7. 3. Обеспечение метрологической состоятельности

7.3. Забеспячэнне метралагічнай заможнасці кіравання на аснове сеткавых мадэляў.

Пры ажыццяўленні праекта кіраванне ім грунтуецца на:
- прадвызначэнне фактычнага стану спраў па праекце (выяўленне бягучага значэння вектара стану) і
- суадносiны вынікаў кантролю з планам работ, які можа быць прадстаўлены ў форме сеткавай мадэлі (сеткавага графіка) (гэта - выяўленне бягучага значэння вектара памылкі кіравання).
На аснове гэтага суаднясення павінны выпрацоўвацца кіраўніцкія рашэнні, накіраваныя на захаванне храналагічнага графіка работ, альбо на змяненне плана-графіка работ, адпаведна рэальным магчымасцям, калі ў ходзе выканання праекта высвятляецца, што нейкія працы немагчыма выканаць у запланаваныя тэрміны.

Для таго, каб кіраванне праектам было здзяйсняльна:
ПЛАН (ПРАЕКТ) НЕ ПАВІНЕН УТРЫМЛІВАЦЬ ЗАДАВАНЫХ У ІМ ПАКАЗЧЫКАЎ, ЯКІЯ НЕМАГЧЫМА
АДНАЗНАЧНА ПРАКАНТРАЛЯВАЦЬ Ў ХОДЗЕ ВЯДЗЕННЯ ПРАДУГЛЕДЖАНЫХ ГЭТЫМ ПЛАНАМ РАБОТ.
Пры гэтым спецыфіка метралагічнай заможнасці задаваных і кантрольных паказчыкаў планаў у задачах кіравання праектамі складаецца ў тым, што метралагічная заможнасць планаў і кіравання іх ажыццяўленнем з'яўляецца адным з спараджэнняў метадалогіі і культуры планавання самога працэсу планавання.

Задача забеспячэння метралагічнай заможнасці сеткавай мадэлі праекта ўключае ў сябе абодва складніка.

ПЕРШЫ. Чляненне праекта ў цэлым на складнікі i яго фрагменты павіныа быць такім, каб на рубяжах размежавання пераемнікаў адзін аднаму фрагменты можна было адназначна вызначыць: выкананы папярэдні этап работ альбо ж не:
Г.зн. такi від кантролю носіць дыскрэтны характар:
- ён можа ажыццяўляцца толькі на пэўных рубяжах, выяўленых на аснове ведання тэхналогій работ і іх узаемасувязяў падчас ажыццяўлення праекта;
- кантроль грунтуецца на суаднясенні атрыманых вынікаў з нейкім стандартам, які апісвае ідэальнае выкананне працы і дапушчальныя адхіленні ад яго;
- уключыць на кожнай з такіх меж толькі дыскрэтную ацэнку стану спраў - у двойковым кодзе: "выканана - не выканана".

Менавіта па гэтых прычынах гэты від кантролю названы дыскрэтным кантролем па факце. Ніякіх ацэнак тыпу «выканана, але маюць месца асобныя недапрацоўкі "альбо" выканана на 98%» або "перавыканана на 103%" на рубяжах дыскрэтнага кантролю
быць не можа, а толькі выканана - да, альбо не - нет.
Акрамя таго, рубяжы дыскрэтнага кантролю абумоўлены тэхналагічным часам, з прычыны чаго недапушчальна іх адрываць ад тэхналагічнага працэсу і штучна прывязваць іх да тых ці іншым каляндарных дат ва ўгоду якой бы то ні было
кан'юнктура.

ПА-ДРУГОЕ. Кантроль ходу работ паміж рубяжамі дыскрэтнага кантроль. Ён можа ажыццяўляцца па двух паказчыках якiя ўзаемна дапаўняюць адзін аднаго:
- Суаднясенне рэальнага тэмпу правядзення працы з ідэальным (нарматыўным) тэхналагічным часам.
Гэты выгляд кантролю прадугледжвае, што адказнасць за
захаванне тэхналагічных рэжымаў нясуць непасрэдныя
выканаўцы работ і іх непасрэдныя кіраўнікі.
- "Асваенне грошаў", г. зн. ўлік расходавання ў ходзе вытворчасці працы ў адпаведнасці з тэхналогіяй тых ці іншых матэрыялаў, камплектуючых, тэхналагічных асяроддзяў, энергіі.
Гэты выгляд кантролю мяркуе мэтавае выкарыстанне рэсурсаў, пабудову і функцыянаванне сістэмы натуральнага і бухгалтарскага ўліку расходавання ўсяго пералічанага па факту, і падаўленне сістэмы бухгалтарскай «памылкi», якая дазваляе даць справаздачу перад "падатковай паліцыяй", але абсалютна бескарысная для кіравання праектам, паколькі ў канчатковым выніку расходаванне ўсяго вышэй названага ў працэсе работы выяўляецца як назапашванне сабекошту пакуль яшчэ не
завершанай працы, г.зн. як "засваенне капітальных укладанняў"- скарб працы. Аднак, паколькі зарплата персаналу, накладныя выдаткі, нацэнкі тыпу "падатку на дабаўленую кошт " і т. п., не характарызуюць працягу тэхналагічнага працэсу як такога, то яны ў дадзеным выглядзе кантролю не павінны ўлічвацца.

Таксама трэба мець на ўвазе, што па адносінах да храналогіі выканання працы «асваенне капітальных укладанняў» можа быць нераўнамерным з прычыны тэхналагічных і арганізацыйных асаблівасцяў самой працы.
Г. зн. могуць сустракацца працы, у якіх пры заканчэнні 90% ідэальнага тэхналагічнага часу можа быць асвоена ўсяго толькі 5% капукладанняў, і гэта цалкам нармальна для гэтага віду работ; а могуць быць працы, у якіх па заканчэнні
5% ідэальнага тэхналагічнага часу ўжо асвоена 95% капукладанняў і да заканчэння 95 % ідэальнага тэхналагічнага часу ніякага іншага асваення капукладанняў тэхналогія і арганізацыя правядзення працы не мяркуюць. Тым не менш, — пры ўмове выканання арганізацыйна-тэхналагічнай дысцыпліны, — пры правядзенні работы розныя па сваіх
значэннях яе характарыстыкі (па расходаванню тэхналагічнага часу і па асваенні капітальных укладанняў) аднолькава заможны, адэкватны і ўзаемна дапаўняюць адзін аднаго.
Калі мы пяройдзем ад разгляду нейкага абстрактнага "праекта наогул" да разгляду працы прадпрыемства, то ў працэсе кіравання выкананнем заказаў мае функцыянальнае прызначэнне, абумоўленае магчымасцямі кожнай з сістэм кантролю, у іх розна, аднак абедзве сістэмы ўзаемна дапаўняюць адзін аднаго:

- Сістэма дыскрэтнага кантролю па факце "выканана - не выканана " - інструмент аб'ектыўнай* рэгістрацыі фактычнага ходу работ па ўсёй наменклатуры заказаў, уключаных у вытворчы план — з аднаго боку; з другога боку, яна - адзін з інструментаў забеспячэння метралагічнай заможнасці плана работ на перспектыву на
аснове дзеючай нарматыўнай базы прадпрыемства.
Але, будучы абумоўленай дзеючай нарматыўнай базай прадпрыемства якая i склалася на ім практыкай арганізацыі работ, сістэма дыскрэтнага кантролю носіць пераважна рэгістрацыйна-дырэктыўны характар, і таму яна сама па сабе не з'яўляецца крыніцай інфармацыі, неабходнай для ўдасканалення прадукцыі, тэхналогій і арганізацыі работ**.
- Сістэма кантролю ходу работ на аснове уліку тэхналагічнага часу і часткой асвоеных «капукладанняў» больш суб'ектыўная***, паколькі яе метралагічнае заможнасць (у прыватнасці, арганізацыя бухгалтарскага уліку па факце) уяўляе сабой выключна вынік ўвасаблення ў жыццё мэтазгодных кіраўніцкіх рашэнняў кіраўніцтва прадпрыемства і яго падраздзяленняў на ўсіх узроўнях. Але яна дазваляе кантраляваць хуткасць плыні тэхналагічнага працэсу практычна ў любы момант часу паміж планавымі тэрмінамі дыскрэтнага кантролю завяршэння этапаў і фаз работ па факце "выканана - не выканана", вядома, пры ўмове, што велічыня метралагічных памылак пры яе пабудове досыць нізкая і не разбуральная ў адносінах да працэсу кіравання.

* У тым сэнсе, што кантролер, калі ён прафесіянал, у пераважнай большасці выпадкаў ведае, што ён хлусіць, дакладваючы аб не завершанай працы або фазе працы, як-бы нібыта завершанай.
Напрыклад, калі кузаў аўтамабіля перададзены на афарбоўку без папярэдняй апрацоўкі (механічнай ачысткі, абястлушчвання, грунтоўкі, сушкі), гэта значыць магчымасць далажыць, што ўсе падрыхтоўчыя аперацыі перад афарбоўкай завершаны паспяхова (тым больш, што, пакуль фарба не злезе ўжо ў спажыўца, шкодніцтва не выявіцца). Але не ведаць аб тым, што гэта хлусня, пры перадачы непадрыхтаванага кузава ў афарбоўку - немагчыма.
** Калі хранаметраж фактычнага выкарыстання фонду працоўнага часу адносіць не да яе, а да службы нармавання і да навуковай арганізацыі працы, якія могуць у сваіх мэтах выкарыстоўваць метады сеткавага планавання і тыя ж самыя сеткавыя мадэлі, якія выкарыстоўваюцца для кіраванне вытворчасцю.
*** У сэнсе велічыні давернага інтэрвалу памылкі атрымліваюцца на яе аснове справаздачна-кантрольных дадзеных. Натуральна, што сістэма павінна быць пабудавана так, каб велічыня такога роду памылак у справаздачна-кантрольных дадзеных дазваляла забяспечыць кіравальнасць прадпрыемства і яго падраздзяленняў з патрабаваным якасцю.
І менавіта сістэма кантролю ходу работ на аснове ўліку рэальнага тэхналагічнага часу і доляй асвоеных "капукладанняў" здольная функцыянаваць як адзін з крыніц
інфармацыі, неабходнай для ўдасканалення тэхналогій і арганізацыі работ на прадпрыемстве, тым у большай ступені:
- чым менш у ёй бухгалтарскай "памылкi" і
- чым лепш пастаўлены ў падраздзяленнях прадпрыемства ўлік уцягнутых у тэхналагічны працэс рэсурсаў па факце іх расходавання,
што і забяспечвае яе метралагічную заможнасць і узаемна адназначную адпаведнасць натуральных тэхніка-тэхналагічных паказчыкаў і фінансава-эканамічных паказчыкаў.
Пры ўліку расходавання рэсурсаў па факце сістэма кантролю на аснове асваення «капукладанняў» дазваляе ўдасканальваць нарматыўную базу прадпрыемства і ставіць задачы перад распрацоўшчыкамі прадукцыі, тэхнолагамі і арганізатарамі работ па ўдасканаленні кожнага з відаў прадукцыі, тэхналагічных працэсаў і арганізацыі работ у ходзе яе вытворчасці* з мэтай паляпшэння паказчыкаў эфектыўнасці
дзейнасці падраздзяленняў прадпрыемства і прадпрыемства ў цэлым.

* Або шырэй: на працягу яе жыццёвага цыкла - ад задумкі да ўтылізацыі.

Сказанае ў гэтым раздзеле тычыцца кіравання праектамі
і забяспечвае метралагічную заможнасць мадэляў
кіравання па-за залежнасці ад таго, яны адлюстроўваюцца ў
выглядзе блок-схем алгарытмаў альбо ў выглядзе сеткавых графікаў.