5. 12. Резюме главы 5

Сказанае ў папярэдніх раздзелах параграфа 5 можна сабраць разам і выкласці коратка!
Дыялектыка - працэс выпрацоўкі новых вед і навыкаў шляхам мэтанакіраванага выяўлення і дазволу нявызначанасцяў, які выяўляецца ў пастаноўцы паслядоўнасці пытанняў і пошуку адказаў на іх (альбо ў пабудове сеткі перасякальных паслядоўнасцяў пытанняў і адказаў).

Суб'ектыўная аснова дыялектычнага працэсу ўключае ў сябе пераемную паслядоўнасць апрацоўкі першаснай інфармацыі ў псіхіцы індывіда і выпрацоўку рашэнняў (у тым
ліку — пастаноўку пытанняў і пошук адказаў на іх) у ходу суаднясення уваходнага патоку інфармацыі з Светаразумення ў цэлым, якое павінна быць абаронена ад ўключэння ў працэс выпрацоўкі рашэнняў інфармацыі, аб якой дакладна судзіць не ўяўляецца магчымым. Пры гэтым працэс дыялектычнага пазнання найбольш выніковы пры чалавечным тыпе ладу псіхікі. Праўдзівасць атрыманых ім вынікаў так ці інакш правяраецца прынцыпам "практыка-крытэрый ісціны": як постфактум, так і папераджальна — на аснове практычнага валодання інтуіцыяй.

Аб'ектыўнай асновай поспеху дыялектычнага працэсу пазнання з'яўляецца Усеўладарность, у рэчышчы якой размяркоўваецца першасная інфармацыя, і аб'ектыўнасць у светабудовы трыадзінства матэрыі-інфармацыі-меры, якія забяспечваюць метралагічную заможнасць працэсу для кожнага кто пазнае суб'ект. Метралагічная заможнасць выяўляецца ў канкрэтыцы светаўспрымання і ў назвах з'яў па іх сутнасці.
Дыялектыка-гэта мастацтва ў сілу унікальнасці (непаўторнасці) любога пазнавальна-творчага акту. Па гэтай прычыне дыялектыка, як і ўсе іншыя віды мастацтва, не можа быць фармалізаваная, хоць яе агульныя прынцыпы могуць быць апісаны і
зразумець адназначна магчыма ўсiv. Паколькі дыялектычнай пазнанне не зводзіцца да інтэлектуальна-разважальным (а тым больш — выключна да фармальных, толькi паўторных) доказаў — усё вышэй выкладзенае недаказальна і алгарытмічна-працэдурна неўзнаўляльно.
Але пры гэтым усё вышэй выкладзенае - дыялектычнам пацвярджаем на аснове даступных чытачу фактаў, пражытага вопыту і на аснове інтэлектуальнай дзейнасці, калі чытач гатовы ўспрыняць сказанае як гіпатэтычную магчымасць, якую прынцып
"практыка — крытэрый ісціны" (пры шчырым прытрымліванні яму) здольны пацвердзіць у выпадку, калі гіпатэтычная магчымасць аб'ектыўна праўдзівая, а чытач не паняволены прадузятасцямі, раней выпрацаванымі яго "суб'ектыўным ілюзіянізмам".