ачву вари анжагъ гьарсаб чан йишвахь утканди рякъюру! Учвкан гьаруб кьадарсуз уткануб вушра,  сатIиди фукьан учву успагьиди рякъюраш лигай! Хъа вари думу успагьивал арайиз гъабхну бабан устад хилари. Думу хилари учву гъидикьури, уткан накьишар ва шиклар арайиз гъахну. Узу, гьамкьан мучIу, маракьлу дару рангра кмиди, халачийик кьадарсуз утканди рябкъюра. КурцIлиз лигру хизанарин машарик инчI’валин рангар кучIвру.
Вари рангнан цIикIвар михекк рангнан цIикIрахъди рази гъахьнийи. Варидиз гьаци пуз ккун дубхьнайиси: «Фикрина зегьметну, утканвал анжагъ артухъ апIуру!»…