7. 2. Представление проекта в форме сетевой модели

7.2. Прадстаўленне праекта ў форме сеткавай мадэлі і апарат сеткавага планавання.

У папярэднім параграфе было занадта шмат прыкладных, абстрактныя схем. І я як перакладчык ніводную не дадаў у перакладзены кантэкст, які гэтага вельмі моцна патрабаваў. А тут практычны прыклад праілюстраваны.

Рыс. 7.2-2. Прыклад прадстаўлення ў выглядзе сеткавай мадэлі комплексу работ па будаўніцтве і здачы аб'екта заказчыку.

Сеткавая мадэль (сеткавы графік) кожнага праекта ў узбуйненых гранiцах выглядзе, пазбаўленым якой бы то ні было дэталёвасці, уяўляць сабой:
- два кружочка, якімі пазначаны падзеі - пачатак і завяршэнне праекта,
- і лінію, якая злучае гэтыя два кружочкі, якая пазначае усю сукупнасць работ, у іх узаемасувязях складнікаў праект у цэлым.
Пачатак і завяршэнне праекта па сваёй сутнасці ўяўляюць сабой рубяжы дыскрэтнага кантролю* стану спраў па факце "выканана-не выканана": у дадзеным выпадку "пачаты—не пачаты", "завершаны - не завершаны" праект - строга і адпаведна.

* Гэты тэрмін будзе растлумачаны далей у раздзеле 7.3.

Але кіраванне праектам патрабуе большай дэталізацыі. Усякая далейшая дэталізацыя сеткавай мадэлі ўяўляе сабой замену лініі, якая злучае дзве суседніх апорных мяжы дыскрэтнага кантролю па факце «выканана — не выканана», эквівалентнай сеткай, утворанай пры больш дэталёвым разглядзе праекта:
- дадаткова выяўленымі рубяжамі, на якіх аб'ектыўна магчымы дыскрэтны кантроль складнікаў праектных прац па факце "выканана - не выканана" на інтэрвалах
паміж двума суседнімі апорнымі рубяжамі дыскрэтнага кантролю пры ранейшай ступені дэталізацыі;
- у гэтай эквівалентнай сеткі ажыццяўляецца пераход ад пачатковай апорнай мяжы да завяршальнай апорнай мяжы дыскрэтнага кантролю праз сістэму прамежкавых рубяжоў дыскрэтнага кантролю, выяўленых паміж апорнымі рубяжамі.
Пры гэтым на некаторых рубяжах дыскрэтнага кантролю могуць мець месца разгалінаваннк адзінай працы на некалькі тэхналагічна і арганізацыйна не абумоўліваюць адзін аднаго патокаў-фрагментаў, якія могуць выконвацца адначасова, паралельна адзін аднаму рознымі людзьмі ці рознымі калектывамі. Адпаведна, на некаторых рубяжах дыскрэтнага кантролю могуць завяршацца некалькі паралельна выконваемых тэхналагічна і арганізацыйна не абумоўліваюць адзін аднаго фрагментаў праекта ў цэлым*.

* Уласна такога роду разгалінаванне і зліццё фрагментаў работ на некаторых рубяжах дыскрэтнага кантролю і спараджаюць вобраз нейкай сеткі як графічнае прадстаўленне праекта ў цэлым.

Да сказанага вышэй ілюстрацый за выключэннем мал. 7.2-1 не будзе, паколькі выкладзеныя прынцыпы пабудовы сеткавай мадэлі простыя, і кожны, хто таго пажадае, можа прадставіць у форме сеткавага графіка любая справа, якое ён добра ведае:
гэта варта зрабіць самастойна для лепшага разумення далей казанага.
Сеткавыя графікі суправаджаюцца тэкставымі дадзенымі:
- Усякі РУБЕЖ дыскрэтнага кантролю мае на ўвазе завяршэнне кожнай з вядучых да яго работ, і ў гэтым сэнсе (завяршэння працы) ён называецца "падзея" (гэта ў сеткавым планаванні - тэрмін), і характарызуецца:
= момантам часу (дата, час сутак) — рэальнага або ідэальнага тэхналагічнага часу, лiчымаго ад папярэдняй мяжы дыскрэтнага кантролю або лiчымаго ад пачатку праекта ў цэлым па «крытычнаму шляху» (сэнс гэтага паняцця тлумачыцца ніжэй), вядучаму да гэтай мяжа;
= ідэнтыфікацыйнымі дадзенымі (нумарам і т. п.), якія дазваляюць усталёўваць узаемна адназначную адпаведнасць дыскрэтна кантраляваных падзей у рэальным тэхналагічным працэсе і іх сімвалічных вобразаў - падзей-дублікатаў ў сеткавай мадэлі.
- Кожны ЭТАП (ФАЗА) праекта ў цэлым, які пазначаецца ў сеткавай мадэлі як лінія, якая злучае дзве пераемных мяжы дыскрэтнага кантролю ("падзеі"), называецца "праца" (гэта - таксама тэрмін у сеткавым планаванні) і характарызуецца:
= сваёй працягласцю ў рэальным, у запланаваным або ў ідэальным тэхналагічным часу, адлічваецца ад мяжы дыскрэтнай кантролю, з якога пачынаецца разгляданая праца;
= інфармацыя аб тэхналогіі і ідэнтыфікацыі арганізацыйнай сутнасці адпаведнай працы, а таксама нумарам і іншымі параметрамі, якія дазваляюць суаднесці інфармацыю з сеткавым графікам і рэальнай дзейнасцю.
Пры замене гранічна ўзбуйненай сеткавай мадэлі больш дэталёвай эквівалентнай сеткай высвятляецца, што агульная працягласць праекта (або яго нейкага фрагмента) ад яго пачатку да пэўнага мяжы дыскрэтнай кантролю, да якога вядзе некалькі паралельных прац якiz выконваюцm паслядоўных ланцугоў этапаў работ, вылічаецца на аснове ідэальнага тэхналагічнага часу, які назапашваецца ў кожнай ланцугу з некалькіх, якiя вызначаюцца неадназначна. У гэтым выпадку адназначнасць вызначэння часу выканання праекта (або яго фрагмента, які завяршаецца разглядам i мяжой дыскрэтнага кантролю) уносіцца у сеткавыя мадэлі ў адпаведнасці са наступнай аналогіяй...
На мясцовасці ёсць некалькі шляхоў, кожны з якіх вядзе з пункта «А» у пункт «Б», і працягласць праходжання кожнага з іх розная. Калі вялікая група падарожнікаў у пункце "А" падзяляецца на дробныя партыі, кожная з якіх ідзе сваім шляхам у пункт "Б", то пытаецца: каліуся група збярэцца ў пункце "Б"?
- Калі прыйдзе тая партыя, якая рухаецца ў пункт «Б» самым працяглым па часе шляхам?
Так і ў сеткавых мадэлях: кожны мяжу дыскрэтнай кантролю характарызуецца найбольшай працягласцю тэхналагічнага часу, лiчымаго па кожнай з вядучых да гэтага рубяжа ланцужкоў пераемнасці работ ад пачатку праекта ў цэлым (а
роўна ад нейкага іншага апорнага мяжы дыскрэтнага кантролю, з якога выходзяць некалькі ланцугоў), паколькі толькі завяршэнне апошняй працы ў самай працяглай з некалькіх ланцужкоў дазваляе пачаць наступныя этапы праекта. Гэты ланцужок (паслядоўнасць), якая ўяўляе сабой падмноства работ у межах сеткі, у тэрмінах прыведзенай вышэй аналогіі называецца "крытычным шляхам" або выйграшем*, па той прычыне, што запазненне тэрмінаў выканання складнікаў яе работ цягне за сабой запазненне тэрміну наступлення падзеі, адпаведнай разглядаемага рубяжа дыскрэтнага кантролю.

* Крытычны шлях і яго параметры выяўляюцца ў сеткі з дапамогай алгарытму Форда. Пра гэта гл.спецыяльную літаратуру. Мы апускаем гэтае пытанне, паколькі алгарытм Форда гэта - прыватнасць у апараце сеткавага планавання, працаздольнасць якога ў вырашэнні тых ці іншых практычных задач арганізацыі кіравання абумоўлена разуменнем кіравання як з'явы. І таму асвятленне узаемасувязяў ДОТУ і
апарата сеткавага планавання ўяўляецца нам больш значным, чым разгляд алгарытмаў сеткавага планавання і працы з сеткавымі мадэлямі.

Усе астатнія «шляху», вядучыя да разглядаемага рубяжа дыскрэтнага кантролю, маюць некаторы запас часу на затрымку, вызначаны рознасцю працягласці "крытычнага шляху" і працягласці кожнага з іх. Таму, калі неабходна паскорыць наступ падзеі, адпаведнага разглядаемай мяжы дыскрэтнага кантролю, то неабходна паскорыць (наколькі гэта магчыма) правядзенне работ, якія ляжаць на крытычным шляху; і пры гэтым не разарваць іх пераемнасці, каб паміж працамі не ўзнікала паўзаў, калі адна завершана, а ёй пераемнік не можа быць пачата па прычыне арганізацыйнай або тэхналагічнай негатоўнасці. Гэта тычыцца як праекта ў цэлым, так і асобных яго фрагментаў.
Таксама неабходна зрабіць адну прынцыповую агаворку: "Сеткавы графік — у агульным выпадку - не з'яўляецца аналагам графічнага малюнка алгарытму выканання адпаведнага ім абодвум праекта (работы), паколькі - у адрозненне ад алгарытмаў - сеткавы графік не можа ўключаць у сябе ў відавочным выглядзе цыклы.
Сказанае азначае, што калі нейкі з этапаў праекта ў цэлым, уяўляе сабой замкнёную ў кальцо паслядоўнасць дзеянняў, а параметры выхаду з гэтага цыклу вызначаюцца
вынікамі, дасягнутымі ў чарговым праходжанні кальца, то такі цыкл можа ўтрымлівацца ў сеткавай мадэлі толькі ў "схаваным выглядзе".
Напрыклад, калі ў алгарытме выканання праекта ў цэлым сустракаецца паслядоўнасць работ тыпу: 1) Распрацоўка канструкцыі прылады "а", 2) выраб прылады "А", 3) выпрабаванні вопытных асобнікаў прылады "А", 4) Аналіз вынікаў выпрабаванняў, 5) прыняцце рашэння: альбо 5.1) аб дапрацоўцы канструкцыі прылады "А" (г.зн.перадача кіравання да п.1), альбо 5.2) пачатак наступнага этапу праекта з выкарыстаннем прылады "А", - то такая паслядоўнасць можа быць ўключана ў сеткавую мадэль толькі ў схаваным выглядзе, напрыклад, як праца з умоўнай назвай "Стварэнне прылады А", а завяршэннем яе можа быць па сутнасці толькі п. 5.2 зыходнага для пабудовы сеткавага графіка алгарытму: "прыёмка прылады А", якая дае пачатак наступнага этапу праекта з выкарыстаннем прылады "а".
Г.зн. распрацоўшчыкі сеткавай мадэлі і тыя, хто абапіраецца на яе ў працэсе кіравання, павінны ведаць, якія менавіта працы, як злучаюць падобна іншым працам дзве паслядоўных мяжы дыскрэтнага кантролю, у рэчаіснасці ўяўляюць сабой
"схаваная цыклы". Адпаведна планаванне і кантроль работ, прадстаўленых у сеткавым графіку як "схаваныя цыклы", — асаблівая подзадача ў сеткавым планаванні і кіраванні праектамі на аснове сеткавых мадэляў.