Белая ворона бел

Жыў у Гародне пан Нільскi, і быў ён вельмі да грошай прагны. Ён і не жаніўся таму - усё шукаў нявесту багатую.
Аднойчы слуга далажыў, што да пана прыехаў госць. Выйшаў пан Нільскi, глядзіць, стаiць малады, прыгожа апрануты мужчына з нейкім птушыным тварам. Багаты камзол, на пальцах залатыя пярсцёнкі, взляд пранізлівы.
- Клікаць мяне Дерабер, - кажа. - Я вандрую па свеце і служу удачлівым людзям. Сёння удача з панам.
Не паспеў пан пра грошы падумаць, як незнаёмы дадаў:
- Грошай мне не трэба, а калі захоча пан які-небудзь падарунак зрабіць, не адмоўлюся.
На тым і вырашылі. Звольніў пан старога кіраўніка і прызначыў Дерабера на яго месца.
Ня стала з таго часу слугам спакою: усюды паспяваў новы кіраўнік на сваіх доўгіх нагах, усё чуў і ўсё заўважаў. Пагаворвалі нават, што ён умее пранікаць у чужыя сны і бачыць тое, што людзям сніцца.
Ці доўга ці каротка, аднойчы кіраўнік прыйшоў з весткай ад яго ранейшай гаспадыні, пані Дiкрэ. Пісала яна, што падарожнічала па розных краінах і вырашыла заехаць у Гародню, паглядзець на людзей і асабіста сустрэцца з панам Нільскiм, пра якога шмат чула. Зацікаўлены весткай, даручыў пан перадаць згоду.
У прызначаны дзень пан Нільскi прыехаў да старадаўняга палацу, у якім спынілася пані Дiкрэ. Слуга праводзіў пана ў багата ўпрыгожаную гасціную і прапанаваў прысесці. Праз некалькі хвілін выйшла высокая чарнявая жанчына, апранутая ва ўсё белае, ад заколкі ў валасах да туфляў. У прыгожым твары пані было нешта агульнае з тварам Дерабера, нібы кіраўнік быў яе няўдалай копіяй.
Пан Нільскi прадставіўся. Пані працягнула правую руку для пацалунку і сказала:
- Сябры клічуць мяне Белай варонай. Я б хацела, каб вы таксама так мяне клiкалі, мой сябар.
Пасля гэтага гаспадыня пляснула ў далоні і прапанавала госцю прайсці ў сталовую. За абедам Белая варона была мілая, шмат жартавала і смяялася з жартаў пана Нільскага. Да канца абеду ён быў зусім зачараваны, і адправіўся дадому ў цвёрдым перакананні, што больш мілай і чароўнай пані не сустракаў. Да таго ж багатай.
Пасля было яшчэ некалькі сустрэч, і кожны раз пан Нільскi вяртаўся ў поўным захапленні ад Белай вароны і яе прыёмаў. Яна нават снілася яму. У рэшце рэшт стаў падумваць аб тым, як было б добра ажаніцца і пераехаць у яе палац. Спытаў кіраўніка, той адказаў, што лепш і быць не можа. Прызначылі вяселле.
Служба ў касцёле прайшла сціпла, амаль незаўважна, за выключэннем таго, што госці з боку нявесты выглядалі неяк дзіўна: асобы іх былі нібы прыкрытыя тонкімі васковымі маскамі з намаляванымі вачыма, вуснамі і іншым. Але пан на гэта не звяртаў увагі.
Служба скончылася, і ўсе адправіліся на баль да Белай вароны. Пан Нільскi нават быў рады, што яго нявеста прапанавала зладзіць вясельны баль у яе палацы: і месца ў пані больш, і не прыйшлося турбавацца аб пачастунцы.
У вечаровым прыцемку сталі збірацца госці. Да варот палацу адна за адной пад'язджалі карэты, запрэжаныя чорнымі конямі. Спыняліся і раптам знікалі, нібы некуды правальваліся. У садзе палаца сталі бачныя шэрыя камяні, падобныя на фігуры ў доўгай, бруднай вопратцы. А калі пан падышоў да жонкі з нейкім пытаннем, убачыў, як яна размаўляла з кім-та праз акно ў двор. Павярнуўся паглядзець, убачыў пачвару. Прыгледзеўся - няма нікога, а голас Дерабера.
Пачаўся баль, і ў мітусні пан Нільскi забыўся аб сваіх страхах. Танцаваў, меў зносіны з гасцямі і без канца радаваўся таму, як удала ён ажаніўся.
Прабіла поўнач. Госці пачалі разыходзіцца. Да пана падышоў Дерабер і сказаў, што Белая варона чакае яго ў спальні.
- Але я не ведаю, дзе знаходзіцца спальня... - вырвалася ў пана Нільскага.
- А я праводжу, - усміхнуўся кіраўнік. - Запрашаю пана.
Яны выйшлі з залы і пайшлі доўгім калідорам некуды углыбь палаца, пасля павярнулі налева на лесвіцу. Сталі спускацца. Ішлі моўчкі. На імгненне пану зрабілася не па сабе, і ён сказаў:
- Паслухай, у мяне не было выпадку нічога табе падарыць. Да ты пра гэта і не пытаўся, так?
Кіраўнік кіўнуў.
- Дык вось, - працягваў пан, - хачу падарыць табе новы камзол. Вось літаральна на днях падару...
- Пра гэта пан хай не хвалюецца, - адказваў Дерабер. - Я атрымаю падарунак вось зараз.
 Тут ён падміргнуў, пасля кінуўся на пана і стаў яго душыць. Некалькі імгненняў пан спрабаваў супраціўляцца, але сілы былі няроўныя. Паміраючы, ён паглядзеў у вочы кіраўніка і там, у глыбіні яго вачэй, раптам убачыў ледзяны погляд Белай вароны...

Пасля смерці пана Нільскага фальварак з усёй маёмасцю адыйшоў яго ўдаве, Белай вароне. Дерабер атрымаў яшчэ адзін залаты пярсцёнак, а пана Нільскага больш ніхто і не ўспомніў.