Сюйгенлени къаугъасы

/Къарачай театрны концертине деб джазылгъан чам джыр/

Тиширыу:
Алан, мен санга айтама, сен эштемисе?
Аллынгда тургъанымы кёремисе?
Бу телевизор худжуну бир чачмасам,
Бу юйден башымы алыб бир къачмасам,
Тели болуб эл къозурукъ боллукъма,
Хоншулагъа сёзлюк болуб къаллыкъма.

Эркиши:
Тебрегенсе биягъы сен кемириб,
Бу юйде бир солур онг джокъ, керилиб:
Юйден чыкъсам «айландынг» - деб чабаса,
Юйде турсам «солудунг» - деб къабаса,
Айт, бийчехан, сен айтханны этейим,
Кет,  дей эсенг бусагъатлай кетейим.

Тиширыу:
Алай келиб сойланаса оруннга,
Бу худжуну джандыраса аллынгда,
Ашыкъ – бушукъ ашарыкъны джутаса,
Бурнунга да ол газетни тутаса,
Мен джарлы уа урчукъ кибик бурулуб,
Кюн узуну юй джумушха сугъулуб.

Эркиши:
Юй джумушу тиширыугъа адетди,
Аны сюйюб тындырыргъа керекди,
Быллай бир нек ынгычхайса, билмейме,
Бир тиширыу былай этиб кёрмейме,
Аллах сизге буюргъанны этесе,
Аны ючюн не бюсюреу излейсе?

Тиширыу:
Санга келмей Келеметге барсам эд,
Ох, деб мийик юйлеринде турсам эд,
Ол мени инджитмез эди сенича,
Муш – муш эте сойланмазед телича,
Бал бла джаугъа батыб алай турурем,
Къундуз кибик сыйдам къатын болурем.

Эркиши:
Къайдам, Тейри, мен таныгъан Келемет,
Сени алай кызылууурт этермед,
Хурджунундан сом чыгъарыб кёрмейме,
Быллый бир нек тараласа, билмейме? -
Сюе эсенг, хатеринги этейим,
Къолум бла Келеметге элтейим.

Тиширыу:
Сен анга да уялмазса, къатыбет,
Алай этсенг ариу айтыр Келемет,
Къулакъ джанынг къызмай андан кетмезсе,
Энтда алай айтыр умут этмезсе,
Буучар кёрген къоян кибик болурса,
Къоркъуу бла, титиреуден толурса.

Эркиши:
Ха – ха, дерим, олмуд мени тюерик?!
Мени кибик бир асланнга тиерик?!
Сени алыб къачханымда не этди?
Таксисине къонуб, уруб ким кетди?
Сени сюйсе ол ызынгдан чабмазмед?
Джуугъунг бла сени алыб чыкъмазмед?

Тиширыу:
Да сенича бир антсызны билмезмед?
Алгъанынгы бермезинги кёрмезмед?
Аны ючюн кетген болур, баш алыб,
Мындан къачыб, кёзкёрмезге джол салыб,
Беш джыл тышда къалды, джарлы, къыйналыб,
Сен да анга кир  атаса къадалыб…

Эркиши:
Мыдых отча не джукъланмай, не джанмай,
Толу ашаб ашдан, суудан бир къанмай,
Къуру – «ачха», къуру – «байлыкъ» дегенлей,
Бир кийимин джылла бла кийгенлей...
Ол къызгъанчха барсанг «насыб» кёрюренг,
Бир чебген бла ёмюрюнгю джюрюренг.

Тиширыу:
Сен а уллу джасандырдынг, тойдурдунг,
Кюбюрюме накъут – налмаз къойдурдунг!..
Ол айлыгъынг ашха – суугъа джетмейин,
Къытлыкъ мухур кёзлеримден кетмейин,
Айланама ишден башым айланыб,
Сен лохбайгъа сабийле бла байланыб.
 
Эркиши:   
Къарайма да мен гюнахха киргенме,
Сени сюйреб санга азаб бергенме,
Келеметинг къартайса да джаланды,
Бир ишексиз сени сакълай къалгъанды,
Хайда, тебре, сюйгенинге элтейим,
Къолдан – къолгъа бериб алай кетейим.

Тиширыу:
Ай, бетинге къазан къара джагъыллыкъ,
Бедишлик – деб бютеу халкъгъа айтыллыкъ,
Сенде бет деб бир зат чыртда джокъмуду,
Бу тилинг да сюнгюмюдю, окъмуду,
Ол не сёздю, тюб эрнинги къабарыкъ,
Менсиз къалыб къуу тыбыргъа къарарыкъ?!

Эркиши:
Да не, быллай таралыугъа тёзалмай,
Мындан ары юй бийчеми юзалмай,
Алыб келдим, къуанч  табсын, дерикме,
Къол тутушуб, насыб тилеб берликме,
Мен, сенича, къатыджюрек болалмам,
Сюйгеними насыбындан тыялмам.

Тиширыу:
Ол джыгъышыу усталыкъгъа устады,
Сени билгинг – джукъу бла ашдады,
Эки силдем урушундан учарса,
Аслан сюрген бёрю кибик къачарса,
Ол кёблени намыс джолгъа салгъанды,
Энди сени бир салыры къалгъанды.

Эркиши:
Къайдам, тейри, дерс берилир ким болур?
Бир силдемден къобалмайын ким къалыр?
Сени ючюн сермешгенек, билеме,
Аны махдаб, энди мени эгеме,
Андан эсе баш иенги къыйнама,
Келеметни атын манга чайнама.

Тиширыу:
Сау он джылны дыгалас бла джашатдынг,
Тёрт санымы саулугъундан бошатдынг,
Санларымда къаргъа къабар этим джокъ,
Былай чыкъсам адам къарар бетим джокъ,
Сени манга табхан Хауа джер къабсын,
Аны къызы да менича кюн табсын.

Эркиши:
Этни юсюнден айтмасанг да боллугъед,
Мен кёргенли санларынгда эт джогъед,
Бет хапар да алай къолай тюл эди,
Мен алданнган ол ингичке бел эди,
Хауа джазыкъ санга аман этмегенд,
Менича джаш тыйыншлыгъа джетмегенд.

Тиширыу:
Ах, мен джарлы, сен уяллыкъ не барды?
Сен ташбетден мен кёрмеген не къалды?
Мени алдаб алгъанынгча алыннгын!
Мени къаргъыш тузагъыма салыннгын!
Тохда, сени мен къабынга джыяйым,
Болумунгу дуниягъа джаяйым!

Эркиши:
Тохда, бийче, тели болма, бери къайт!
Асланынгы нек сояся, шо бир айт?
Ол ыйыкъда пухну тараб бердим да?
Джаулугъунгу кергич бла кердим да?
Былтыр джазда ийнек саууб тургъаенем,
Бурунгу джыл бауну тюбюн къыргъанем.

Тиширыу:
Эртден сайын – ийнек саугъан,
Аны сюрюу джары къуугъан,
Сют къайнатхан, бышлакъ сыкъгъан,
Арбаз джыйгъан, кийиз къакъгъан,
Шхуур этген, сауут джуугъан,
Аш юйчюкню ичин джыйгъан,
Сабийлени дерсге ийген,
Итуу ургъан, тигиу тикген,
Букъу сюртген, юйню джыйгъан,
Эски джуугъан, кюннге джайгъан,
Сени ишге хазырлагъан –
Бий эр кибик джасандыргъан…
Къыйынларым тау кибик,
Эркишим а джау кибик!

Эркиши:
Былтыр халы чырмаучу да этдим да?
Мындан алгъа базаргъа да элтдим да?
Сабийлеге китапланы ким алды?
Аш юйчюкге джангы эшик ким салды?
Игиликни чырт билмеген бийчесе,
Къанымы да тюз суу кибик ичесе.

Тиширыу:
Менден кёрюб Аллахдан а табхаенг!
Менден кёрюб джаннган кёсеу къабхаенг!

Эркиши:
Болдунг бийче, къыздынг, къуйдунг болгъанны…

Тиширыу:
Джылан урсун сени манга табханны!

Эркиши:
Келеметни сынар ючюн айтханем.

Тиширыу:
Кетгенимде ызыма нек къайтханем?!..

Эркиши:
Ариу бийчем, субай бийчем, кеч мени!

Тиширыу:
Самыр къабсын, самыр къабсын ма сени!

Эркиши:
Джохар бийчем, чинкебелим, кеч мени!

Тиширыу:
Къарнынг буруб чыкъгъын сен сау кечени!

Эркиши:
Сарычыгъым, баббаханым, кеч мени!

Тиширыу:
Ургъуй урсун, ургъуй урсун ма сени!

1989. Черкесск.