Кивибуц Кисса
Ик кам му кисса дар бораи йи видичбуц накл кихт. Йи замонанд йи видичбуци (аз ми тару та ви ном дъдам Кивибуц) тар Зеландияи Нав ном чазира зиндаги чуч. Ви додат ви нанен ви тезаф лак чуд. Багер Кивибуц пинцместонч вудиди, ви тат аз ви хезанд ца туйд. Ага рост ца лувам, ви тат йи хаб аз ви хезанд рицуст. Дев киви паррандаенанд ганда хислатат, таркабарен таворех. Якум вев тармурх лапаф гулла, (то 500 граммец суд йи тармурх вазн, ат ви дарози 12 см, ви пахми га то 8см), дуюм аз 42 то 50 руз дод та тармурх волт, на нан, сеюм чуча ди аз тармурх нахтуйд, ю та 6 меф йичизаф нахирт, чорум дод та тезаф ху буц цуликинди лак кихт. Мумкин йид йи хусусиёти тахаввулоти ( эволюция) Кивишаклен вед. Йилав олименени паррандашинос (орнитолог) ба ви назарениди видичбуц тезаф аз селаи паррандаен чидо ца суд ю бидиди, яъне пигосагират зиндасагир зирёт каботат, хухёрди нахтизд.
Нур мефанд Кивибуц хубаф харч педо кихт. Мефин та ю тар ху рецак хефцт, хаб ди сутат, ю та азаманд нахтизд ху баъд та сар кихт авкот хикид. Тар вев чазира фана меваенен ёбои, ат бехди мевадор дарахтенен чазира мардумен невч. Харчхикиданд Кивибуцта, яксара, ар чиз ас пиро ди ят, нул дид. Ага харч бамазза ца вед, ю та ви абезд, ага хахат, бемазза ца вед, ви та пурх кихт. Йи лав чирмат, чихичат, чангинат, тивдакат, бобшикарфенц ар вев чойдод лапафен бамазза.
Кивибуц парвои олам нист. Ю ху цуликити ноз кихт. То нурец гал винд йи чиз бори вазмин, ё, масъулият ви гардан ти нист. Ар вахт ба балогат ди фирипт, ю та сар кихт башанд чуфт хурд хикидо. Якинан, кас вам мефъ та баъд ви зиндаги йисохга суд. Гал ви зиндаги лапаф соддаят якранг. Меф та хофцт, хаб та тар гев суд, меф та хофцт, хаб та тар гев суд. Йид вуд ик нуринча Кивибуц зиндаги.
Йи хаб, сунбула местанд, Кивибуц дига хабен ранг тир тар гев, ё, форс мардум гуфта, тар шикор нахтуйд. Хаб лап торик вадат, мест га абрийен дарун гарки нопедо. Аз Тасмания чазира тараф хах хуц борон катир тар Кивибуц ватан хез фирипт. Борон лап клухкатра вудат, отихакат тундурен га чухон лагзент.
Кивибуц аз ху рецаканд ца нахтуйд хахатъ, зихт хуц ви пи нуск дъод, аммо ю парвои йи чизаф навуд. Вирд ачаф шито навуд, дичатиди ви хин «пустин» -акат, ви кут паракен (вев пар лувдо мис набофт, дунчатиди вев дарози хамаги 5см) ви аз шиточах фук вахт мухофизат кинен. Ю бегамат гуссаяф тар пиро туйд. Пис пундаф тару - тарами чухтат, хелаки га ху нул кати милоим сит тихирм чудат, най, йи – дъу чихирчи хурд вируд. Йи печонат, лианшакл дарахт хезанди ю хурд киви мева вируд. Йа мева пахминак, вам ранг хинат, вам дилла га лапаф милоим вуд. Лап серхацат, бамазза йа вад. Вадъ цал-цаликат, лапаф тер тугмакенен ви дилла дарунанд Кивибуцард лап хуш ят. Юйи фукаф вам худ. Чиз чат я мева ви хамном, ю нафамт. То мидодъеци ю дичат ди нафамтиди, вирди йичаяф йичиз налуд. Нанат доден аз ви хез тойд, ви гаргинуха мис йи чай аз ви хамчинсен нист. Ю ас чи пехцт, мудоме, ки ю ху рецаканд токаят, ви кивард га чавоб ца нист. Вет дам мева кисса лакам гал палиндият, тиям тар Кивибуц хез. Машам хо ик ви чоянд гир сатиди, Кивибуци йи киви меваяк нуши чон ца чуд. Куданд, бояд лумиди киви мева лап цалик. Дичат Кивибуц кич сер насут. Ю во тар пиро туйд. Борон хахди сутат, хуци мис фана суст дарахтени ас вийеш чуд. Йак бор Кивибуц аз ху пунд чи виживд сут. Йи сахмак ви диланд педъо сут, аммо ви дармуненен дарав кур-кур сат ху ю во харч чат туйд тар пиро. Хелак дъар дъод аз ху рецаканд Кивибуц. Ик ви шиточахат, хуцанд ачга чихирчат, бобшикарфенц ви тар цем (бечора кивиенанд цал – цалик цеменат, вавга башанд навинен) найат. Йи гулла дарахт пибири Кивибуц ду пехчин мунени хурд вируд. Аввали ю вев мунен буй ху бирикат, бакуввватат, дароз нул (гулла кивиенанд вев нул дарози то 10 см ец суд) кати хис чуд. Баъди вев ху кутат, бакувват подъен катир аз вох дарунанди вев меваен зивост. Кивибуци вев мис худ, аммо серийи хис начуд. Ца лувен «ту кич турд бало», рост вудч. Ху кич пейдо чат бечора Кивибуц вам хаби торанд, соф аз ху рецакат, аз ху ватан дъардъи дъод.
Туфон соф хахди сут. Кивибуц тар йи горак чи дед сут, аммо дери чуд. Ди вактанд хах садо сут ху Кивибуци хавоянд ху винт. Цунди ар чизардаф кападах чуд, йи чизафи анчивдонавардод. Хуци ви дъардият – дъардига йод. Аз хочи Кивибуц хахаф чиггас дъод, аммо ви туфон садойанди ху садо базур худ. Дис бадхайбат вуд ю туфон. «А бачан, ца лувен туфони охирзамон та ках аз дона чидо кихт, пас кам хо и ку туфонат, узум га хо и ку ках», - аз ху диланди нагцемт Кивибуц. Хелаки хуц йод аз Кивибуц тар чануб тараф. Ара пидъи хуц Кивибуц пи дарахтанд, як бор гайи сабукаф пи йи бук ситанд ви чукт. Охирард хуц ви йод ху пи йи таханди ви дъод. Пи таханди хуц аз Кивибуц соф хахаф надъод, аммо ви хуц садоят, шаст дис хах вудиди, Кивибуц тахбунанд вехт ху дига сз ху хабар насут.
Асвисарони ра йи горак хезанд Кивибуц ба худ ятид. Ви танат, андом фука дард чудат, ю хубаф шабарат, чалинат, ас шитои га драк-драк рогзд. Ик вам хуми махшаранд бечора ачаф хабар насут, царанги хуц бист километр ви аз ви рец дар йодч. Албатта, юйи маънои масофаят километри нафамт. Дийи зибора, ю гулла сутат, вирди баъд йига махлуки хамчинс луд. Ю чай вуд маш та таредира хонандара юугз пис юугз лувам. Факат хонанда ситироб масуд. Аз ви факат сабрат тахаммул хохих кинам.
Лак ачга хист масуд, Кивибуц нимчонат пакарат, мотат, магцонч тар горбуцак дъед. Баробари тарам дедоят, юйи витияф гармият кокийи хис чуд. Горак чандон гулла навад, аммо вам дарунанд тар хар тарафаф цул-цулик рахравенат горбуцакенен вад.Тар вев йилав горбуцакенен ар чай ца кок фарн (папоротник) га тихирм чуч. Дусга тар дарунди дед ху Кивибуци башанд авкотбуйи хис чуд. Юйи тару-тарам чухт, аммо йичизафи навинт. Хайрон-хайрон бечора Кивибуци хурд савол дъод. – Багер аз дасти ми туфони охирзамон и кам кулли хашаротат, цулик чондоренен тар мам горак ху тапчат, йид башанд буй га аз вев тана йовд? Ю буй вога Кивибуц тар нец ят, аммо ю йисохга, тулу зинда хашарот буй навудат, гевчучинат хунин бобшикафенцат, чихирчакен буй вуд. Кивибуци тар чап тарафи горак нав ху кал чудат, ю буй соф лапдият-лапди тар ви димог ят. Авкотбуй пехчин афлесун буй кати якчо сут ху Кивибуци соф бехолат, масти чуд. Пакарат мадхух Кивибуц тар дарунди дед. Мобайни горанд кок фарн паркен тир ти ду пират кампир кивиенен нисц. Дусга аз вев дарди йи цаликик кивибицак нисцат, вам пиро га лапаф чихирчакат, бобшикарфенцат, йига ним хучин афлесун. Кивибуцард дисга дивихтиди, йа Цалик Кивибицак (аз ми таруд та вам ном Цалик Кивибицак дъдам) дусаф малол. – Мумкин йид Цалик Кивибицак касал вед, ё яст йа сер видиди, харч ца нахирт. Чай фамт? Узум магзонч, - сам ху вам харч хам, - аз ху дили нагзимпт Кивибуц. Ца лувен «магцонч та шер хез мис ху дъид», - рост вуч. Кивибуцард ачга фарк навуд. Юйи фамт бепехцтояф йига харч та нахен, аммо магцончгийи ви дис чудиди, ю хубаф нафамт, царанг ю вам цалик Кивибицак хезанди ху винт.
Нави Кивибуц бехочаф Цалик Кивибицак бах авкоти сар чуд хидоят аз ви зибо бландаф чиггас садо сут. Ю садо ик ви муйсафед кивиянд вуд (аз ми таруд та ви ном Пир дъдам):
- Эй, тут чай бесаломат алейкат тар гор дед ху бепехстоят, бехочафат сар чуд маш нибес бах хидо?
Кивибуци хохих чуд чавоб дедо, аммо ви садо нанахтуйд, дончатиди ви гев аз харч лап вуд. Ди вактанд, йига гиникин садо тар ви гуг йат. Кид садо вуд ви Пир чуфтанд (аз ми таруд та вам ном Рахима дъдам):
- Пир, э чорик мараф пи ди. Якбор тар ви рангат руй чис. Бечораянд вух пи ви нист.
- Рахима, тут кони рахм. Уз фук винумат, хисум, аммо тар маш горак доим маш хамчинсенен ца дед аввален ахволпурси чуд ху баъден авкот ти нидъовд.
- Узум рози ту кати. Маш нозийун нибес ху авкот нахирт. Лак бор йига кивибуц ви хирт.
- Мумик, ту му ном аз ка фахми? – хайрон хайрони тар кампир кивийи чухт ху луди Кивибуц.
- Уз ту ном нафамум. Му зив ти ят ху, лудум.
- Маълум сут ту ном Кивибуц вудъч, - тар гап хамрох сут Пир.
- Боб, тот му мумет хато начуд. Мунд му ном Кивибуц.
- Лап башанд. Ида баладам мис сат. Аз ми таруд тар маш горак ди дед, аввал салом кин. Ага тар гор мис ца навиям, ту бояд салом луви. Салом йид номи Худованд. Баъди салом турд мумкин маш катир нистоят, гардъа хидо. Му гапен хуб хичаф нигугат, аз ху ёданд га мазиведъ. Мунд му ном Пир, му гин ном Рахима, маш нибес ном Нишона.
- Эй, сохибени мам горак, бахихет мурд. То шичецум, уз ху нец тар нул фикр чудат, девъ гапенум нафамт. Ачга та уз дисга вистохият, бехурмати накинум, - ху кали ху пибир дъод ху луди бечора Кивибуц.
- Кабулам чуд, э мехмони нохонда. Ага ту нохонда мис ца вийи, тут машард, мухтарам, дончатиди тут мам соли балоянд тар маш пидъинд дед. Тут маш хамчинс. Машам лапаф кам редъч. Дичат. маш бояд якдигар ти такдъоч виям, - луди аз номи ху чаматен Пир.
- Вога мурд бахихет, эй сохибони мам гор. Узум ми туфонанд ху понд бинест ху рахгумум сут.
- Ага рахгум мис ца вийи, маш манзиланд турд хушомад вед, - луди Пир. Шояд йи дакика, ё бехдийи Пир сукут чуд ху, баъди ху гинард амр чуд:
- А, гиник, йам хаб охир сат. Мефъ дарав рух сидат, машанд га айни вахти хевдо. Маш мехмон мотат, майда. Уз таш аз кунчанд дусаф фарн паркен вам. Кивибуц нур дам маш дакон ти, маш палинди хефцт. Тар вегара вота сухбатам, ат шич бояд фукаф агасам.
- Э, чорик башанд. Уз таш йи дакика ти Кивибуцард ви чойат ви бир тахт кинум.
- Хай дис пас ца вед маш мефъ хуш ведат, маш худъм га некат, рангоранг. Омин, – фукардафи мефъи хуш орзу чуд Пир.
- Тама мефъ мис хуш ведъ, - кок фарн парк тийи ху патевд ху луди сохибени горард Кивибуц.
Биз-бизаки хабат, Кивибуц аз худманди андуйд. Ху цемени нимдарак чуд ху юйи тару тарам чухт. Ви гаргинуха фука нобаладат, ви кал га дусаф гарангангакаф вуд. Вахто, ху пибири кок папоротник ди винт фук чиз Кивибуц баёд ят: туфони пи таханд ви ца чуктат, бевух вам тах биранд ца сутат, тар горак ца дедат, аз Цалик Кивибиц хезанди ви авкот ца худат, охирон га Пират Рахима некийенат вев насихатен. Кивибуц фуки ху байодъ ведъд ху аз хармандаги соф рушт гилгун сут. « Уз бояд аз Пират ви чаматен вога бахих тилабум. Баъд сам ху вевард лум, яст вавъ ага ца варден, му хурд писархонд зен. Токаюм ди ред, узум муд. Мам пив та туфон софаф ар укёнуси Ором му патевд» - дев чуртен кати Кивибуци хохих чуд тар Пир тараф суд. Ди вахтанд балад садо ви тар гуг ят: - Ай офарин. Маш мехмонбуц мис аз худманд андуйд, - тар Кивибуци чухт ху, луди Рахима.
- Мефъ ба хайр бошандаени мам горард, - ба йи хурматат, эхтироми луд Кивибуц.
- Тунд мис ту мефъ ба хайр вед, - дар чавоби луд Нишона.
- Э башанд мехмон. Тут бийор вега лап хаста вуд. Нур ту рангат руй тулу бидиди. Ног маш горакандат башанд рохат чуд?
- Лап башандум ховд. Дерум андуйд, - дар чавоби луд Кивибуц.
- Машам дус га пигоди аз худьманд андойд, аммо бе ху мехмонам йичизаф гал ху тар гев надоч, - тар ху чаматени чухт ху луди Пир.
Рахима хо маътали ик ди гап вадиди, витияфи пехчин мевайенат, чирмени зохт ху рибуди байнанд.
Пири аввал бисмиллох луд ху остаяфи харч ху нул кати тар ху пиро тижд. Баъди вийен Рахимаят Нишона сар чуд ху бах хидов. Тоза жирак ти лапаф харч га ред пи Кивибуц. Магцонч Кивибуци ху зордъанд сохибени горард куллуг луд ху, оста-остаят, милоим-милоими нул дъод ви бамазза харч. Йигон пинц-хог дакикаен вав харч худат, йичаяфи сухан мис начуд. Баъди харч хид, Пири шукрона чуд ху йи дуойи хейд. Охири ви дуоянд фукафен омин луд
Замона соф торик сутат, горак кивиенен тар шикор нахтойд. Пиро-пиро Пир вуд, ви зибоянд Нишона, вам зибоянд Кивибуцат сар охирон Рахима. Пири факат вев бехатари чухт. Рахимайи харч буйти вев тар ху хез кивд. Гуллаенен царанг чирмат чихич хикидо вев ухманд чуд. Кивибуци фана чизен фамт, аммо фана чизени га нав ас ху чуд. Масалан чихирч та сар пиро ху нул кати вирийен, баъдта ху поден кати сит аз вам тирти тар палиен, баъдта вога хунул кати вам зен ху ду – ар пив та вам змадард чукен. Вам сит ди рихтат я ди тозади сат, баъдта ху нул кати вам пи хаво дъен сич ху тезаф та вам анчен ху нул кати ху баъд та абозен. Кивибуци доим чихирч сит тир ти андом бах чуд ху худи вам тезаф. Йид хурд даркор навудч. Бидиди вам пи хаво дъа сич ху пурраяф вам абоз. ( давом дьаманд яст)
Свидетельство о публикации №222030801407