Майдони алаба - макони носфуруш

Амали носкаш; дар Бадахшон аз давра;ои соби; маъмул буд. Олими шинохтаи ш;рав; Вавилов Николай Иванович дар китоби худ "Пан; ;итъа" менависад: " Бо васфи он ки Помир минта;аи камзамин аст, сокинони ин минта;а бе;тарин ;итъачаи полизкор; ва ё ;отаи назди хонаро барои кишти тамоку мемонанд. ;амин гуна тамоку тан;о дар Осиёи Маркази кошта мешавад. Тамоку ;ади миёна дорад. Ранги барг;ояш сиё;и тира буда, намуди барг;о мушобе; ба г;ши филанд. Дар аввал ман ба он фикр будам, ки тамокукаш;о тамокуи хушкро дар ко;аз печонда, аз он сигор месозанд ва пасон онро мисоли махоркаи рус; ;уллоб зада дудашро фур; мебаранд. Баъди пурсиш;о донистам, ки тамокуи ма;алл; хушконда мешавад, вале мардумон на аз дуди он, балки аз хокаи бо хокистари буттаи пайвандак омехтаи он истифода мекунанд. Онхо нос ва ё насворро бо чунин тарз омода мекунанд: " Тамокуи хушкшударо дар болои санги махсуси суфта майда-майда мекунанд. Пасон ба он хокистари буттаи пайвандак ва ё арчаро ;амро; мекунанд. Маводи махлути намкашидаро бо кафи даст мисоли ;моч дона-дона месозанд. Носи тайёршударо дар носкаду пур мекунанд. Ба ;ангоми хумор носро зери да;он мепартоянд".
Дар замони Ш;рав; амали носкаш; дар Бадахшон хело кам шуд. Пизишкон бо ;ар васила бо мардумони носкаш ва ё насвор; ташви;от мебурданд. Чун дара;аи саводнокии мардум боло рафт, теъдоди носкашон р;з ба р;з ко;иш меёфт. Ба ёдам замони тифл; омад. ;амсояи дар ба деворамон як ;авони олуфталибоси хуш ;адду;омат Донишкадаи ом;згориро хатм карда буд. Р;зе барои ;очате пеши падарам омад. Бибии ра;матиам Бахмал бонуи нурон;, пуркор ва обр;манди де;а бо падарам с;;бате доштанд. ;амсояамон бо да;они пур аз нос аз падарам пурсише кард. Падарам ;оло ба суолаш ;авоб нагардондаву бибиам бо ниго;и маломатомез ба ;амсоя гуфт: - Писарам гап-гап аст, ки дар ;амин мактаби де;аамон ом;згор мешави. Муаллим шуда, бо шогирдонат ;ам магар бо да;они пур аз нос саба; медих;? Вой бар ;олат. Сурати хуб дориву назофати нохуб. Бибиам суханашро тамом карду ;амсояамон носкадуи ч;бинашро ба санге зада, онро шикаст. Аз маоши мо;и аввалаш р;моле харида ба бибиам ;адя намуд. Пасон дар ;ар маъракаву ма;лис му;обили амали носкаш; зиддият нишон дода мегуфт: - Ман худам носкаш будам. Р;зе маро бибии Бахмал бо носкашиам таъна заданд. Наси;ати он кас маро якумр аз ин амали бад на;от дод. Суханони бибии Бахмал он ;адар пуртаъсир буданд, ки ман худам надонистам, чи гуна носкадуро шикастам ва аз ;амон р;з, ман аз нос ;ассосият (алллергия) пайдо кардам. Бо;ии умр ман аз бибии Бахмал ;арздорам.
Бобои модариам Малакбоз аз нос ;асосият доштанд. Мардумон ;исса мекунанд, ки у ;ангоми хостгории шаш духтараш аз нафарони ба хостгор; омада, суол мекардаст: - Оё домодшавандаам носкаш нест? Чун ;авоби мусбат мешунидаст, чин аз ;абинаш мегурехтаст ва ; бо як нидои шодиомез мегуфтаст: - Некбахт духтаре доштаам, ки аз да;они шав;араш рои;аи мушки Хутан меомадаст на б;и бади нос.
Президенти Туркманистон Гулмурод Бердиму;амадов аз р;и касабааш дандонпизишк аст. Дар сол;ои ро;барии хеш Бердиму;аммадов ;онунеро ба тасвиб расонд, ки мутоби;и он  дар тамоми ;аламрави Туркманистон кишти тамоку, исте;сол  ва фур;ши нос манъ аст. Ашхосе, ки ;онуни мутаззакираро вайрон мекунанд, ба ;авобгарии чиноят; кашида мешаванд. ;амчунон, ша;рвандони Туркманистон ;ак надоранд, дандон;ои пешро филиз; кунанд, яъне табассуми мардуми ин кишвар тан;о сафеди табиист, на мисоли мардумони носкаш - зардгунаи тилло;.
Хиёбони Шириншо;и Шо;темур ;одаи марказии ша;р аст. Майдони ;алаба каме поёнтар аз бозор ;ой гирифтааст. Аз тарафи ;одаи марказ; он бо пан;арадевор и;ота шудааст. Хулласи гап ;амин, ки та;рибан понзда; ё бист нафарони носфуруши бартанг; ва язгулом; зарф ва  халта;ои пур аз нос ва тамокуи худро болои девори пасти майдон гузошта, бо овози ;арангос; мардумро ба амали носкаш; ташвик мекунанд. ;айратам меояд аз ;онун;ои нонавиштаи ша;ри азизам. Худатон казоват кунед. - Магар ;амин носкашиву носф;руш; як чизи хуб аст, ки ;атман дар хиёбони марказ; ривочу равнак пайдо кунад. Андаке поёнтар аз бозорчаи худсохтаи носфурушон ;айкали аскари гумном ;омат барафрохтаву зери пайкараи он лав;аи мармарини калоне насб шудааст, ки дар он номи шерамардони г;рамарги бадахшон; ;аккок; шудааст. Дар байни номи аскарони дар ;анги дуввуми ча;он; ;онбохта исми та;оям ;ангибеки К;;канбек ва амакам Мирзоназари Со;ибназарро пайдо мекунам. Мутаассифона, дар ин макони му;аддасу бо;и сердарахт  на ча;-ча;и булбул, балки ;иву чуви г;шкаркунандаи носфурушон, аз ;абили "носро мезан;, дари хоната намеёб;", " носа бизан гулписар, тоза шавад ма;зи сар" мешунавиву халос. Охир, тифлони мо ;ар р;з аз ;амин хиёбон гузар мекунанд. Чи ;адар сайё;у ме;мони хори;; аз хиёбон савораву пиёда мегузарад. Носкаш; пастии одоб ва маданияти ;ар миллатро нишон меди;ад. Бо таассуфи зиёд ишора ба он мекунам, ки ин амал дар Бадахшон он ;адар риво; ёфтааст, ки аз ра;;оси театр то му;андису пизишку р;зноманигор м;;тод ба он гаштаанд. Дар замони Ш;рав; тан;о ду  то;ири ;збек носро аз ша;ри ;ш ба Хору; меоварданд. Он;о дар як г;шаи назарногири бозор  носро ба савдо мебароварданд, вале даст ба ташви;у тар;иби ин амал намезаданд. Мардуми Бадахшон носфуруширо ба худ айб медонист. ;оло дунёро носфур;шу носкаш зер кардаст. Г;ша;ои уто;;ои кор;, ошхонаву ме;монхона;о, ро;у хиёбон;о пур аз туфи носкаш;о аст, ки он мушобе; ба на;асоти мур;у мур;обист.
Мардуми то;ик як ма;ол дорад. "Чизе ки дар ;алб аст, р;зе ба забон меояд". Ман як ша;рванди оддиам, ки го;- го; ;алам ба даст гирифта, чизе менависам. Манзурам он аст, ки чизе дар дил дорам, он ;атман ба ;алам меояд. Бо навиштаам аз ;укумати ша;ри Хору; як дархост дорам. Растаи тамоку ва носфуруш; аз хиёбони марказ; бояд ба ;ои дигар инти;ол ёбад. Бигузор он як ;ои хароба ва ё  тангк;чае бошад, на хиёбони марказ;. Дар ягон ;ои дунё носро дар хиёбони марказ; ва ё наздик ба бозори маводи х;рока намефурушанд. Пас агар ша;рдори Хору;у сокинонаш ;онун;ои умумии ша;рдориро муроот кунанд, бояд пеши ро;и ин амали зишт гирифта шавад. Носкаш; - мояи фахр нест. Умед аз он дорам, ки р;зе ;одаву бозор;ои Хору;ша;р мутоби; ба стандарт;ои ча;он; дар дунё шинохта хо;анд шуд. 
                Довудшо;и Сулаймоншо; - сокини ша;ри Хору;