Рэгата

Рэгата

Вось як цікава. У труне паляжаць бы цяпер. Якія думкі прыйдуць да дурной галавы, старэчай? Зараз. Вазьвярнуцца ў дзяцінства.
У лета. Пчолы гудуць. Вёска. Нейдзе на Палессі.

Даўно, у дзяцінстве, у майго дзеда Кірыла, брата майго зніклага ў тую вайну дзеда Мікалая. На Палессі. Нас усіх лупіў дзед Кірыла. Неміласэрна. І зусім не любіў нас. Такі ўжо ён быў. Нелюдзімы, пануры ён чалавек быў. Злы. З вайны.  Меў дзед труну. Вялічэзную. Асабіста спрацаваную.  Выкшталцоная рэч, трэба сказаць. З грабавых дошак. Ня габляваная. Дзед вялікі майстра быў. Што тычылася гаспадаркі і існавання ў вёсцы. Улетку, крэкчучы, дзед павольна выносіў труну на вуліцу. Каб падыхала, выветрылася. Потым сядаў побач, на таксама самаробны слончык, даставаў бліскучую круглую срэбраную тытуньніцу з самасадам, згортваў казіную ножку і моўчкі пускаў дым-ладан ў нябёсы, даючы зразумець туды, наверх, што хутка. Вельмі хутка. Час надыйдзе.

А мы, гультаі малыя, калі ён куды сыходзіў па справах, пранікалі да дзеда ў двор. Труна стаяла адкрытая на доўгай дубовай лаве пад навесам. Мы з братам залазілі ў труну, уладкоўваліся ямчэй, як у каное-двойцы, і плылі ў далі далёкія. Вакол падступныя зараснікі і крыважэрныя індзейцы.  Паўнаводная Місісіпі цягне параходы і чоўны. Тысячапудовыя самы варушаць вусамі з глыбіні. Амерыка! А ўсё таму, што кіно пра Тома Соера мы ўжо паглядзелі. І дзесьці жахлівы індзеец Джо чакаў нас ніжэй плыні. І напэўна скарб нас зачакаўся. Ужо набудзем усялякага рознага.
Разбагацеем!

Мы ліха сыходзілі ад пераследу. На перакатах нас трэсла, мы пырхалі ад пырскаў.
Не дагоніш!

Прыгоды сканчаліся, калі з дому павольна выходзіла жонка дзеда Кірыла, другая жонка. Ён яе з Заходняй Беларусі прывёз. Чорная. Уся чорная. Як груган.  У чорнай спадніцы. Чорнай хустцы і чорным каптаніку. Незвычайна прыгожая . З чорнымі вачыма.
Зноў вы тут?
Ідзіце, ідзіце, дамавіна ня цацка. Вось дзеду скажу, ён вам вушы накруціць.

Наша рэгата сканчалася.  У садзе ў дзеда пачыналі падаць велізарныя салодкія грушы-дулі. І разбіваліся ўшчэнт, у кашу. Восы тут жа пачыналі бясконцы баль. Пахла салодкім сіропам.

Калі дзед памёр, дамавіну абабілі сінім паркалем у белыя кветачкі. Такія малюсенькія, дробненькія. Была восень. Дождж проста вісеў вакол і ўсюды. Апанаваў нашыя думкі. Палескае надвор'е. Німа больш сумнага часу ў свеце, як восеньскае палескае надвор'е.
Па дарозе, да могліц, усё ішлі ціха за возам.
Сівы дзед Кірыл ляжаў у труне і не ўсміхаўся.  Коней , узяўшы за аброць, вёў дзядзько Валё Куцькоў. На ягоным, мо шчэ даваенным, картузе віселі буйныя кроплі дажджу. І пад носам вялізная кропля. Дзядзька Валё плакаў.
Хаўтуры павольна прыціскаліся і ішлі ўздоўж плота. Ісці за труной было незручна, з нагоды бруду. Вуліца ператварылася ў суцэльную раку бруду.

Рака бруду. Апошняя рэгата майго дзеда Кірыла.

Памёр таварыш.
Стаю ў пакгаўзе бюро рытуальных паслуг.
Сотні трунаў. На любы густ і гаманец.
Напэўна, каб лепш прымалі там. Наверсе.
Толькі сіняй, дзедаўскай, у кветачку, зусім не бачу.


Мае вушы гараць, як быццам іх ўчора накруціў дзед Кірыла, застаўшы нас з братам, калі  мы разбіралі буйнакаліберны патрон.  Порах,  ён прыгожа гарыць.
І чаму дзед так не любіў нас?