Бодгардон
(Достон)
Довудшоњи Сулаймоншоњ – нависанда
Йик дас зи;тат, ;ий;н ќат;й ба;р ар Ри;;н видиди сафедбонен байо; мис нист. Т; мум ба;ра; w;; наќл ца кин;н, дий;н вид, ат баандоз вид. Йи афт; нур ќатай, ;ийан ца ;айтат, аво пец ги ича; пат ца нист. Дўшанби мї; сар сут ;едоw.
Аwалон мї; хоч-хочакат, д;мзан;н ;;д тар йиги мї;ат, с;рай wай шаст йикбор; биланд сут ху, во тар клўхќатрайат, жарранак г;;т. Тар видобакри ;ий;н дуса; ќарор чўг. Вай д;м тийа; йелайа; кам;ни Рустами ар ќибл; товусw;р худнамойї чўг ху, во г;;т ав; тар хў; ќатайа;, шарранак ;ий;н. Ч;ршанби мї;ат йигон нимсоат тар ма;;рљойард, б;д тар виг;, алли ;евд;wри дусика;и ќар;р чўг. Ик д;нд вид wи д;м ;ед ху, во сар сут м;шар ме;. Пайшанби рўз йакрух;йа; - ;м мї;ат, ;м ;аб ;;д. Йик дас ха;ат, ѓулл;-ѓулл; ќатрайен ќатай ;;диди, ту луви баѓай тар Индустонат. Ве;акат ве;енан аз ;ай;нов фурорез сатат, ѓулл; шарвид;љен аз сер;ацийан дўд ;;д. Даргоенан то wи андоз; хистат ч;линен сатиди, амадари мўз; ќатай мис пандтайд дига набифт. Мардумрийат молри фуктараф; му;кил сут. Ту там д;й бїхарљи айвонард лув. Ќ;ппайинд во;ат вадар нарайд ар ѓаљуд (w;;љес). Аз wу;тенат лайен номат ни;она; нарайд. Тар й;стен бизу;љїн м;л тар ;;ачат ар;аwљ наwжуд. Арчий; вирутат, ар-ар ца вид, вай ;л беди видат, арчий; ца навид, wай м;д ба зиндагийа;. Чид;м одам ар wай б;ѓ лапа; тўд ца вид, коли уф чўг, б;ди wуф йош наwдайен й; ху вазнич м;л пиро патеwтат, wай зийу;чїнат пїрх;; ха;чакени тар жуз;;нак захирари хури л;чўг.
Ш;рен, ба ѓайр аз бе;инд;н ш;рен, мум ба;р ч;снўдїљенри лапа; зий;н чўг. Аљоиб, ат w;; май биw;;айанд ича; нааѓ;н. Бїхарљ;йи wуф лапа; у;йор чўљ. Наw та wуф с;йибен тар чод йиндї;анат, wуф та wум макк;р индуст;ни маймўн маѓўн бїсад;йа; м;мїз ;;;ан ар б;ѓат ќабал. Т; б;ѓд;р хабар с;wт, w;;ан фан; й;ш тў;ат, врутат, ар-аренен пўст чўљ.
Йик дуф мї;ен па Йур; д;;тен, йик wуф д;;такениди ас Чоснўд падаw чарс одам ним соатанд ху ца фирепт, с;в; дуса; ни;туйдат, цу;макенан мис панљ; ;;дат, с;в;ан сат. Ч;снўдиљенан игдас хуши чўг тар ба;р сав;;, ам; ас дасти ;ийан хаwрученан навар;;д йичанд зец вазен падам дуса; п;йан. Буцик м;лат, сутурен ;w;л ик май бїхарљайанд с;ф вазмин сут. Тар йилав вазат гуљбуцен ца часи, ба ѓайр аз пустат ситх;н йичїзги наwуни, ат wуф йил;вги пи;евчїн; wуф пер;ен исоб чїгоw мис бафт. М;ргат мур;мурйи айw;н мї; тар мї; бу;ди сутат, дус на. Силчай ном беw; кампїра пїн; ваз, Паллай; йи зец ж;в ху шуг ќатай, ар;й меw, Байг; н;w сар вазнїч м;л, Ли;карбайг; аз Шайх;б - в;рљат йи галл; м;л мўљ. Фука; аз бїw;хайат, аз шит;ља; па йїлен. Ч;вед ба;ри йїланд мис н;ла фан; м;л карах суљат, wуф йилчайзанененан фук марїзат, би;л. Йил;ви т;вакат, йил;ви ниwокак (шнїзгак) ќатай ар берїљан (леќен) wе;ч. Wуф чўпонен ;л с;ф неwд;wард, кашша;едри. Лувандта, афт;д сол; до Ќадам н;ла д;нд бїѓ;м. Дўса;та аз ум патфари тарй;какта патевт па ху ѓем ху, б;д м;л вай тар пир;йат, й; аз зиб; с;з лувдат, сўфийен маѓўн чарх ;и;д. Йи ме;и wуф дига чуп;ненри йу рубар;кун;н лувљ:
- Тама чїз икд;нд заќаф ху м;лат ман;л авен;?! - М;л тама авено, тамайаф м;л авен? Му афт;д с;л умр wунт, ат сад афсусиди йи по;ум ба мур;ди дил навид. Йик м;; цоѓ мўзайенан му па п;; видат, йи к; бегул кон; намадакги па му нох. Найум ар мї; гў;тин б;љ хўгат, на шатат шакар. Мум зам;н; хайрат хабези Искандари Зулќарнайи ља;нгїр наwунтат, му маѓўн цоѓгилїм чўп;нта - ;;б ху х;дманд мис наwунт. Дай авен, аз осм;н ;ий;н найат, жер мис ца разд, азум парво нист. Йик wай дўс лашакин гар;;йат, ик ум ширчойак пид; чїг ѓал бафум. Мўтољ па тарй;кум нист. Шит;ља;анд та дўса; м;тай авен зив па бер патем ху, на мавзай исумат, на ту;нагай.
Йид вид д; Ќадам ќисс;. Ат ар й;стен wай посен йикдас маwзат, йикдас л;шайандиди, д; Ќадам хуба; wуф авен љигархўн. Д; Ќадам йик wайти йикдас р;мдил видиди, wай љам;тен бїхабар. Чид;м мї;анд й; ху кайфанд инд;йљ ар й;ст ху, л;шам;л садо авен дарн;вд ;;љ. Дайи в; wай амсой; Хубики финцакр;нг аз диш;т ти серч ху, ;;;и Ч;снудард мис й; дай тахирм чўљ. Йилав ках;йенарди дай гап ча;мал;в тїр лувљат, wуф йилавги ри Д;нистам; муб;ракб;данд wуф па ѓ;в паљенч. Хубик аз wуф ;;анакенани wуф зив ти ;ац ича; каш ца на с;wт.
Љум; с;рай, алли ч;йбире;танд ха; ;ий;н, ;ў; ќатай инљивд. Йикдас башиддата; й; видиди, ту баѓїр луви аз осм;нта сатиленан ;ац та т;рари ;;ефан. Мардум чоден ас ;ий;н тар ѓалбїл г;;т. Чакак фука; љ; вид: ас чоданд тар уљжрайат, ас ќушх;найен то д;ли;енат й;стена;. Па диш;т аз дасти тундурат ;ай;н сифедоw набифт. Тундур сад; йикдас ха; видиди буцикенан ар шин;к дар љиреѓд сат. Аз тундур сад; та бахайол, динй;та сїлат санг инљивд.
Йиг;н ар;й с;ат баѓай ;ў; аз зим;;ат зам;ни ла;зент. Й; йикдас ;ў; видиди, ча;ми бинанд; wай м;wунт. Wах;н хў; wай хїзанд йичїза; навиљ. Н;шат ;луч;, гилосат олиб;ли гул фука; бар зим;; ;;д. Йил;в дарахт нав гуландийат, йил;вги аз гул хављинїн вид. Дарахтен пабер зим;; аз гул йикб;р; жинїљ маѓўн сафед сут. Фан; ѓўзат ту; хахчакенан вира;т. Тар уф ту; хахчакен одам ца част, wай дил хўн с;wт. Wуф п;ркенан уф виру;чїн ха;чакенти наw пиш ѓоw инд;з сатат, йид хў;ат ;ай;нан вуф љиwонамарг чўг. ;;б сїл сад; ас ар тарафи Ч;снўд йиг;н-йиг;н тар ѓ;w йат. Аз йи тараф ота;акат, ас йига тараф тундурат сїл сад;йи мардум кўрат к;р чўд. Тундур сад; бар;барат, ќишл;ќта йик б;р аз ота;ак ру;н;й мї; маѓўн ру;н;й с;wт ху, в; та д;фатан зам;н; тер ѓ;р р;нгтир т;рикист;н с;wт.
;у;;б зам;н; йикб;р; зи;т сат. Мардум дар ѓами wай ангу;тиди, баѓер ;ац м;нд ар wедакен йах ки;тат, йи к; чидом дерпазак н;ши м;нд гул начўљ, н;г аз гулри;та кинор; райст. Ик дай олатат, йик дасги талвас; мардуманд вид аз Ѓумайдар; т; Руб;та;. Барувоља;, ага ;ух;б биандоз; шит; ца вид мис, ;аценен й;х начўг. Мардум љон йик бор ги ар ќолиб инд;йд. Вїга мардум - аз ѓулл; т; буцик, аз чурук т; ;;анак ар љам;атх;н; таг ;уд. Б;ди ду;йат салав;т, мардуми сар чўг й;раб па Ху;ойиди, й; гун;йат хат;и мардум бах;их ки;тат, ар Ри;;н ос;йихийат, роатат, гармийат, хур нўр абезд. Баѓїр бїч;р; мардуманд вай ;й ба дарг;йи Худой фирїптиди, тар ;омард аво йикбор; г;рм чўг, ам; ;айани ќарор начўд. Тар дирго аз ;ай;н та пу;ок хист с;wд, ат т;бистонийат, камбаќ; ;ай;н маѓўнд одам тан; на;ицайт. Дас форамат гарм йум вїгаки ;ай;н;едиди, аз т;ри чїз лувум.
Чоснўд катамилл; Мїраз;ри б;дгард;н нур с;рай, амї;; маѓўн тїза; аз хў;манд инд;йд. Вай ;;ан, Саидабегим масти ху;м вид. Л;к, Саидабегим аг; м;савд, милло Мїраз;ри остайика;и лаїф тар п;лаw чўг ху, ас бїрељанд ни;т;йд, да;и ху гилемак ху д;м тур те патеwд ху, тар торики цеп-цепакак, ба азоб то пи;w;зи ху фирепт. Тар пи;;з аз чуд дусги ру;н;й, амо лапа зи;т вид.
Пи;wозанд Мїраз;ри ху пехат калўши пан;wд ху, да; тар дирг; ни;тўйд. Тар дирго серўн ;ўцак Мїраз;р па пец ;удат, wай wухат гу; мис ту лув дуса; тозади сут. З;р;тангона тарудат тарами чу;т сафеб;н, гуйо арчїз ца та нав хурд кашф ки;т. Дарг;йард йичїз нав тар ц;м найат. Йи к; ;ий;нат, йи к; с;рай зи;така; ;ў;ат, йи к; д;лї;акат, йи к; кон; ардон д;лїз кунљандат, йи к; ташноб (ванна) чахљец п;лаwанд. Ѓафсат, тер абриенан ар зимц хављат, куйат пухт; йича; надивист. Намийат, нам бўй па не; ;айтат, аз ба;р гарми даракат, сарака; нист. ;;би ху љой мифард аw;ла чугат, замона дус – дусик дараw ру;н;й сут. Л;к хист м;с;вд, Мїраз;р фах – фахтїр то бадрафиц (туалет) даржехт ;уд. Бадраф тар кинор;, ас вуф ѓулл; жїрен зиб;, ар лашак зимц байн вид. Сафеб;н ;аw љ;янд кир; сутат, най т; ху љойд;ди ху фирепт. Тарам инд;йд ху, остайа;и лувд: - М;рг пирири!
Тар чуд дупеч; фириптоw баробарат, Саидабегими офт;б;йанд шїргарм ;аци вайри т; ташн;беци авўг. Дастпокат с;бўни ху ч;р мадуст рабуд ху, я в; же;т-же;т ;аѓан ;уд тар чуд, л;к й; wум танук ќаноwез куртайат, калтачайат, цїлак шабар м;с;wд.
Навизонум чїз авен, Мираз;ри ху кул ;ав пу; љунбент ху, оста - оста тар ќушхона инд;йд. Сар пир;йи аз тоќч; ти љойнамоз зу;т, б;д наст сандали п;лаwанд ху, сари чўг ;ейдоw ду;и мубораки суб. Ќарїб ;уст даќиќ;йи сафеб;н ;м дуойат, ;м зикри Олл;йат, ;ли байти Му;ммад пайѓамбари чўг. Дар фарљ;ми ибодат милл; Миразори бо ду дидаи пурн;м амнат, файзат, баракат аз дарг;йи Худой талебт ху, б;ди вар; ;устен ху пїцард молт ху, ха;а;и "омїн" лувд.
Даргойанд Мїраз;р зина;; - Чилл;, wум йи ;устанд видермат, wум йига ;устанд ча;енард хїтат, тар ча;љїц тараф сат. Ху хисурард салом лувд ху, й; машѓули ча;ен серчїд сат. Рас; б;ди панљо рўз та Чилл;йат Мїрамбахш сурард цав;р с;л с;wд, ам; бїч;райен ц;м ѓал зирй;т ти надуљ. Мїрамбахш дил одам навзент, ат Чилл; ху бизирй;ти ќатай лапа; малол. ;аw с;л сут баѓїр, Чилл; ар Чоснўд мактаб молими ца ки;т. Wум ч;ри хурд ар Ри;;н мактабен к;ри навўг ху, т;йд тар Зардев н;м дараи Ба;рист;н. Тарам й; рий;зи молим. Ф;риѓ ас дарс Мїрамбахши дарсени хусуси ат чугат, фан; шогирден аз дига ќишлоќен мис тар wай хїз йадан. Замистон та й; йу;д ар чудат, дига вахт й; тар Бадах;он. Инља, бї;ан ч;рат ;;ан зиндаљид;.
М;нд ѓал Мїрамбахш ар ху мулк. Ба гуфти wай, ар Зардев, б;ди ;амунд мактабенан фаъол сат, ат wайри wай мудїр дўса; га мис рухсати ;уљ. Мудири ас wай йи пойт;хц талебч. Пойт;хц па Шик;шум тайор;. Йи балад ;;ївд;љ аз Саради Бурѓел н;м ќишл;ќи Вах;н ме;аки ;;їw чўљ. Ху;; сол; ме;ак н;ла виљ йу. Т;м, ка ;;ївдуљи wай ме;ак пустат, кули ар Шикошум, мудири мактаби Б;згирари д;к чўљ. Манд тар нура; наwрузиди Мирамбахш па Ху;;нон дорулмуаллимин курс м;лименари ца ;уйд. Курси вуфри Бунёди Оѓ;хони Афѓонист;н ат чўљ.
Мирамбахш та тар бу;ди семинарат омўзишен ќїwан, ат кум охир;н курс па Ху;;н;н луванд та лапаф омўзанда вич. Ик дайи в; Миразор wуф амсой; Нављиw;н ;у;;б ас Ху;;н;н йат ху, вїгайи ар љамоатх;н; наќле чўг. Ба гуфти Нављивон, сабо та Мїрамбахш wуф курс та хатм с;wд. Аз Ху;;нон Мїрамбахш дийат, вай модат, вай ;;ан та wайри хи;цат, кулчайат, бурс;ќ пе;ан. Ху тухаи сафар та й; зезд ху, бахайр тїзд па Шикошум. Азаманд та вай ме;ак пустат, кулат, хо;ен йест ху мудирард ар Зардев. Бо ду дасти адаб та й; вуф сип;рт ху мудирардат, ног ху пойтахц ќати wай забон мер ки;т.
То Мїраз;р тар чуд инд;йд, wай зина;; Чилл; бїрељи љам чўљат, Саидабегим па ар;они мис йуц ;ољат, ѓулл; мисин чойљу;анд ги шїрчой блаќ- блаќ wорвдат, ху сад; ќати гўйо лувдта: - ; с;йибх;найен, азум омод;, фаќат тар дастурх;н му йусаф! Мїраз;р буцди пуц, Мир;ѓ; с;рай тар й;ст ву;љат, м;лат жоwен пир;йи "љ;нгар;унак" гуйон дуса; во; патевљат, м;нд тар дирго пас ху бандте;та; саргардон. Мироѓо па Ху;;нон дорулмалимин ;ойдат, цонд мї; ги wайа рухсати. Асуд, бахайр фориѓ с;wд аз ;ейдоw. Мїраз;ри ц;нд пу; дар б;бати Мїр;ѓ; калбанд чид; љам;тен хїзанди сухан чуг. Хар пудъ кадхудо чиг гап аз ху пид ;интат, Мїроѓ; та wатийа; лаблабу рангтїр рушт с;wд, б;д ху кул ;їд ху паберат, ас п;йг; ти ху пец насент. Ќарїб ;аw мест тар пиро Мїраз;ри дар узури ху љам;тен вога аз Мїр;ѓ; дар хусуси вай ;;инвїд павст. Мїр;ѓ;йи дарозец сукут чўг. Мїрамбахш аз ;ли ху вирод б;хабар вид. Д;й авен, й;йи сар пиро тар ху пиди м;нид;рона ц;маки ;;д ху, б;ди остайа; аз ху вир;д павст:
- О вир;д тут чїз ху ѓеванд ;ац инљївљат, г;п на;а;и? - Х;нчийам ѓал та начўљиди, тут ху кул ху пабер ца ;уч. Манд тар майа; м;ш пид пїн;ум пу; ас т; павст. - ;анвїд та диланд йаст;, най?
Мир;ѓ;йи дїрац гап на;уд. Хилаки чурт ;уд ху, б;ди милоима; лувд:
- О пийат, о вир;д! Тама лап хойи; ца кинат, аз варум ;;ан. ;анвїг йид љоншуи нистиди, одам тар ташн;б теза; с;wд ху, тарав ху танат андом зинайт. Хуба; йик б;р чурт ;;;аф: - Мури ѓал лап барваќт нист ;;инвид;? Тама та wазонаф, аз та д;рулмуаллимїн тайор ца кинум, дига молимен маѓўнд та бикор; райсум. Ар Ри;он мактабен на мурд љ;йат, на му ;;анри.
- Й; м;ш зина;; баѓай м;лим;, пуцљон? - тарайуна;и ху й;д ху, гўй; йичиза; нафамтат, аз Мїр;ѓ;йи савол чўд wай пид.
- ;, пид, й; м;лим;.
- Аро муборак м;шри ваwтиди, м;ш зина;;;ран вар; молим; ца.
Мїраз;ри аз хуши ху ;устен йакдигарард сеwд ху, шўнч ;уд. Т;ми йик б;рги тар Саидабегим тараф чу;т ху, лувди:
- Та пуцљ;н д;й чўртен м;;а. Йи ќойил заминат, боѓат, молат, сит;ренан м;шанд йаст. Тут м;ш зина;; йи - ;ав сол ху пийат модри хизмат кинаф. Ќишлоканд та ќ;бил одам йича; бїк;р; нарайст. Т; инглисидони ба гуфти та устоден ганд; нист. Йаке чу;тат ар Ри;;н дафтари с;авии м;ш Маwл; ат сут. Кормандени дафтар та дафатан, тар кор та зен. Бад;нишат, ;ейљин одам та тиза; хурд кор пи;о ки;т.
- Муна, пид, му д;w, б;ди ф;риѓ сит;w ас дорулмуаллимин, йи сол ги тар Кобул, курси инглиси ;ейдоw. Инглисийум мукаммал аз ху ди чўг, иншоалло йадум ар ху мулк. Б;д му нийат йик даси ди, аз тар йи чидом дафтари хориљи тар кор инди;ум. Йакум танхоюм (моњона) ди з;;т, баъд ;;ан в;м.
- Най пуцљ;н, азум р;зи нист. Тирам;рита т;р ;;ан ;;;ам. М;ш зина;; м;ш хезанд ни;тат, ту с;w йи с;л ги хейдоw тар К;бул.
- Йи с;л аз ху ;;ан ;ар вид;w, йид тари зив тїр ос;н лувд;w. Зиндаљидойи баш;нд нист. Аз руйи шариат мис йид катанак гун;, - ху р;шт ланљени ху дустен ќати би ;;ин чўд ху, канда-кандайи лувд Мїроѓо.
- Пас ху ;;ан ги зез ху, са тар К;бул, - аwали захрханди чўг ху, б;ди пас ху пуца; ху ќ;р сифент Миразор.
- Тарам пайс;йи кир;и чўд пе;; чї;а; та набафам. Wай дига аз тара налувум.
- Пас чїз ги кинам?
- Тоќатам. Азум т; корат, пайс; пе;; начўљ, ;;ан та навам.
- Пуцљ;н, сарватат, лап пайс; та мис фук вахт одам хушбахт накинен. Ху йуши фикр кин. Та синнат с;л айни ;;ан;едари.
- Азум д;нд ѓулл; нист! Йик май синнат с;ланд мури ;;ан ца ;;;аф, - йид лапа; тїз.
- Царанг тїз? Асуд т;бистон та бисту чор сол; сави. Азум та амол ца вид, сойиби ;аw ризенум вид, - дуса;и патакакунон ху садо биланд чўг Миразор.
- Й; йиги давр; вид.
- Рост та г;п, м;ш давр; хаwриченан ч;рд; - шонзд;солагийанд кадхудо сатат, ѓ;цбачайенан дувозд; - чорд;солагийанд ч;р чўг. Мирамбахшрийам бисту ду солагинди ;;ан ;уд. Азат та мод хуw (6) ситўр ниг;чїг ичги набаф;м. М;ш менат мис чурт ;а;аф. Баорат wи беwо;и тари хуба; м;лум.
- Пид, аз х;и; накинум, тайат му мод менатанд вайаф. Ага дўса; даѓалийум ца чўг, бах;и;аф мури. Тари га ху дил ца налувум, чири лувум? Азум р;зи, ар чїз тама ца луват. Тама баракат мурд ѓулл; давлат - шунч ;уд Мїр;ѓ; ху, аз чоданд тиза; ни;туйд.
- Аро, йидида йиги гапат гузор. ;, Саидабегим! Йик д;й хушхабар авен ар;онгал тур ти ;аw ситирахм wу;, - ху љабини чидди чўг ху, лувди Мїраз;р.
- Сукут - аломати риз;. Дум матален аќлд;р одаменен фикр чўљ. М;ш пуцри ;;ан вид фортат, ху тасаддуќ м;ш ;їд. Ца лувено: "Хїдум пай хїгат, нозум пай чїг". ;, най чурук, та ;ай;нд чїз луви? - хушикунони остайика; лувд Саидабегим тар ху ч;р.
- Бешак, ;;анак, бешак. Й;шен магам па г;п варам, ага на, на wуф садо ;ан;мат, на wуф дил wизонам, - д;й ќат;й, ху г;пи тай;р ч;г Мираз;р.
Йичанд мї; б;дат Мїраз;рат wай вирадаран т;йд Миїр;ѓ;ри талебтоw. Мїр;ѓ; йи аwратина Б;раварб;ну ном ас Андези Ху;;нони хурди хуш чўљ. Дорулмуаллимїнан w;; ќати ;ойен. Парwосат Дорулмуаллимїн боѓанд йи вегаки Мїр;ѓ;йат Б;раварбонуйан Лайлийат Маљнун маѓўнд ;дат ќавли ошиќона ;уљат, йи шарикдарси Мїр;ѓ; вуф г;пен фука; наѓу;ч. Т;ми, йу хабарка; шарикдарси Мїр;ѓ; ам сирри дуф ;ав нављавон ва ам номайи ошиќ;найи Мїр;ѓ;йи Мирамбахшри диви;ч. Й;йи ху навбатанд киссаи ошикии Мїр;ѓ; ху пидри наќл чўг. Кас wам мї;андат Мїразор тар ху фиштїр пуц чустат, ќабат-ќабат гу;т инљївд. "Му пуцљ;н хуб бачамард. Вай моди ар пу; ца лувди: "му Мїр;ѓ; зеби Ри;;н" ича; хатойи начўг. Азум миёнаќадат, му пуц тар ху буб Амїрйазд;на; баландќ;дат, хушсуратат, п;лаwонч;п суљ. Wай ;устат по;ан баќувват. Д;й љ;т, ар сол ;амунданд та Мир;ѓ;љ;н укманда; ќастининљївданд фука; ;їдат, тар чўд та нав - нава; ќолинат, ху модат йах;иненри хушгулат алвон тиккайен адй; вїрт. Ца луван "п;лавон мардуменан батамкинат, камг;п” - рост виљ. Мїрамбахш лапа; тїзкорат бадќ;р, Мїр;ѓ; во йиранг љиддиќиёф;йат, сусткор. Wай п;лаw га;т мис, ху бадил; - бадил;. Р;стк;рат р;стгўй во Мїр;ѓ; ар цонд ца. Би;;ља; та ар г;п одам па пец лувд. Ху андеѓг;пай ќатай йик б;ри ху пид чурт;ни чўг.
Йиг;н ;ост с;л тар пир;, Мїраз;рат wай паценан па wархцайї;, па пу;т; сиф;д. Алли ма;;ранд хуб сиран ху чўг ху, Мїр;ѓ;йат Мїрамбахшан тар каппа, нох тор ти ху патеwт. Мїраз;ри тар ху мотат моф; пацени чо;т ху, дупал сут. Пир;йа;и й; х;йи; чўд wуфри сирри ху авл;д ат ки;т, зиб;йи чо;т w;;ан лап мот ху, б;ди тар зибо ху тежд. - Л;к йиг;н йи соат ;;фсан. Аз ху;ман агайан ди сат, аз та фук ху дуди дил дуфри тах ;;м, - ху диландийи лувд Мїраз;р ху, wуф п;лаwанди ху патеwт.
Мїр;ѓ; сар пиро аз ху;манд инд;wд. Остайика;и ху пидат Мїрамбахш зў;; тежд ху, wорс - wорсака;и лувд: - Пид, ; пид! - Мїрамбахш инди;ат, хор вег; сут.
- А п; ху?! М;шам аљаб дир;з на;;вљ. С;й;х;мбакенан с;ф ар таг;в х;вљ. Баѓай йи соатам ;;вд? – аз ху;манд инд;wд ху, аз Мирамбахши павст Мїраз;р.
- Ќарїб ;аw соатам ;овд, пид, - ху мут ќатайи ху ц;мен м;лт ху, лувди Мїрамбахш.
- А пуц ас дум термосанд терч;й гар;ен ар м;ш чинийен. Пи;т ќатай мум цох ч;й бирезам ху...
- Сар кинам wар;цаи;, - ху пид г;пи кивд Мїр;ѓ; ху, войи wайтийа; ху пидри лувд: - Пидљ;н, бах;их ки, азум та г;пард зарwїн ца сут.
- Йича; ху пид г;п м;кїб, пуцљ;н.
Дуса;и каш чой ар ху н;й чўг ху, Мїраз;ри ху г;п даw;м ;;д:
- Wар;цаи; та м;ш саб; мис бафам. Вахт м;ша фан;. Азум пацен, йи г;п хойи; чўг тамард лувдоw. Тамари баѓай баш;нд м;лум наваwтат, аммо йи ким м;ш мардум, ас Ри;;нанд т; па Ху;;н;н ба wай назарандениди, гўй; м;ш бобокал;ненан обат ав; т;ѓїр ;;љат, азат му ;аw вир;д мис ик д;й кор бафам. Сабаб йи кид виљиди, м;ша фан; заминен ар пастай, алли дарйойи Панљ зїмб;тийан. Ага, с;л сїржинїљ ца ваwт, м;ш зимцен та ;ац пабер райсан, ат л;к аз дай с;хти одисайен м;шри зий;н м;саwт, м;ш б;бенат, азат му ;аw вир;д ба гуфти мардум гуй; нер ажор каwам ху, wи колард ду;и махсус ;ойам. Б;д та гуйо м;ш wай кол дарй; зимб;ти, ар ш;ш гўр кинам. М;ш дуо гуй; саддаќат, ч;рагар с;wтат, дар натїљ; ага лап ;айан ца ;ед, м;ш гуй; рўз офт;би кин;мат, агар лап г;рм ца ваwтат, лозарен дар об ца с;wанат, Панљ ;ац биланд ца с;wд, м;ш гуйо йиги ду; ;;йам ху, замон; серўн с;wд.
- М;ш патиш Мїрљ;ни мис ик дай г;п муре лувд, - айрона;и ху ц;мен ѓулл; - гулайи на;фент ху, лувди Мїрамбахш.
- Ас ик д;й корари ича; б;вари на;;м. Йид йи одисайи табиат ва й; аз аракати хуцени махсуси кашат шитои б;ри вобастайат, на аз дуойат, илтиљои мардумат, мулл;йен. М;нд тар Иронат дига давлатен мис мардум тар да;тен с;wенат ду; кинан, ам; ;ай;н та дуо ;ейд ќатай педо нас;wд. ;ий;н пи;; сид;wри рутубати зий;д дарк;р. Йикд;й зам;нанди бойад ;ў;ени каш аз б;р тар ќ;ќ мулк йадан. Ага аво шитойат серрутубат ца ваwтат аз б;р шит; ;у;енги тар ху;ки ца йадан жинїљат, ма;ак (жола) та ;айт, - бїѓама; тар ху пиди чо;т ху, лувди Мир;ѓ;.
- Ту дай аска ф;ми? – аз Мїр;ѓ;йи павст wай пид.
- М;ш љугрофий; ;;й;м, пид. Илми табиатат, пе;;йи;и зиндаги дар Заминам ба ќариби ;ейт, - фахркун;ни лувд Мїр;ѓ;.
- А пуц т; мис дуф мазмунен (фан) ;ейч;, - тар Мїрамбахш пец га;т ху, лувди Мїраз;р.
- М;шам дуф мазмунен пиг;йа; ;ейд. Мїр;ѓ; наќл фука; ростат, илми, - ху вирод "теп тїри шар;к ;;д" (дастгири чидоw аз дига нафар - тамсїл) Мїрамбахш.
- Ар; офарин тамарийат, тама устоденри. Мун; му сав;ди мазаби, т;риф м;саwд, баш;нд, ат мазмунени даќиќум нахейч. М;ш давр; мактаб навид. Тар Файзоб;ди му пид му хейтоw нал;чўг. Азум тама ќатай сад дар сад р;зи, йикд;й авениди азум хуроф;тпараст нист.
Дуса;и ху дам ;;д ху, Мїраз;ри ха;а; нафас тежд. Тар ху п;лаwи дароза; чо;т ху, б;ди ху г;п даw;м ;;д:
- Мун; му маќсад йиги вид. Аз хойи; кинум тамари йи ќисс; лувум, аз м;ш катаб;б Мїршакари Читр;ри. Чїз авен wай тахуллус читрори тамард м;лум. М;ш б;б Мїршакар з;даи Читр;р ном ;;ри П;кистон виљ, амм; б; амри таќдїр ар Бадах;;н йат ху, м;ш катан;н Наљафбегим ќатай хонад;р сут. ;ейчїн одамат, марди милл; виљ м;ш б;б. Мардумарди тим;рат, ти;товат, дамй; дачўљ. Табибийи й; баш;нд wизенч, гий;шинос мис виљ. Ху касабайи табибийи ху зирй;тенари мис т;лим ;;љ. Дай авен м;ш з;танд йиким табиби аз пид мероси па зирйотен райст. Аз мис аз дастнависени б;б Мїршакар лапа; истифода кинум. Йи чиллаи тобист;н мї;анд м;ш б;б аз Й;хд;н н;м ѓ;ри Ч;снуддарайи й;х авуљ ху, б;ди йи маљлиси ќишл;ќанд бил;нд - бил;нди чид;м дуойи араби зивтийи ;ейч ху, ном;лума;и аз ху дир;з зў;; курт; дарўнанди й;хи з;;ч ху, рибўги ху т;ќай пабер. Йичайа; аз wай кор хабар насуљ. Б;ди цонд даќиќайи ху тоќай сенчат, мардуменан чо;ч дай Мїршакар тоќай пабер й;х. М;ш катаб;би бардурўѓа; лувљ: - Азум па Худ;й й;раб чугат, й; Бизургw;ри аз хаз;наи ѓайби ху - мури й;хк;ндай абу;т. Мардуми wай г;п боwар чўг ху, вай пу; паберен ху патеwт. Йил;в вай ;ост боч кинанат, йил;в wай бари курт; ху ц;мари м;лан. Алќисс;, мардуми фука; wайри ихлос авўљ. W;;ан ича; наwизент м;ш б;би wай й;х аз Й;хд;н баw;н авўљ. Йи б;ори м;ш катаб;б йичанд ;;б тар хад;рљи ка;т йї;ч. Саwр мест вицат, н;ш пандаканд, аммо ми;енан хур виљ. Wай куд Алмос фук wахт ху с;йиб ќат;й вид. ;;б та м;ш б;б тар хадурљат, Алмос та тар дирг;, диву па;енд хїзанд ;;фцт. Йи ;;б Алмос тар хад;рљ инд;йд. Ар ц;нд б;б Мїршакар wай аз хад;рљанд ай ки;т, й; во базурайа; тарам индайљ. Йикум ;;бги осм;н лапа; т;з; виљ. Ба йи тамсїл ";итер;енан осм;нанди амдигар хўљ". Ними ;;б йикдас ха; ;ий;н инљївдат, йикдас ота;ак тундур саwтиди, м;ш б;б ќарїб ваwт тар хад;рљ осеп саwд. Wай сабори б;б Мїршакар хулос; зиwе;диди, Алмоси ;ий;н авен тар хад;рљ ху тамб; чўг. Дига мї;ен, ар wахт Алмос базура; тар чод, ё тар хад;рљ тамб; ху ца ки;т, Мїршакар wиз;нтиди, йик wум виг; й; ;ий;н, ё жинїљ та атманда; ;айт. Б;ди йик wай воќе;, м;ш б;б тоќай пабер й;х пид; ца сут, мардуми аwоми Ри;;нри Мїршакари читрори йи шайхи мўљизакорат, ѓайбд;н сут. Дак; - дак; б;б Мїршакари аз Алм;с иссий;тен истифода чўгат, мардумрийи пиройа; обат авойи мис пешгўйи чўљ. М;ш б;б у;й;рат ќаб;т чурук ди вид, wай пешгўйийат ф;ленен ича; хат; нани;т;йд. Wай хасур Боймамади савд;гар аз Дарв;з то па Ху;;нон м;л ба тиљорат йестат, маљлисенанд ху дом;д хунарат истедод ташвиќат тарѓїб ки;т. Мардуми авом аз дъартарин кишлок мис йадан ба дидори Мїршакари читр;ли. Бо мурури замон, Мїршакар ар Ри;;н сар мўтабарат сарватманд с;wд. Ба йи исоб м;ш б;б wай замонайинд ми м;ш кўйист;нанд дондард бойат бадавлат су;љиди, аз вай уљраи пухтупаз рўзанд руѓанин ;уд па осмон нихтўйљ. Ху сиррат асрори йи васийатнома ти навишт ху, ар wахт вай пацен пон;д; - шон;д;сол; ца саw;н, й; wуфри ху мўљизот наќл ки;т. Аз ху пацени талаб чўљиди, w;; ху пид сир тар авратинайат, бїгон; мардум бо; м;кинан. М;ш б;б форсзабон ди вид w; дар хусуси ;;анакард ху сират асрор лувдови ху паценард ба такрор лувљ. "Замоне ки сирратро ба аврате бигуфтї, бидон, ки онро љањониён хоњанд донист".
- Аљаб дарўндорен виљ м;ш б;бенат, доден. Сад офарин вуф сир ниг; чедац, - фахркунони лувд Мїрамбахш.
- ;, пуцљ;н, wайан ;м дарунд;р видат, хам дуранде;. Мардинайенан м;ш авлоданд муф йил;в Ч;снўд тарйокийен рангтїр ху не; тар пир; начу;тат, ;йандаи ху наберайат набасаенан чурт ;;д. Ик дай сохти коранд м;ш б;б зотат зурйоти лап муйим наќш базай чўг. Аз мис йибори айрон райсум, царанган w;в ик д;й ху сир т; манда;ен вар;уд аз бигонайен љ;й чїг? Кид к;р - йи к;рамони!
- Пид, аз м;ш б;б Мїршакар то м;нда; цонд пу;т нављуд? - аз ху пиди павст Мїр;ѓ;.
- Т; муййац wа;т пу;т. Тар тамайа; н;wум.
- Нахо то м;шац йичайа; найрангени м;ш авлоди исбот начўљ? - би;арма;и аз ху пид павст Мїр;ѓ;.
- Барувоља;, то мандафи йи банд; ди найранг кашф начуљат, асрори м;ш катаб;б мис то нурац зери суwол наwе;т. Тут йакум одамиди, дасги суw;л ца ;;д;и, ат йик дай г;п ху ѓоwан инљ;в, ага м;ш б;б кор ;;ак аз найранг мис ца вид, й; ба фоидаи м;ш аwл;д вид, - дирухта;и лувд Мїраз;р.
- Пид, ат манд м;ш б;йад чїр кинам? - биланда;и ху сад; зив;ст Мїрамбахш.
- Тама вазиф;, ху буб найранген ба;;ин чїг;w. Ича; йи чи хизанд дум ќисс; малуват. Сар пир;, ху ;;анен хїзанд.
- Пас м;ш модат йах;енан аз д;й кор бїхабаран? - мал;лафи лувд Мир;ѓ;.
- Най, w;; йичиза; навзенан. Тама виценат, авратин; патишен мис бихабарен ас дай сохти г;пен. В;ги тамари лувумиди, йи ким саргузашти т;рихи тама мардинайенри. Тама мис ќасам х;раф йи банд;ри та, ик дай ќисс; налуват.
Сар пиро Мїрамбахш, пас wайа; Мїр;ѓ; ху пид хезандан ќасам хўгиди, сирри мардинаен пу;идайат, ага м;ш кулат, љонард мис хатар ца ваwт, йик дай сирри ху бубенат, пиден та тар бїгон; мардумат, авратин; бо; накинам.
- Лап баш;нд, пацен. Мун; му дил аз тама пур. Тама та бар зийони ху љам;т йи чиз кори ганд; накинат, - хушикунони лувд Мїраз;р.
- Пид, аз т; йиљ;р; йичиза; налувум, ат м;ш б;би донд баш;нд кори начўљ. Й;йи мардум фанд ;уд - ху кор ќатай, - ху даруни холи чуд Мїр;ѓ;.
- Мїр;ѓ;, пуцљон м;ш б;б маљбур вид, ик дай кори ца чўг. Чурт ;;;аф, йик вай замон;йат, м;ш б;б ;wол ар Чоснўд. Й; wай замонанд йи муољири форсзабон вид. Ар;w вай бичорайанд на замин видат, на б;ѓат, на молат, на ;л. Мардум вай давр; лап бїсаводат со;;йан виц. Wуф ф;нд ;едов соф осон вид. Фаќат, макр панд ќатайи м;ш б;б Мїршакари вар;уд тар ху маќсад фириптоw.
- М;ш б;б Мїршакари кўйистон мардумри шайтон маѓўнд доми макрийи не;дат, м;нд м;ш н;wўм пу;т чабер;йенат чабасаен wай айорийат, ќаботи ба;;їн кинам, - чавоби ;уд Мїр;ѓ;.
- Ту б;йад дисги кини - ху зирй;тен авен!
- Пас, ик wай зам;нанд му паценан ба бал;ѓат ди фирепт, азум маљбўр ба вайиди дуруѓи wуф б;бен wуфри наќл кинумат, аз wуфги талаб кинумиди wуф мис ху паценри дируѓ гап тутивор такрор кин;н. М;ш маќсади авлоди пас дирўѓгўйи виљ?! - пурайљона;и тар ху пидат, вироди чў;т ху, лувди Мїр;ѓ;.
- Мїр;ѓ;, т; ху љ;йат мак;н ф;м. Ар чїзи м;ш пид ца лувд, й; м;шри ќ;нун, ат ќ;нунени пидат м;ден зирй;тенри азизенат муќаддас. Ху пид гап нониѓи;т;w - йид йи бебаракатийи фарзанди бем;сул, - тар б;сат мунозираи пидат пуц аралаш сут Мїрамбахш.
- Та гап рост. Азум рози йик дум ќиссаи пурнайранг ар ху дарўн л;к чїг. Л;к му дарўнанд йид ќисса пист - ар р;нг р;шт шароб ар куз;и май, амо аз та аз ху пацен дируѓгўйии талебтоw набафум!
- Ат та пуц чїз хойи;и?
- Аз х;йи;ум, ба якбор; йик м;й даwлат тарк кинум. Наwум аз мод су;љат, Афѓонист;н фазойанд фаќат пуф садойат, йасїр чїгат, одамзедат, кўкн;р кишт чид;йат, ѓулл; ;аренанд ги бачабози. Мардумени дига кишварен па Местат Миррих раwазанат, м;ш ѓала; ми бесарак (сарак - мошинп;нд) маконанд аз ;уми шарен но;;амат, м;ш г;пат сухан фаќат дар р;бита ба сатрат, саллайат, бонат, фаш. М;ш ;;анак тор; доима; фаранљийат, й; бїчор; пилла чирмак маѓўнд ар ѓулпак зиндони. М;ш мардинайенан бон то нофацат, салл; wуф кул тер цав;р фасли сол. Ху зиндаги фанд те на;;зимбам. Цонда; та м;ш ик дас ги зиндаги кинам? М;ш даwлат љаон тїр амчун кишвари исломи шинохта с;wдат, ируїн мис унди тавлїд с;wд. Сар лап сал;йийат муйимоти ;ед мис м;ш даwлатанд истифода с;wд. Йи адиси Куръ;н л;вд: "Њар он чизе ки масткунанда њаст, он њаром аст". Пас сав;л мун; тар фук мусалмонени Афѓонист;н. - ;й; кукнорат ируинан масткунанда нист? - Чїз авен м;ш миллойен муќобили шар;б таблиѓот на;;;имбенат, дар хусуси тарйокат банг ѓев ат накинен? - Чїз авен шайхен аз минбарени баланд тїр зинокори танќиданат, дар хусуси баччаб;зи ѓулл; ;аренан гапа; на;;;ан? Ага м;ш даwлат исломи ца ваwт, чїз авен м;ш мутобиќ ба адисени пайѓамбарат, кит;би муќаддаси Ќуръ;н амал накинам? - Пас ага м;нои ислом таслим ца ваwт, чїз авен м;ш деќонен ;ољат, ;арм аз Худой нист? - Чїз авен деќонен ѓала кукн;р нед;ан? Афгонистонанд бех аз миллийон муллоят, охундат, шайхат, суфийат, малангат, мударрисат, толибилмени мадраса зиндагийан. - Чїз љ;т wуф талќин накинениди, кукн;р недъд; - гунойи кабир? Аз катанак одаменум йи пурсиш ца чўг, wа;ан аз укумати ба истило коммунистии Наљїб лапа; рози вид. Ба гуфти wуф, даврони Наљїбат, Б;браканд кишти кукн;р мамлакатанд иљозат навид. Йо йиги мисоли зинд;. Хафтод солан м;ш тољик амсойайен дар зери парчами изби коммунисти зиндаги чўг.
Аз wай рўй; м;ш барост ;и; н;м ќишлоќ, ат м;ш марз ги ким бицик Панљ дарйо. Ар мї;, м;ш wуф ху wирўй; вирадарат йах;инени амзабонат, аммазаб азуданд тамошо кинамат, ага wуф сад; биланд ца саwд, йил;в аз wуф г;пен мис бохабар с;wам. Укумати Шуравийи м;ш амс;й;йени тољикистони зиндагийи лапа; тар пиро йуд. Б;ди тахїрм сит;wи давлати Шураwи Тољикист;н сойибистиќлол сут. Ду;манени хориљийан мардуми тољик дарўн инд;йд ху ;ед сут, амо м;ш Афѓонист;н ;ед маѓунд й; дироз навид. Йи ;еw; хуц маѓўнд вид Тољикистон мардуми ;ед. Дай авен мардум ;ейљинат бам;лумотен вид, о;тийат саф; тїза; ар wуф мулк йат. М;нд, буцик, кўйистонийат, камзамин Тољикистон во гулистон га;тат, wай мардуменан аз барќ худкифо, wуф чуден замонави, wуф саракен ќир, wуф мактабен пир; ги гулат гулзорат, майдончаи варзиш. Лувандта ар мактабанд китобхонаи мактаби фаолийат ки;тат йи нафар китобдор ги аманд маош зезд. - Ат м;ша чиз? На м;шанд мактаби баш;ндат, на шифохон;. С;раки мутара; ѓал м;ша нист. Аз дига дастовардени тамаддун та аз ича; сухан накинум, - йи ойи сарди тежд ху лувди Мїр;ѓ;.
- Пуцчон, та гап сад дар сад рост. Аз мис орзу кинум, та тар Канад; маѓўнд давлати пешрафта саw ху, м;ш мис йадам тар та хизат, май замон ;арен ги азат та мод тамошо кинам. Тар Канад; ца саwи, та зирйотенри та лапа; осон саwд, амо аз ху ватан ношукри чїг;w мис баш;нд нист. ;ар масаwамат, м;ш амс;йа Ватаншо ќисса йик б;р аз wай вирод Давлатш; павс. - Ку й; та тари чїз лувд? Азум аз Ватанш; зиндаги тар ѓурбат ца ;уд, му зор; мис аз муољирати иљбори виру;т. Тамаре хубаф м;лумиди, Ватаншо хонадон йи барномаи муољират ;устинчїв ќатай аз Покистон тайд тар Олм;н. Wай зирйотенри тарам луванди лапа; бараот, ат Ватаншойат wай ;;ани ху вирадарат, йах;инири араw хат ца нивишч, wуф хат саропо аз ойат афсўс. Ватаншойи гўйо ху хатанд лувљиди, азум ба хотири ху зирйотен йик май мийонсолинди тараw йат, ага на йича;ум найа;чат, дайавенидїр азум тарав йи мї; мис хуш нист. Ар пу; му Ч;снўд му бай;; ца ;айт, му ѓ;р; ;;ак с;wд. Муйи тарав йи одиса лапа; ќїн чўљ. М;ш зирйотен тарав тар мактаб с;wен. Wуф пругроманд йи мазмўн - "Дарси оиладори" ном ќатай. Йик дум дарсанд устод шогирденри бо истифода аз суратат, дигар асбобени айони муносибати м;рамонаи ч;рат ;;ан бепардайа; наќл кинан. Цонд пу;;м м;ш пидат модени мусалмон, йаудийенат, исавийени дар оилаи рўони ѓулл; сицин тар мактаб сат. Аз мудирийатам талаб чўгиди, ик дум мазмун шогирдени буцикри дига т;лїм ма;а;ан, амо м;ш кор ѓала; бїнатиљ;. Мудїр та лувд, ар гунойат камбуди ца ваwд, йид аз тур, йо ба йи ибораи форси "об аз боло лой аст". Мот м;ш муаллименри мис йик д;й мазмун хуш нист. М;ш аз руйи пругроми вазорати маориф кор кинам. Ага м;ш дум мазмун дарс ца на;а;ам, м;ш та аз кор ай кинан. Йид йи тарафи масал;. Аз йиги тараф, тар май динйойи пешрафта м;ш буцик халќри фан; хатарот йаст. Вига ху кол ар ва;;з рибейум ху, му фикр тар ар тарафа; тїзд. Азум хољ аз wайиди, ца ми; ца та, м;ш зирйотен тарав ху зиват, фарангат, расмат русуми б;бйон ранесан, - нивишчи ху хатанд Ватаншо. Фаришт; ќисс; соф зордтангат, лапа; рамаљинги. Й;, бечорайи нивишчиди, аз хат тамари нивишумат, му йўхкен мум ном; хист кинан. Тама, - нивишчи Фаришт;, ага му хат ;ейдоw ца набафат, дай wизонаф, азум айбдор нист. Аз набафум тамари хат нивиштовит, нонеwдоw. Дай љ;т мури бах;и; кинаф, му љумлайенан дам хатанд шебчак ца сат. Мум ху ном; йи дубайти ќатїр тайорум:
Шамолак мевазад бо барги гандум,
Ѓарибї мекунам дар мулки мардум.
Тама ѓарибг;р йах Фаришт;.
Wуф пид г;пенен гимон лапа; пурт;сир видиди, паценан ху ;ервенан ;;д ар ху килwор ху, Мїраз;р пир; - пир;йат, wуф аз зибо, чин дар љабинат, чуртони-чуртони хавдан аз Ч;снуддар; ар ќишлоќ.
Ик wум вег;, Мїраз;ри то дирац ху;м найуд. Аз дасти бехудм;й маљбўр сут остайа; аз ху ;;ан п;лаwанд индавд ху, с;wд йига бер хурї патеwд. Алохида; хувд ху, сар сут во wай бїхоби. То рухац wай ц;м ат вид. Аз йи тараф ар дига тараф ху гардентат, Мїр;ѓ; г;пен wай байо; ;айанат, йа соф пакарат чуртониди с;wд. "Мїр;ѓ; г;пен фука; рост. Хур та йича; па доман ба;;ин чїг набафт. Ца ме; ца та мардум м;ш миллойени читроли сир ти га ;ийан. Мардуми бїгон; та м;ш сир ца вазент, йичга м;ш авлодри ар Ри;;н на пїцат, на обруйат, на мак;н. Маљбурам тарки ху мулк кинам. Буцикен та ѓариби тоќат кин;н. Ќин м;ш ѓулл;йенри. Во та азат му ;;ан, Ватаншойат Фаришт; маѓўнд тараw ќавмийотри хат нивишамат, па наwд wуф вар;м. Мїр;ѓ; тар wирўй; мардум авас ца чўљ, й; айбд;р нист. Ат му пуци му миѓўнд Тољикистонгийи ху па ц;м ца wунчат, баѓай йичга тарав найачат. Шуравийи м;ш wирўй; виродарари лапа; йордам чўг. Wеври лап рив;љ сут ху, w;;ан лап тар пир; т;йд. Фука;ан с;йииби м;лум;т сатат, оз;д аз ар хїл љаолатат, хур;ф;т.
Наљибулло (рохбари давлат аз соли 1987 то 1992) давр; йи ошўби избийи халќийат парчамийанд Мїраз;рат цав;р нафаран захмдор сат. Wай амизбенан вай тийа; сат тар пойгойи шўрави. Сарќумандони wурусен мухобирайи чўд тар Хараѓ пойгойи марзбонен. Азам арби аликуптар (чархбол) йат ху, захмийени ;уд интиќол тар Хараѓ фурудгойи авойи. Мїраз;рат wай амсангаренан азаманд мўтар ќатїр йуд ар Хараѓ шифохона ху, д;фатанан wуф ;афсент. Духтуренат, њамшираи шавќатени шўравийан wуф дас баш;нд табобат чўгиди, аз wуф з;хмат зангол б;ди ;аw афт; ни;она; нарайд. Мїразорат wай амрогонан дар айрат райд, замоне ца визонтен wуф табобатат, ар;й пу; харч ги ар шиф;хона бепул ца виљ. Мїраз;ри гум;н чўгиди, аз wуфен ба хотири мемон вид;w пули харчат табобатан назу;т, амо йи мї; wайрийан лувдиди тар Шураwи м;лум;ти мактаб, донишгоњ ва табобат ар шифохона мардумри комилан бепул виљ. Ас ар маризи ца павст, ва;ан йи г;п wире лувд: - М;шанд тарав ар ч;й ар шифохон; бистари ца саwд, пайс; та тар давлат насип;рт. Ага духтур аз марїз (касал) пайса (пул) ца зезд, й; та ар бандай ву;т. Мактабат ма;риф мис мардумри бепул.
Йи мї; йи ќаwми модарии Мїраз;р Ѓарибмамад ном аз саради Љав;ангоз ар шифохон; Мїраз;р хабар зе;т йат. Фан; сумѓоти ху ќатай авўг Мїраз;ри. Замоне ки Мїразор ;ара; патиши аз ху килворанд ди зивуст кулчайат, фатират, йахни гў;тат, мар;бат, маскайат, ар руѓан доѓ доѓ;уљин мойи, Мїраз;р амройенанд wуф ц;менан аз ;;акии Ѓарибмамад сумѓот торик сат.
- Фука;ум тамари май авўг. Му б;б Ѓарибш; дар алойи wирўй; каwмийот вид. Wай ќиссайенан ѓала; мис му байо;. W;;ан муољирени иљбори виц. Му б;б Ѓарибшо пид Ч;рубкаш аз дасти безаминийат тангии зам;н; ас Ч;снўд инд;wљ ху йог па Љав;анг;з. То охири ху умрийи й; муздўри чўљ Абдур;монхон ном афѓони молдори. Вай кор халай чўпони виљат, вай аќ соланд йи чапанат, йи љуфт мўз;. Па йилоќат, ар дийор wай ќуч муд;м сїр виљат, вай бер гармат, wай уљрайак тозайат озод;. Сис;л; вич м;ш катаб;б Љ;рубкашат, wай хуљаин Абдур;монхони wайри ху канї; ризен Садафбегим н;м ник; чўљ. Аз wўфанд су;ч му б;б Ѓарибшо. Аз Ѓарибш;йанд су;љ му пид Давлатбек. Му пид цав;рсол; виљат, укумати Шўраwи ар кўйист;ни П;мир укмрон с;wд. М;лат мулки Абдурахмонхон саwд мардуми. Wуф соленан дай сохти молан лувд укуматии колх;зи. Му пид сад соли умр wунт, азум мис ќариб аштодсол; сут. Камийат гамийам кам wунт. Шуравийи м;шри нони пухт;йат, љ;маи духта тайий; чўд. Фаќат йи му;килот м;ша. Хати форсии арабиасос навизонам. М;ш хат кириллики сутат, мардум аз хати нийокон биб;р;, - йи ;анги пурафсўс ќатїри лувд Ѓарибмамад.
- М;ш ѓала; форси ти ;м ;ойамат, ;м нивишам, амо гул-гулам на;икифц. К;шги м;ш хат кириллики ву;љат, м;ш зиндаги мис тама рангтїр под;оwор, - аз алами ху йў;к гїр начўг ху, - лувди Мїраз;р.
Йи мї;ат укуматд;рени Хараѓ марїзени афѓонийан йуд тар сайри ;;р. Хараѓ лапа; хишрўй ;;рак виљ. Аз кумитаи изби коммунисти ;;р йи нафар р;балади wуф йуд па Боѓи набототи Хараѓ. Лапди ;лименан падам вурусенан виљ. Мїраз;р ва;ан сат тар йи гулзор ху, к;рманденан wунт машѓули омўзишат таљриб; на;;;имтоw. Йи аwратїн; wуф алќайинд вад ;ин;;мат, баландќадат, ан;ќ. Wум кул с;ф атат, wум ;аw wефчин ѓўнљен ч;;; дваск маѓўнд, алли ар wум зон. Мїраз;ри тар вум чу;т ху, wи ѓем ата; райд. Дисги х;;; ѓ;ци йу йакум бор wунт. Остайа;и тар ху амр; Сулайм;нш;йи Ч;веди чу;т ху, - лувди:
- Ў ѓа;а, йик бор ар вай гулзор wум бецилак ѓ;ц чис. Нахо йид одами ваwд. Му гимон й; пари.
Wуф р;балад йи нурони чурук русийат, инглиси зиви озод г;п ;;д. Мїраз;р г;пи гимон ;уд ху, остайа;и лувд:
- Йик wум аwратїн; наќл ца кинат, й; корманди мум боѓ. Wум миллат wурус, амо Светлана Хараѓанд ѓулл; сицат, маш зив баш;ндаф визент. Мабод; назир wумри ху зив тїр налувато?
- М;ш та йичиза; налувам аз дум тама корманд, амо шефтаи хишруйии wумам йаст. М;шам айрон, цар;нг Ху;ой йил;в башар офаринишанд лап сахи виљ, - лувди Сулайм;нш;.
Ца луван та, йилав одамен йи wунтов ќатай кота саwан - рост виљ! Мемонени афгонан аз б;ѓи наботот йат ар Хараѓ мемонхона, амо Мїраз;ранд тулу вай з;р; зара канди падам райд. Ар цонд ху пишеwд, й; wурус ѓац wай тар цам йи;д. Сулайм;ншойи дилшинос аз оли зори Мїраз;р хабар с;wд. Виг;ри тар Мїраз;ри чу;т ху, дилсузонайи лувд:
- А ѓа;а, та дил му гимон па wум боѓ райд. М;нд та љисм ундийат, та рух па Светлана хїз. Йо хатойум чўг?
- На, хатойат начўг. Вувд сол сут му ;;анвидри. Мот му ;;анам Лайлийат Маљнун нист, амо амдигарардам то м;ндаф бїурмати начўљ. Тар Шўрави та луван мардинаенан фука;а йи;;ан;, м;ш даwлатанд фан; чурикенан ;у;;ана, ат wуф бойен; wуф ;;анен исоб чїг мис набафан. Ага Светлана ш;рwанди Афѓонистон ца вицат, азум ќарздор ху чўљатат, ѓулл; ќалинум мис ;удљат, wумум дар никойии ху ве;љат.
- Маѓрур видоwат, ху йоошай тїр ноз чїго баш;нд нист. Лувандта, ошиќ ц;м – кур!
- Т; матлабум наф;мт?
- Анде, розигии Светланайат т; ;;ан Саидабегим даркор. Шойад w;; рози нас;wан?
- Саидабегим та розї с;wд, дай авениди wўвд сол бо ам зиндагийам, амо ѓала; зирйот м;ша нист. Светлана бобатанд та г;п рост. Йаст аз wум жїwљумат, й; му ишќри љавоб на;їд?
- Мїраз;р, т; мури лапаф бах;их кин. Мун; бидаракан му ном Сулаймоншойи ханукрўй на;уљ. Азта г;п одам па пеца; лувум. Та ба хайол тама безирйоти;нд фаќат Саидабегим айбдоро? - Йаст айб тай; ваwд?
- Мун; гўйо чїз айб? - теѓи тежд ху, тар Сулаймоншойи лувд Мїраз;р.
- Безирётиянд фаќат айб ;;аниканда; нист, шойад ч;р мис айбдор ваwд. Дай та духтур wизент. Тараw муф шифохон; му;а;аз (замонави), муф духтуренан т;силоти олидор фука;. Дай авен, саб; са тар Шурави духтур хїз ху, wайри ху ќиссаи бїзирйоти наќл кин. Ага, айб т;й; ца ваwд, й; т; б;ди ташхисат муоина иллатени безирйоти тари ;;к;р ки;т.
- Аљаб баш;нд г;пат на;;д. Мун; му аќл соф кур; суг. Азум м;ндац йича; дай с;хти чуртен на;;д. Му гим;н м;ш безурйотийанд Саидабегим айбдор. Навард ар му кул индайд. Ик май л;заи муносиб аз бояд истифода кинум. Иншоалл; сабо та бахайр фука; м;лум с;wд.
Wум йи ги ме; Мїраз;ри ишќи Светлана ќатїр падруд лувд. Бїдарак фикрийени аз ху куланд бадар чўгат, дар ѓами wай ;удиди, чид;м п;нд тер ху бїзирйоти собит ки;т. Пизишкенан вай матлаб ф;мт. Мїраз;р арай афт;йи дигар зери табобати пизишкен райд. Ар мї; Мїраз;р аз ху;манд индавдат па Худойи илтиљо чўгиди, тїзди тар Ч;снўд с;wд ху, Саидабегим ќат;й с;йиби лапа; зирйотен саwан. Дигари йи чиз ги wай дил wай нарим;д.
Бистусе солагийанд Мїраз;рат Саидабегим; пи;емчи ризанер; сат. Wуф номан ;уд Ф;тим;йат, Зўр;. Б;дан, аз мод сат Мїрамбахшат, Мїр;ѓ;йи м;маддон;. Ф;тим;йат Зўр;йен дорулмуаллимини Ху;;нон хатм чўд ху, чорен чўг тар ;ар љойен: ар Љомарчи Дарвоз ве;т Ф;тим;йат, па Фїнљон ном ќишлоќи Дарм;рахти йод таќдират сарнави;т аз Зўр;. С;йиби авлодан сат Мїразорат Саидабегим хишруйат оќила ризанер;. Саидабегими тулу wизонти, wум ризанер;та тар ;ар љой ч;ран. ;р пу; љирабwефт, й; жїбицчїг чїгоwанд Саидабегим, оста-оста йи рубойийи замзам; чўг:
Б;зак му па к;л дигар ту пар-пар м;;а,
Живља; муд;м талебат, кафтар м;;а.
Бїчора чибудум, ас му парен м;;їw,
; виц му баш;нд ризен тар ;ар м;;а.
Мїрамбахши мис ху диленљ ;;ан авўг аз Руб;т. Базўри ;;ан ;едойат, маљбўри ник;йен ху зирйотенри йича; хойи; начўг Мїраз;рат Саидабегим. Ху пацен ќатийии Мїраз;р ѓулл; одамен маѓўнд г;п ;уд. Йича;и wуф бад г;п налувд йи љо ги. Дар бораи куд ;едат, зуѓат, нимойат, тасмалач wуф чўданд фикрат, г;па; навид. ;инат ч;ран ху зирйотен тар ;ейдойат кори рўзгор фаќат шавќманд чўг. Дай коранд Мїраз;р аз ху пид Амїрйазд;н аз замин то осмон фарќ вид. Мїраз;р ху пид ху байо; ца вирт, wай пид пец фук ваќт wайре љиддийат, дуса; малол нимейд. Мїраз;ри фан; ќиссайен дар бораи ху пид п;лавонийат, котагари ас ху б;б Амїрм;мадат, ху н;н Шакарх;тўни ;уд. Б;ди wийиди Миразор ху аќлард сойиб ца сут, дигар йу ф;мтат wев мољарои хонаводаги. Лувен та нане; ганд;, ат Мїраз;р ар цонд фикр ца ки;т, ху пид хидар ;;ан Паричер; гандаги ху байо; wу;доw навар;айд. Й;, бїчор; ху безирйоти ќатер малол вид. Мїраз;рат wай буцди вирод Мїрдавлатен дай ис чўг. Паричерайи доима; wуф кулри ;уст ;удат, ќарор ас фука; ширинийи wуфри д;к чўг. Wа;ан Паричер; мод лувд, ат ху мод Гулх;н; хизандан йичиза; аз wум налувд. Ас ху модан в;; хољ вид. Wум ќ;р ца сафуд, й;йи бїрўйа; ху зирйотен азоб чўг. Баракси Гулх;н;, н;не; Паричер;йи йак бор мис пас wева; ху ќ;ри насифент. Йи мї; Мїраз;рат Паричер; па йїлг; пас моленен сат. П;нданд да; гулла ;;аникан ас Човед wуф ќатай амро сат. Й; й;шди ;;аники тар Паричер;йи чу;т ху лувди:
- ;, Паричер;, тут дуф ху ч;р зирй;тен дас жївљ. Ас п;лав дисга нимайдиди, да;ан та абїнанд найат, - т;йанд!
- Мот Амирйаздонанд ичги зирй;т насут, ат wай зирй;тенен мури азїз. Му ч;р дўстенан му дўст.
- Ат т; абїн Гулх;н; сал;мати м;нд бедий;?
- Ба йи ;л й;. Wум нимс;р йича; хуб насут. Амирйаздони тар фук љойи wум й;д: на ост;н аз wуф райдат, на маз;рат, на миллойени азоимхон. Ца лувен;: "талошњои мо њама њељ".
- Wуманд йид д;р; ас буцикийа; вид. Т; ч;ри чїз авен та кул ти ;;ан вуд?
- М;ш безирйоти авен. Му хасур wум ху пуцри ;уд, ага на Амирйаздон муќобил вид.
- Т; ч;р та баробар тама часто?
- Бу;ди тар wум хїз й;. М;нд во Гулх;н; марїз. Тар му хез та ќарораки йи;д.
- Дас ги ца ваwт, тама зиндаги ти ц;м ма;айт.
- Мун;, илољат даво ги нист. Жер та рибейум ху ;инд;нен пабер ху, тоќатум.
Амїрйаздон ѓунљ тїза; йаwч маѓўнд сафед сут, ат wай рахтат руйат, ќ;дат ќомат то пирийац й;шен р;нгтїр вид. Ос;н навид Амїрйазд;нри. Дар ишќат, кашмакаши ар;й ;;ан й; хаст; сут. Йакум ;;ини Амїрйазд;н аз Кир;нљ ном ќишл;ќи Ху;;нон авўг ар Рих;н. Тасодуфан, Амїрйазд;ни аз Паричер; ;амунд аййоманд па Ба;ор гуљтежд мед;нани wунт. Паричер; хишрўйийанд аз пари йича; фарќ навад. Амїрйаздони тар wум ни;он ;уд ху, аз йи й;ш ху;;нонийи павст:
- Йи к; ѓац сафед цилак wум кул ти ца, wуф цав;р авратин; байнан ч;й?
- Й; мїри Ху;;н;н ;;мїр ризїн. Wум нум Паричер;.
- Й; ч;рд;ро?
- Най wам питишарден wам чи тил;пт, амо Паричер; р;зи нист.
- Чїз авен?
- Йайи гўй; лувљиди, wузум к;р нистиди, ху виродард чорум. Йу wам питиш мис ик ди кор х;йих наки;т.
W;й зам;ни Амїрйазд;н тар wумат, wум дуг;найен ца чу;т й;йи тар wай шент ху, ас ху дуг;найи остайа; павст:
- ; йах, и ку Рустампайкар ;дам ар дам мед;н ч;й?
- ;лами кас wи ф;мтат, нах; ту wи наф;ми?
- Ба Кур;н wуз йик ди љиw;н йакум бор wинум.
-Там ца наф;ми, wуз турд ди љав;н саргузашт наќл кинум. Ик ди п;лаw;нанд ди н;м Амїрйазд;н. Т; нуреци ѓал ќастїнгїрийанд йичайа; аз Амїрйазд;ни над;љ. Ца лувен;, "йу дис п;лавон вудиди, ви арќайи зима; наwїнт". Ас Ри;;н т; ар Дарвоз ди ра;нгтїр п;лаw;н ѓал ба динй; найа;ч.
- А, ѓац, йид ту п;лав;ни Ри;онзамїн ас му ху цем ;ар наки;т. Ти тойдам аз;данд, ага най расво таш с;wум.
- Ту там тар wи м;чис.
- Навар;їм тар wи н;чи;т;w. Тулу сад с;лам балад вици.
- Йу мис бехарма; ту ти хер; ;ољ. Ќарор-карор та, м;ш цем хато ки;тат, тар м;ш тараф та ч;ст.
- Л;к чост. Ас му та йи чїз к;м нас;д. Мурд мис хуш йу тар му ца чост. Л;к п;лаw;ни Ри;;нзамїн ху цем чар; ;їд.
Йи к; ;амунд па Ба;ор пур аз шукўйат ша;мат ца вид, рўзгори Амїрйаздони ;;ак аз хуши чўг. Wум мї;анд аз Дарвоз то Ри;;нат Ху;;он п;лаwоненан љ;м сат па Барпанљаќал;. Дар охїр ќастїнанд ѓолиб ни;тўйд Амїрйаздон. Мїри Ху;;нон бїхабар аз wийиди вай ризинат Амїрйаздонен амдиг;р тїр ошиќ сац, дар ќатори дига п;лаwонени Амїрйаздон тар ху чуд, тар мемони д;ват чўг. Тар охири зийофат, йи фурсати муносиби хурд ѓалимат wизент ху Амїрйаздони йи љойи хилwатанд бо йи сад;и пур аз ишќат илтиљ; ;;мїрари лувд:
- ;;мїр с;йиб, сар пир; йик май та х;над;нари, м;ш р;нгтїр мусофиренри йим сарпан; ца су;љ, ободи хойи;ум. Б;дан, май му биадаби аwф кин ва лутфат иноят кин тар му маѓўнд бандайи аќїр. Мїр с;йиб аз зиндаги аз та тал;бум ва хойи; кинум му мис дар ќатори дига дом;ден тар ху чод ќабўл кин. Умед мун; аз илтиф;ти беади мїр.
- Аз хури шараф wизонум та му дом;д ца с;wи, ; Амїрйаздон. Мун; ;ав ризен ч;р ;едри. Wум хид;р н;м Паричерайат, wам бицдий; Гулчер;. Т; матлабум наwизент, ; п;лаw;н?
- ;;мїр сойиб, аз нико Паричер; ќатай хойи;ум. Гулчер; талабгорен фан; п;лаwонени дигар.
- Агар му ризен рози ца ваwт, азат wум м;йам мис р;зи, - йи ѓурўр ќатайи лувд ;;мїр.
Амїрйаздонат Паричер; зиндаги саропо аз йишќ видат, муабатат, самимийат. Љаонанд Лайлийат Маљнўн wуф ранг тер к;м пе;о сут. Wам йиги сол wуфа ризенбиц сат. Ар;й местонљ багай видат, сурхакони wум аз пидат мод љидо чўг. Ч;рат ;;анан б;ди ху ризин бинестоw лап ха; ѓ;м йинљувд.
Н;вум соли б;ди wуф хонадорсид вид баѓай, Амїрм;мади базўра; ху до (амак) ризен Гулх;н;йи ;уд ху пуцрї. Тар "найат нестон" лувдоwи ху пуцат зина;;и ича; наниѓу;т Амїрм;мад. Wуф љавоби й; лувд:
- М;шам мїрзод;. Му пуц Амїрйаздони ќонунени мїрени Читроли wайрон начўг. Мїрзод;йи тар чуд авўг. Азат, му љам;тенам аз Паричер; лапа; рози, амо м;ш пуцри ворис даркор. Ага мїрзодайин вориси мардин; аз мод ца насаwд, пас мїрзода та йига ;;ан вирт. Ба йи истило, м;ш мїрен; ;ав;;анийат, лап;;ани - йид йи чизи одати! М;ш ќаwманд фан; мардинайенан йи;;ан;, ат лап;;ани мис этир;ф с;wд. Паричер; ас дай кор ича; хаф; м;ваwд. М;ш зина;;ат, м;ш пуцан ѓал лапа; й;ш. М;шанд аз Ху;ой дас ѓулл; умед. Йи баш;нд мї;анд та м;ш зирйотен укманда; зирйотдор с;wан. Амїрйаздон бойад ху пец љек м; йинљивд. Цонд мї; б;д та й; хонадор с;wд й;шат, бофаросатат, ботамкинат, дўшїз; ќатай. Налувен н;: "ду зан дорам, чи ѓам дорам".
Гулх;н; й;шат дўшїз; ни;тайд, амо аз фаросатат тамкїн й; бїгона вид. Нав тар чуд индайдоw ќат;й й;йи сар чўг маномани па ху абїн. Амирйаздони аз пиройа; ху ;;аненри ќойидаи заношавари ф;монти. Wай ;;аненанд wуф хевдора љой љидо вид. Wуф ч;р ба наwбат ;абаљев тар wуф хїз райд. Wум ;;б Амїрйазд;н тар Паричер; хїз ца ;увд, Гулх;н;йи аз рашкат асад ху;м най;д. Ар бон; ќатай й;йи па ху ч;рат, абїни дегов чўг. Дар;зи наѓу;т аз ху ;;анан ;ед ху, йи ;;б Амїрйаздон йат тар ху пидат мод чуд. Амїрмамадат Шакарх;тунан ху буцди пуц Амїрљон ќатай йи аwлийанд зиндаги чўг. Пидат модан дїрац аз ху пуц ниѓу;т ху, вай бїран ву;д тар б;р нух.
- М;дик, сад щукр му бїрат б;рнуханд ца ву;д, ага на азум па ;оч аз wайиде ца луван; ";аw;;ан; чуруканд wай ;евдоw љой - тар йуст ;хур". Му пиди мури ќаwмин ;;ан ;удат, азум па май ;лат wе;т, - ху дарди дили чўг Амїрйаздон ху пидат м;дри.
Амїрм;мад йича; наwиз;нти йи мї; та вай хер Гулх;н; wай пуцри ;ши алол на;ид. Шакарх;тўн мис лап хаф; вид аз ху пуц ;;анен ;егоw. Йичиза;и й; Амїрйаздонари налувд.
- Wахт та фук диру;ти - милойим ки;т. Аз он љумл;, ;;анака wум рашк мис, - файласуфон;йи лувд Амїрм;мад ху пуцри, ;евдоw ти.
Сад афсўсиди, бидарака; рашк аз Гулх;н;йи савдойи чўг. Гулхон;йи, ху д;р;и фук ас ху абїн Паричер;йи wунт. - Му абїни мури с;р чўг, - кахойенари ху рози дил чўг аме;; Гулх;н;. - Азум н;то тар ху ч;р чод думри с;р чўг, ат тар дум пид чуди думри ч;й с;р чўг? Йи кид бадк;рийат, йи кид васвосигарийат, нимс;р тар дум пид чуд мис думаф вид, - лувди дар љав;би ху абїн ках;йенари Паричер;.
Йи замист;н Амїрйаздон ху ам;;рийен ќатї тар Файзоб;д пас намак сут. Аз сафари ху ;;аненри йоддо;ти вуд: р;штат алвон цїлак Паричерарийат, нили цилак Гулх;нари. Wум йиги саб; wум р;шт цїлаки Паричер; кул ти Гулх;н; вунт ху, т;ми диваск р;нгтїр wум хелак неш ;;д:
- А, йах, йидиди нозий;ни ч;р хїзанд. М;шам ху ч;ри ч;р пацен мис вўгат, болони;инам насат. Хишрўй пойт;хц та гим;н йича; м;шри насїб насаwд. Сойийат, безурйоти дай р;нг баш;нд виљ.
- Э, йах м;ш чури ик муф пойтахцен м;шри ца авўљ, багай м;ш зирйот вїгат, безирйоти авен най. Азум, т;ри м;лум ѓамзад;йум нист. Мури р;шт цїлак раво. Та вирод Саидбек й;ша; аз динй; тўйд. Wай миговри ѓал цав;р мест насуљ. Тут теранд, ат ѓ;мдор аwратїн; бойад р;шт цїлак ху кул те м;ки;т, - Гулхонайри лувд, Паричер;.
Йи сол Паричер; тобистон т;йд па йїл. Мїраз;р йиг;н н;всол; багай вид. Wай пиди wай; бо;т па йїл ху моде;ри ;ољбонат, гуљваргпойїљ. Аљаб баш;нд мї;енан w;; навид. Ката рузи Мїраз;ри гуљw;рг пейдат, wид;бакинди ар шабарз;р, йи ќул;канд дига хаwручен ќатери в;;т. Виг;, Мїраз;рат wай амр; Сард;р ар чуп;нен каппайакенан ;увд. Йи мї; Амїрйазд;н па йил йат. Паричер; wум мї; гул рангтїр ;икифт. Тар йелчизанени чу;т ху йайи лувд: - А ѓ;цен, нур му тїр му Љ;н мемон. Азат му Амїрйазд;нта нур вига па дишат капп; то рухецта ;итер; исобам. Йаст, м;ш ситораи бахт ага с;wд ху, м;ш цам зурйот вунт.
Wум йига ба;р Паричер; лозаки сат. Wум ќ;данд зирйот ;удат, Амїрйазд;н ас хуши ху бестанд дига наwузди. Б;ди н;w мест Паричерайат wум тифли наwзодан мум љаон падруд лувд. Паричер; сари фарзанд пурармона; аз динй; т;йд. Б;ди ху ;;ин мїг;в Амїрйазд;н с;ф пакарат хай;ли сут. Тар Гулхон; тарафи й; дига назар мис начўг. Ва;ан би; ;;рай вадат, wуф бер мис с;ф љид; сут. Йи с;ли Амїрйазд;н ѓам инљувд. Паричер; пидат модан пиро аз ху ризен, дарди фарзандан наwунтат, аз мум дунйойии фонийан т;йд. Гулчер; мис ;аw сол тар пир; бїw; райд йи ризїн ќат;й. Wум ч;р п;лаwони номи, Мастибеки ;евачи чид;м гуљтежданд аз w;рљ тїр wе;ч. Йи афт; мис ар бер нахувдат, Малакулмаwти ам;н wай на;;дат, й;ди wай аз мум динйойи бебаќойи нопой;д;р.
Йи рўз, чиллайи тобистонанд Амїрйазд;ни суфрайат, тухайи зохт ху, туйд па Ху;;нон. Йи афт; ху хасур чуданд й; райд. Амїрйаздон азам тоќ; найат Амїрйаздон. Бо розигии Гулчерайат wум цав;р вирадар халифаи Ху;;н;ни Гулчер; чуд ник; Амїряздонри. Гулчер; в;рч тур ти саwорат, Амїрйаздон ма;уст лаљоми в;рљат, йатан й;ш ѓацат ѓа;а р;нгтїр ар Рих;н. Гулчер; суратат хислатанд аз Паричер; йича; фарќ навид. Мїразорат Мїрдавлатан лап живљ чўд аз Гулчер;. Сар асос йи к; видиди, wув пиди Гулчер; вїгоw ќатїр дуб;р; љон йинљувд. Дасга мис сутиди, Амїрйаздон ху мийнсолиндїр ар майдони ќустин во йиндайд. Б;ди йи сол Амїрйаздонат Гулчерайанд сут пуц. Wай номан ;уд Некпай. Хуш пойи ќадам ни;туйд Некпай. Мод Гулх;н; худ ба худ хуб сат. Диг; аз wум рашкат бадк;ри номат ни;она; нарайд. Гулчерайат Гулх;н;йан бо ам дас љўр йатиди, ;ацан аз амдигар ѓеванд бир;;т. Гулх;найи ас Некпай лап жївљ чўд ва мудома;и лувд:
- Некпайљон, аз мод сутат, му сад;йат са;д; хуб сут. Ху гузашт; ху байо; wе;умат, му ѓ;р; лап с;wд. Азум беасосаw ху кут;умр йах Паричер; хаф; чўг. М;нд, азат Гулчер;й;м абенорљ нист. М;шам йакдигарард дилсўз йах;инен. Му зирй;тенан wум хїзандат, wум пуцат ризанерљан му хїзанд мўтабарат нозий;н.
Амїрязд;н аз ху зиндаги лапа; хуш сут ва тал;ши чўгиди Мїразор баш;нд т;лимоти дини зезд, т; дар ойанд; милл;и номд;ри Рих;н с;wд.
Мїраз;рат Саидабегиман ху буцди пуц дуса; нозийон тарбий; чўг. Буцикийандан Мїроѓои "аз фалак чалак ца талебт", вай пидат модан wайри пї;; чўг. Дай авен, Мїроѓ; дўса; катагап, амо катаљонат беурмат в; й; нист. Мїр;ѓ; лапа; ар чїзав хойи; ки;т. Г; - г; wай дил wай пид мис наwизент. Йи мис;л йи к; сўбат па wар;цаи; ца вид. Йик wум сўбати "розат нийоз" љ;т ;;б аз Мїраз;р т; рухац ѓал ху;м найест.
Ќиссаи Мїроѓ;ри талептоw мис лапа; аљойиб вид. Талебїљгаренан аз Ри;;н па Андез хабре фирепт. ;оман райдат, саракиан ху маќсадат г;пан фука; лувд ху ќудгонри. Кўдаенан хилак маслиат чўг ху, дар охиран йат ба wи натї;;йиди дум Сунбул; местанд ху сур наwзимбан. Мїроѓ; аз ху к;лбанд сито;и сар пир; дуса; ;арминд; сут, амо рафт; - рафт;, ар бор ху тарцам ди вирт й; ;ончийат, па Ху;;нон пас наванц с;wд, йи иссий;ти ширїн ар wай тан; йиндї;д. Дай авен, Мїрог; та ар с;рай аз ху;манд андїзд ху, сар пир; та шукрат ки;т па Худ;й, б;дта остай;; лувд: - Эй Худойи бузургвор, ага н; тїзди Сунбул; мест с;wд ху аз ба wис;ли Б;раwарбону фир;пум!
Ас ќадїма; Мїраз;р чуданд йи расмат русўм, ас доден па пацен райљ. Йакум, ху сад; та йи ч;й бесабаба; бланд наки;т. Дуйум, би лувдови љам;тен, ар ч;й ху кор ки;т. Йи матал ар м;й кўйистон йаст: «Дўстта - дўст зинайт!». Йик май чуданд, йи кид матал там соф пу; тар ни;;н. Би лувдойа; амдигарри й;рдам чїг;в, амдигар ;уст анљивдоw Мїразор чуданд - йи анан;! Най – най, йид анана нист, йид тарбийатат, аќлат, фаросати љаматена;. Ца лувено: «Худой ар чир; wай аќл ;їд». Тар Мїраз;р љаматени йик дай авен Ху;ойи бузургвор лапа; меруб;ни чўљ. Му гим;н, Ху;ойљони ними аќлат фаросат д;к чўљ Мїраз;рат wай љаматенри, ат нїми дигари д;кчўљ дига мардуменри. Додат пуц, хухат зина;;ен аме;; амдигарари дилсўзат меруб;нан. Дай авен, wуф кор ам бахайрат, ;м теза; тайор саwд.
Љам;тенан чой каш гар;; ќати биро;т ху, ар ч;й тар ху кор сут. Чилл; ми омад – омади мактаб йет сид љат йакбор ас дасткавланд (сумка) ху китобат ќалами зив;ст ху, хелаки арчїз ца йи дафтар ти нивишт. Саидабегими аз зидонанд йи сапўцаканд w;ни зив;ст ху, б;д ;ингак ти ху чархи нуст ху, дар жиби; ;уд.
Мїроѓ; тар ;ушхон; на;;љид. Ас токч; тийи Ш;номайи Фирдавси, чопи Тер;ни зо;т ху, сар пиройи wум б; чўг. Б;ди ху даркори сайїфайи пид; чўг ху, ха; – ха; дараw ;ейд;w сут. Йи пу;и та, ар вахт мот ца саwд, Мїроѓ; та йиндїзд ху тар т;ќ та част. Хїлак та тар дирго, тар ;ийан част ху, во та сар ки;т ;ейдоw.
Мїраз;р па нух сифуд. Сари б;ранд нуст ху, wай чуртат, хайолан аќ;б маѓўнд рава;т па осмон. ;у;;би wай амсой; Шерали тар дирг; йи наќл wайри чўд: - Гўй; па Шайх;б фана б;ѓат замини сїл аз байн йуљ. Бе; мардуманд wув чуденат й;сенан хароб сат.
Миразори Шерали гапен ху байо; вуд ху бад ху диланд дарав даво сут шайхобчен катай: "Нобакор мулк йик кид Шайх;б. Ас Ч;снўд падам йигон ар;й с;ат п;нд. Ч;снўд ар пасти, ар пойтахтат, Шайх;б па баланди, па сарад. Понзд; бун; па йи ганд; дар;, тахен бунри "ватан дорам, чи ѓам дорам" - гўй;н зиндагийан. Зиндаги накинан, балки зинда видоw хойи; кинан. Й; wув б;ѓат зим;; мис донд ѓулл; нист. Титат пареш;н, йилав буќат барардат, йил;в Шейх;бдара зимбари, к;м-к;микат, љо-љо ки;тгайит, б;ѓакен тар цам намойан. ;уст љериби (2 гектар) б;ѓат, замїн сар б;йат н;ми шейх;бељ Тавонмарданд нист, ат камбаѓал шайхобељ Пушкаш маѓўнд та ѓулл; зим;;ат б;ѓ ;;б ху хў;манд мис наwунт. Ху саран пан; чўч - д;нд вуф зиндаги! Луван та сарад мулк - б;йхон;.
Аз дасти йик май бїохират, бїм;но Афѓонистон ;ед мардум фук дар ба дарат, хок бар сар суљ. ;едат, низойи ќаwмийи йик wуф ;тамwорат, коруўнwор маѓунд сарватманд точирени К;булат Йир;ти мис муфлис чўд. Па бїчор; шайхобељ йича; озора; нист. Аз дасти бїзаминийат, бїчар;ги шайх;бљен йича; ху навирийан. Ца лувено: "Фал;ни на хури видат, на хури сут. Дум маталан тулу муфлис шайхобељ авен лувљ. Тулу ар ч;й ца падам виљат, wуф холи wунчат, дар wасфи wуф ги їљ;д чўљ дум матал. Хер, йикб;р хуба; чурт ;;;аф: ч;снўдељ ар тирам; ху х;;; н;шат, цух н;ш руѓанат, ту;ат, б;љак дус-дусик пар;їдат, ху гузар ки;т. Шайх;бељ ху ќуч байел; сїр ки;т.
Пар;ед;ри wай; на молат, на манол. Па Шайх;бдар; ца сифани, сарад мулк wуни, ат wай мардум бойи заррабїн (микроскоп) пабер мис наwуни. Хер н;шукри мас;wд, Худойи wуфри ;ацат авойи тоз; да чўљ. Дига мас;иланди йу Бузургw;р тар wуф ху д;м гар;;нч. С;;агийанд шайх;бљен багай ља;нанд йакум вайан. Йик май ;ий;нат, ик май хар;бк;ри фукака; аз Мїраз;р wунан. Гўй;, Мїраз;ри б;дгар;;н чўљат, йид ;ай;н йича; ќарор наки;т. Да;ан, маслиат чўљ ху, кас муф ;абат мї; таш, ар Мїраз;р хїз ба д;; х;фцан.
Шерали гапенан воги Мїразор байо; ;уд ху, й;йи сар чўг шарат чїгоw шайх;бљен ќати ху з;р;анд."Бїч;райат, нод;нат, с;дайан, м;ш Ри;;н мардумен. Бахусўс, ик м;в шайх;бљен. Йик дай wуф навизонениди, мун; дуф цав;р аносїр (обат хок ва бодат оташ) дигаргўн чїгойанд, на ;устат, на унар. Йи ким ;ай;ни ар цонд wуфри зийон ца фирепт, донгайи муре фирепт. Й; w;; йил;в шайхобљенан wай чуртандйди, йик ким ;ай;н му диш;т тур ти на;айт? Му н;шен гул баѓїр фук љазїр насут? Аз дасти май ;ий;н му моленан баѓїр тар й;ст ќантарат маwз нарайд? М;ш б;б Мїршакар найранг авен ѓала; мис мардум тар м;ш берїн - берїн часан. - М;шам гўйо ч;й? Азат му ;аw виродам мис wуф маѓўнд йи бандайи х;ки. М;ша мис wув маѓўнд нафс. Тар му вирад;р хїз к;м ди йадан. Му мардум йича; ол на;їд. Миллойўм йаст, амо афсўнгарум нист. Аз та мардумре дамй;, таморат, ти;т;в д;кум. Љ;нсипорт wахтанд марїз пїцри ду; њойум. Ѓ;мат суханд ойатг;рат, ду;;ойїљ нафарум. Йи андоз; табиби вазонум. Дай авен фан; касален ас му хїзанд хушат хуррам на;тайан. Ам; бодгардонум йича; начўљ. Йичайа; та д;й кор навар;айт", - йи фикри пурафсўс, амо рост оти;ак маѓўнд тїза; аз Мїразор маѓ;анд наwчуд.
Арчїзца Мїраз;р байо; ;уд ху, й; тар бирут шўнч ;уд. Л;к Саидабегим wай шїнт; м;wунт, Мїраз;ри ху хїз ;уст ќати тїза; ху ѓев чуст чўг. Шўнч wайри ас wай пид ќисс; йат: "Гум;н пон;дасол; й; видиди, ху пид Амїрйаздон ќати па йїл ;авмї;; чўп;ни ца сут. Йи ;;бан па йїл ;увд. Wи йига мї;, тар вїгари, wув амсойай; Алиш; бойад wув бад;ли сифинт. Wидобак, ч;йбире;танд Амїрйазд;ни дар;з чурт ;уд ху, б;ди батамкинат паст-пастик Мїраз;рари йи ќисс; наќл чўг: "Мираз;р, пуцљ;н, тут мис йида ѓулл; сут. Солга, Ху;ой м;ш пїц рашт ки;тат, тинљийат ам;ни ваwт, т;ри та ;;ан ;;;ам. М;ш насабат т;рїх багай пурр; наwизони? Чїз авен м;ш миллоени читроли луван? Асрори пиден та б;йад wиз;ни. Пидат ди сут, т; укманда; ху паценри сири миллойени читр;ли наќл кин, ат ху ризанер;ри йичїза; м;лув. Та ризин та лувд ху ч;рари ху, й; т; д;м;д та фукарда; м;ш аср;р лувд. Д;й авен, йи ким г;п фаќат пидат пуц байнандат, ича; тар бїг;н; одам дай бо;а; м;к. Аз ху пацен йичиза; путат пин;н м;к, амо wуф бойад т; хїзанд ќасам хенйиди, ху ;;аненат, бїг;н; мардумри та м;ш сирри х;нав;даги налуван. - Розийат;!?
Мїраз;ри ќан;атманд;на ху кул љунб;нт.
- Там дас ца ваwт, ниѓў;; д;й ќисс; даwом, - тар Мїразор ц;м ѓацаки чў;т ху, Амїрйаздони ху г;п даw;м ;уд: - Азум ик м;й гап ас ху пи Амїрм;мад, ат му пид Амїрм;мади аз ху пид Амїркал;ни дай ;у;љ. М;ш хайди б;б Амїркал;н пид Мїримулк, ат Мїримулк вид Ш;мїр пуц. Ш;мїр вид Маконш; пуц. Мак;ншо дай авен wай ном виљиди, й; ар м;ш мак;н, ар Ч;снўд аз мо;д сут. Ца луван;: "Н;манд ни;;н йаст". Ата Маконш; пид Мїршакар н;м виљ. Ќадїм даwр;йанд Мїршакарат wай вирад;р Мїрб;зх;нат, Саидмїр йадан аз Читр;л н;м ;;ари Кашмїри Йиндуст;н ар Бада;;н. Йил;в луваниди w;;ан тараw мазаби исмоилий; тарѓїб чїд йат, йил;ван бар wи назариди w;;ан гўй; аз љумлайи калашени (як намуд тоифаи мардум, ки худро аз нажоди Искандари Македони медонанд) Читр;л видат, аз т;ќиботат ;еден тараw хурд сарпан; авўган. Дасги г;п мис вудиди, Мїршакарат wай вирад;ран аз дасти ху;ксолийат ќ;тии зам;на тараw йач. Дастнависени собиќ;йинд йи шоири wай зам;н; ху аш;ранд лувдиди, м;ш б;б Мїршакарат вай вирадарен форсизаб;н виљ. Ри;;ни зиван ва; б;ди ц;нд с;л аз ху чўљ.
Дар муќ;иса аз Ч;снўд мардум wа;ен лапа; донистайат, б;саводат, зирак ;даменан виљ. Ба гуфти сафеб;нени ќиссагўй Мїршакарат wай вирадаран хушсўратат, хуштан; бачамарден виљ. Вай зам;н; Ч;снўд мардум мукаммал бесавод виљ. Ас саданд йи одами базўр ху номат насаб нивиштойи вардуљ. Истиснойи, фаќат пирени зам;н; йик wай ќарнанд авл;данан бадони;ат басав;д виљ. Ш;сафед н;м мўйсафед пири йик wай зам;н виљ. Мїршакари тїза; пїр Ш;сафед дил ба даст вирт. Йат wай вирад;р ду дасти адаб ба сїн; дар хизмати пїр йїндї;ан. Пїранд йи мурїд виљ лап б;йат, байиммат. Wай н;м виљ Б;йм;мади Тангшеви. Йи мї; чид;м к;р авен Мїршакар с;wд па Тангшев. Тас;дуфан, Бойм;мад ризен Наљафбиби аз Мїршакар wунт ху, ;шиќи љам;ли wай с;wд. Наљафбиби д;ндард ху пид хїз нозий;н вициди, вай пид р;зи с;wд ху ризен ник;чїг Мїршак;ари бех;нум;нри. М;ш б;банд калинард пайс; навиљ. Дай авен й; ар;й с;л хизмати ху хасур ки;т ху б;д куч вист аз Тангшев ар Ч;снўд. Ч;снўданд Б;йм;мади саwд;гаранд замїнат б;ѓ виљ ва б;ди чандїн с;л Б;йм;мад ху заминат б;ѓ ки;т васїќа ху д;м;д н;м ти. Wай зам;нанд Мїршакар биступанљс;л;йат, Наљафбиби ажд;с;л; виљ. Мїршакар Ч;снўданд муќими с;wд, ат wай вирад;р т;йан па Шик;шум ху бахт талепт;w. Б;ди ц;нд с;л аз Шик;шум хабар йачидї, wай вирад;ран ;;ан вудљат, с;йиби дорои ва зирй;тенан сиц. М;нд м;ш ќаwмен, Мїрб;зх;н w;рисен па Баѓўш н;м ќишл;ќи Т;љикист;н, ат Саидмїр авлоденан па Зарх;н н;м ќишл;ќи Ик;шими Афѓ;нистон зиндагийан. М;ш хайди б;б Мїршакар лапа; п;лаw;н ;дам виљ. Йи ким м;ш ѓулл; ве; ар Ч;снўд, wай виру;чин. Дай авен wум н;м - Мїршакар ве;!
Йи чиллаи т;бистон мї; Мїршакарат вай хасир; Рушончи субадама; па Л;лмен н;м пу;т; па вар;цаи; сиф;нан. Wар; ик wум т;бист;н лап виљат, й; дар;змї; лапа; тамўс. Тар ч;штри, wуф ту;; тай;р савдат, wуф тер чой мис бар ками ;ед. Л;лмен лапа; г;рм ч;й, та хуба; ви;;ни. Аз лалмен тар п;лаw йи ѓ;р йаст, wум б;й н;м Й;хд;н. - Гим;н wунчат wум ѓор, ; най п;? - тар Мїраз;ри чу;т ху, лувди Амїрйазд;н. Па Мїраз;р чавоб м;тал насут ху, Амїрйазд;ни ху г;п во даw;м ;;д: - С;ат баѓер се видиди, аз ту;наги м;ш ѓулл;б;бат, Р;ш;нчи н;й ќ;ќат, wув шандан ;;ак аз кл;хч саwан. Мїршакари тар йи бутта сой;йи ху патевд ху тар хў;м ;;д. Рўш;нчи аз бихаци бїтоќат сут ху, тайд па Й;хдон ѓ;р. Аз Л;лмен падам ним с;ат п;нд. Гармийанд мав;ат ту;н; Рўш;нчи ба йи азоб падам ху фирепт. Тар т;рикат, салќїн ѓ;р йиндайд ху, Рўш;нчи ц;п-ц;пак аз wум бицик ча;майаканд њац ху т;ќийанд зезд. Сар пир;, бафирљ;йа; ;ац бирезд, да; азаманд Мїршакар б;; ги йи т;ќи ;ацат, дўса; й;хканд зезд ху, х;вст й; ар ху хасерз хїз. Т; Рўш;нчи аз ѓ;р йо;диди Мїршакар аз ху;манд андїзд. Ар Рўш;нчи т;ќи ;ац wунт ху, Мїршакар бисамара; фука; wум дам тожд. Wи ту;наги дўса; паст суд ху йа wай й;хканди дарав сипїфт суд. Рўш;нчи част тар ху хасер; ху ;їд ќаќар;. Пасон, ба ф;рси лувд Мїршакарари:
- Домоди гиромї! Агар майл ба обу ях дорї, дар ѓори Яхдон њардуро пайдо хоњї кард.
- Наход дар ин чиллаи тобистон дар он љо ях бошад?
- Агар намебуд, бароят намеовардам?!
- Њавои дохили ѓор сард аст, ё гарм?
- Он ќадар сард аст, ки ѓайриихтиёр ларза дар андоми одам меафтад.
- Чи гуна ях дар ѓор захира шудаст?
- Ѓор дар дохили дара, дар пастї аст. Зимистон тарма аз тори кўњ бо суръати баланд сарозер ба дара мегардад. Боди барфолуд дохили ѓорро пур аз барф мекунад. Чун ѓор дар зери харсангњои бузург ќарор дорад, дохили он сард аст. Танњо дар авохири моњи Сунбула ях об мешавад. Агар сол сард ояд, ях камтар ва дертар об мешавад.
- Метавонї маро он љо бибарї?
- Чаро не?
- Алъон бояд биравем он љо.
- Магар хаста нестї?
- Боке нест, бояд бубинам он љоро.
Рўшончи пир; - пир;йат, вай хасир; аз зиб; ба йак аз;б па Яхдон ху фирепан. ;м ;ац ба сери падам бирезанат, ;м дарозац ху д;м ;;;анат ху, тар вїгари аз Й;хд;н хафцан ар ќишл;ќ. Wум йига мї; м;ш б;б Мїршакар изди;ми мардуманд йи ду; ;ойд араби зив тїр, б;д ном;лума; й;хканди аз ху куртайи ;стиндар;з зу ;;анд зезд ху, рибїзд ху т;ќи пабер. Мардумард бар дурўѓ лувдиди азум йораб чўд па Ху;ойат, й; бизургwори ми й;хканди мури аз ѓайб аб;;т. Йичайа; wай сиррат аср;ри наwзент - ба ѓайр аз Рўш;нчи! Кас wай зам;нанд, м;ш б;бенен гўй; мардумри б;дгард;н чўљ. Масалан, тирам; х;љ wї;данд йича; хў; навиљ. Деќоненен йадан тар Мїршакар хїз. М;ш б;б чид;м ду; х;йдат, тар вїгари шаббода сар с;wд. Фан; тилисм;тен м;ш б;бен wизенч, ат м;ш вазїфа сиррат аср;ри wув ниг; чїг;wат, даwом ;едоw. Хуласи кал;м, м;ш д;мат ду; м;н; йик кидиди, м;ш б;йад мардумри йи баш;нд г;п бафела; лувам, ат т;кїд кин;миди, м;ш б;дгард;нат, там;р ти;товат, д;мат ду; па wув ихл;с w;баста. Ца лувен;: "ихлосат халос"...
Дуву сад; сут ху, Мїр;ѓ; тар чуд индайд. Wи рангат рў йис;х га вид. Мїразори тар ху пуц чу;т ху, лувди:
- Тинљи пуц;?
- Пид, тинљи, ам; д;-п;нзд; хаврученат, чурикенан аз Шайх;б ар та хиз йа;ч.
- Wавен кандї?
- Тар дирг;.
- Да;ат тар чуд wуф мар;т начўг;?
- Чўгум, ам; w;д; найиндї;ан. Луванд та милл; Мїраз;р тар дирг; ни;тизд.
- Там баш;нд.
Тар Саидабегимат Мїр;ѓ;йи чу;т ху, Мїраз;ри ;стайа; лувд:
- Аз та м;нд тар мардуми д;дх; хїз на;тейум. Му д;м тїр тар дирг; мани;тейат. - Wизентаф;!?
Тар дирг;, ас р;ста;, ч;рд; хаwричен му;ен уф ма ќ;п, ху райїсат хаз;над;ри ќишл;ќ ќатайан тар ту;;т, ;ўзен килийан ху ;;;љат, ас шит;йи дираќ-дираќ раwзен. Wуф луќен шабарат, р;нг wуф пецанд нист. Мїраз;ри чу;т тар шайх;бљен ху, вай з;р; wуф авен лапа; т;нг сут. “Йи ким ;ийан ги йича; ќар;р наки;т. М;; бїч;райенан май сїлат, сангат, ;ийананд аз Шайх;б араw цар;нг х;вљ?" - чурти ;;д Мїраз;р. Дуса;и ху сад; бил;нди чўд ху, Мїраз;ри Шайх;б мардумри сал;м чўг. Дар љаw;б йи бандайи wайри "валейкум бар сал;м" налувд. Мїраз;р ќ;р сифуд. Дисга беурматийи й; ху умри саранд наwунт, ат ху сирри б;й на;уд ху, мил;има;и лувд:
- А вирад;р, ар Ч;снўд тамари хуш;мад лувум.
- Та хуш вийат, м;шам хушол нист, - дар љаw;би лувд райиси Шайхоб Бандїш;.
- Ар; м;ш фука; Мавл; хушат хуррам ниг; ;ерт. Иншоалл; па тама хїз хайрат хайрийати?
- Канди м;ша хайрийат? Хайрийат па ќишл;ќ ца виљат, м;шам араw найа;чат, - лувди Бандишо.
- Иншоалл; талаф;ти љ;ни па тама хиз нист?
- Одамийанд талаф;т т; м;ндац нист, ам; бейис;б м;лат ситуренан м;шанд аз бехарчийат, шитоља; талаф сат, - дар љав;би лувд хаз;над;р Им;мназар.
- Хер ас;с, ким м;ш буцат балайен ди ;фийат вид, - ху г;п ќатїри гўй; дуса; wуф ;р;м пай чїг сут Мїраз;р.
- Милл; Мїраз;р та гапат гуз;р му пид Давлатш; ќиссайен маѓўнд. Тама фикр ќатїр м;ш танат љон муд;м б;йад сал;мат ваwт, ат м;ш д;р;йи, аз ќабїли м;лат, б;ѓат, замїн хас;р; ца wунт, йид гўй; муйим навиљ. Азум, д; Мїраз;р па ху м;лат, б;ѓат, заминум зинд;. Йик д;; ар;й чїз мун; аз байн ца тейан, му йасти мум Замїн тїр чїз бак;р? Пас йик дас рўзат, йик дасга рўзг;ранд чїз м;н;? - бо йи ойи пурдарди лувд, Им;мназар.
- Рўзгорро дашном мадех, ки рўзгор аз они худо аст, - тар ф;рси на ;;људ Мїразор.
- Па м;ш на рўз райдат, на рўзг;р, - йи сад;йи пур аз н;л; ќатїри лувд, wуф сар хайди нафар Р;матбеки Найнав;з.
- Йи ким рўзг;р ар м;ш хїз мис йаст. Му м;ленан мис йи афт; тар й;стат, йи ким ;ийан му диш;ти мис тарн;w гар;;нч. Ку чакак па тама хїз ца, тар му чуд мис йаст.
- Та г;п дируст, амо м;ш р;нг тїри та боѓат замини Шайх;бдар; сїл най;д? Та б;ѓат замїн ху љ;й тер, ат м;ша дар к;ми Омударйо, - дар љавоби лувд, Сарфар;зи Деќ;н.
- Аз тама ;лат ;wв;лум аз хабард;р. Тама ѓамат андўйинд;м м;ш ч;снўд;ен мис шарїк.
- Т;м ѓамшарїк ца ваwи, кўмак м;шри кин, - бо йи оанги пур аз илтиљ;йи лувд Бандїш;.
- Аз тамари чїз кўмакум?
- Б;дгард;н кин, вассал;м, - аз н;ми фука;и лувд Бандїш;.
- Т;м баш;нд. Тама йиндї;аф тар чуд ху ч;й бирезет. Аз тар ќушх;н; ху кит;б зем ху, сар кинум б;дгард;н.
- Дай к;ранд йимк;н нист. М;шам ар та хїз баѓ;в йач, ат ар ч;й та ба ;ед тар йиги љ;й ца с;wд, wай с;йибх;н; ч;й та набирезд, - йи рамзат мано ;атайи лувд Сарфар;з.
- Хер арчїз ца луват, азум р;зи. Му ч;й тама дил бирехт; ца наваwт, тар д;ле; б;р йиндї;аф. Л;к аз ;ийан тама луќ б;р хист мас;wд.
- Йид т; мар;т мис ѓайрийимк;н. М;шен ќавмен ар;w б;;т м;;ен ќатїр.
- Wиз;нтум. Ага б;дгард;н ца набафум тама та му ху м;фен ќати аз;бето? - Дас;?
- Чизе ки аён њаст, њољат ба баён нест, - бо йи ;анги пур аз к;ри лувд карйад;ри Шайх;б Љангибек.
- Т;дїд м;к ; Љангибек. М;нд аз тама сарнавишт ;лат фаслум, ат тама мури йичїза; чїгоw ги набафет! Н;худ;йи ки;тїйум м;нд аз, на шайх;бељат, на йўрхељ!
- Розийам, милл; Мїраз;р. Б;дгардон кин ху, м;ш бахайр с;wам па ху чуден, - ху сад;йи аз ќ;р тар илтиљ; табдїл ;;д, - Љангибек.
- Мури лап wахт дарк;р. Ос;н к;р нист - б;дгард;н чїг;w! М;нд с;ат й;здайии мї;, ат м;лум нист йи ка соатат зам;ниди, аз ;ий;н абрийен аз осмонанд тахїрмум.
- Йид та далат, та к;р. М;шен ;авмен арод бухт ба йи уммедат армон, - аз н;ми фука;и в; љав;б ;;д Бандїш;.
Мїраз;р тар чуд индайд. Пурайаљ;на;и тар Саидабегимат Мїр;ѓ;йи чу;т ху, ;стайа;и лувд:
- Шайх;бљенан ар му хїз диѓ;w йач. Азум айр;н wуфри чїз љав;б ;;м.
- Э чурук, азат му пуцам тама чак-чакат, басат мунозира хуча;, ба йи тамсїл "нуќт; ба нуќт;, мў ба мў" - й;м ниѓу;т. Мїроѓ;йи т;ќ ат чўг ху, тама сад; тараwац мис ;т вид. Бїгам ваw. Йи ш;йири мум мифрийи бїдарака; налувљ:
Агар ба ѓусса нишинам, фалак чї парво дорад,
Чаро шукуфта набошам, худо мададгор аст.
Йим б;ори мї; нистї? Ца лувано: "Обу њавои бањор зуд таѓйирёбанда ва мисоли маймун њамеша дар љастухез аст". Г; хурат, г; абрат, г; ;айан". Тар ќушх;н; на;;љис ху да; ху йилмат ;лими ќат;й ѓ;либ с;w бар аw;диси табиат, - цамакийи ;од Саидабегим тар ху ч;р ху, в; ор;ма; машѓули жеби; сат й;.
С;ат багай се видиди, ар ќибла осм;н рафида д;;ги ат сут. Йиг;н б;ди чил- пан;; даќиќ;йи дига абрийенан аз wай доираи рафидамонанд хїз та ар тараф тихїрм сат. Мїраз;р банди р;нгтїр тар ќушх;н;, аз йи кунљ ќадам ;їд тар дига кунљат, тїз-тїз ги та тар тоќ част. Соати ч;рард Саидабегим ма;уст даст;рх;нат, й; фи;фи;;н ти тар ќушх;н; йинд;йд. Тар ху ч;ри чу;т ху, й;йи хушат хандона;и лувд:
- А чурук, абрийенан осм;нанд дарав цуѓ ;ед. Му гим;н, б;ди йи соат та, осм;н дас рухнай с;wдиди, ца луван; “чу; ц;манд мис ѓуб;р навид".
- Та ѓемри ќабўл. Азум мис мум китоб ат чўљат љ;нб;зи кинум.
- Инш;алл; фука; та бахайр с;wд. Та илмат амал лапа; зўр;wар. Бїудайа; тама н;ман милл;йени кашмїрии б;дгард;н на;уљ.
- Тал;ш ѓал кинум. М;нд та ху к;р љаwсарум.
- Мавл; тари таwфїќ ;їд, чурук.
- Омїн!
- Мїр;ѓ; ни;туйд тар дирг;. Сар пир;йи в;ги шайх;бљенри сал;м лувд ху, да;и wуф тар чуд ч;йбире;т ќїwд. W;;ен дар љаw;б лувд:
- Т; ч;й машре з;р с;wд. Ху пїри лув, тїзди м;ш к;р саранљ;м вирт. Му пуци дар љаw;б wуфри лувд:
- Аљаб тўдаи носип;саф нист, тама Шайх;б мардум! Му пид бїч;р; тар ќўшх;н; ;бат араќанд ѓарќ су;љат, тал;ш ки;тиди тезди зам;н; хур с;wд, ат тама м;ш ч;й з;р хурд wизенаф.
- Мїр;ѓ; муна баш;нд пуц. Wай г;п фук ваќт бам;нойат, пур аз мантиќ.
- Азум та ќат;й амфикр. Тар Мїроѓ; та йичайа; нафир;пт.
- Бешак ;;аник, бешак. Дуса;и сукут чуг ху Миразори во аз Саидабегим павст:
- ;ий;н с;ф ќар;ри чуг;?
- Ата чїз. Пиг;йа;. М;нд, аз ба йи б;на па диш;д сиф;нум. Ага осм;н с;ф ат ца с;wд, аз та ар чуд пас рў;а; йи кулўхканди аw ;;м. Азад тараw та хуба; биди wиз;ни.
Мїраз;ри тар Саидабегим чу;т ху, ;стайа;и шинт. Б;ди хушат бадама; ху гап даwом ;уд:
- ;анак, ат мум дубайтийи чид;м шойир тулу тари нивишч:
Зани хуби фармонбари порсо,
Кунад марди дарвешро подшоњ.
- Э, чурук, аз т; т;рифум хуш, ам; май чуд баракат аз т; илмат амал вобаст. Азат т; май д;нд љонх;йи ;лам ца ;;;;ам, халай ба х;тири бебудии ху зирй;тен зиндаги.
- Бешак ;;анљ;н, бешак.
Тар с;ати панљрї йи кулухканди аз рў; ар п;йг; wе;т. Мїраз;р гуйо мунтазири йик ди фурсат видиди, хушикунони аз т;ќ ху кул зив;ст ху, бо йи оанги пур аз ѓурўри шейх;бљенри лувд:
- А, вирад;р, азум д;нд вар;уд. Ба кудрати Худ; азум нирумандат тав;н; сутат, осм;нум ат чўгат, мї;ум офт;би гар;;нт!
- Тут ба зарби Алї б;дгард;н чўг. М;нд тар зурийат, м;ш му;енан м;виљ, - ху му;и тар Мїраз;р диви;т ху, бад;;рафи лувд Рўзад;ри п;лаw;н.
Мїраз;ри х;йи; чўг Рўзад;ри п;лаw;нри љаw;б ;їд, амо дай ваќтанд wай ц;м wе;т тар чуд т;ќ. Мїр;ѓ;йи ху кул аз чуд т;ќан зив;счат, манзарайи аз Чоснуд па ху чод тайдови шайх;бљен бадиќата; ч;ст. Додат пуцан тар йакдигар чу;т ху, вар;ен ху ц;мен аз амдигар рице;т. Б;дан, ;;нчи р;нг тїр ху кулен ху пабер ;;д. Миразор аз ху сут. Банокафан, wайри якбор дас ги нимейтиди, йайат wай пуц Мїр;ѓ;йен гўй; бїник; аwрат ќатїр луша; ар бїр батчибатат, кулли мардум ги ар Рих;н тар wуф част....
Свидетельство о публикации №221012701030