Казулькi

Казулькі

Ноччу першага снежня ў нашых краях выпаў снег. У апошніх лічбах лістапада ўжо быў негусты снегапад; да канца восені снежнае покрыва растала. Такім чынам, начны снег, без усялякіх нацяжак, быў першым зімовым снегам.

З маёй малой радзімы, пасёлка Целяханы, у першы дзень зімы я адправілася ў Баранавічы, месца пастаяннага пражывання нашай сям’і. Як заўсёды, у горад я дабіралася на маршрутным таксі.

 Літаральна ў кіламетры ад населенага пункта пачынаецца змешаны лес, які больш нагадвае лесапарк; у ім расце хвоя, елка, бяроза, асіна, рабіна, алешына, явар і ясень. Паабапал дарогі – хмызнякі: ляшчына, вярба прутападобная, каліна, бузіна чырвоная і іншыя расліны.

Лес сустрэў падарожнікаў казкай: пакрытыя снегам лапы хвой і елак іскрыліся ў праменях сонца, зрэдку выглядаючага з-за хмар. Галінкі ліставых дрэў і прыдарожныя хмызнякі былі ўпрыгожаны крышталічнай намараззю, якая нагадвала пухнатыя гірлянды. Асабліва прыгожымі былі хмызнякі: іх галінкі пакрыліся дробнымі ледзянымі іголачкамі.

“Падшэрстак (пуховыя валасы, ніжні ярус валасянога покрыва (воўны) ў большасці млекакормячых) лесу”, – мовай паляўнічых падумала я, любуючыся цудоўным відовішчам.

У салоне мікрааўтобуса гучала ціхая прыемная музыка, мой сусед драмаў; нішто не перашкаджала мне атрымліваць задавальненне ад паездкі.

Кіроўца сустрэчнай маршруткі міргнуў фарамі (сігнал шафёрам сустрэчнага транспарту аб прысутнасці на трасе аўтаінспектара); я адцягнулася ад дабратворнага сузірання лесу.

“Цікава, дзе ж даішнікі схаваліся? Нешта іх не відаць, можа, «пад снежную гурбу» замаскіраваліся?” – падумала я.

Вельмі зручна рабіць выгляд, што ты верыш у астралогію: заўсёды можна спісаць свае «ляпы» на прыналежнасць да «дрэннага знаку»; будучы тыповым Блізнюком па задыякальнаму знаку, я пераключылася на разважанні аб ДАІ – дзяржаўнай аўтаінспекцыі.

“А сястра Таццяна мае рацыю! Толькі ўчора яна мне казала, што беларуская мова вельмі выразная і самабытная, а сёння – вось вам, і калі ласка! Бо абрэвіятура аўтаінспекцыі на беларускай мове гучыць дастаткова красамоўна – дзяржаўная аўтаінспекцыя, ДАІ! Памяняй у ёй толькі адну, апошнюю літарку, і стане зразумелай «дзяржаўная» місія асобных прадстаўнікоў службы!

Верагодна, з прычыны любові сястры да роднай мовы, яна і прапанавала мне паспрабаваць пісаць апавяданні на беларускай мове”, – працягвала я абдумваць учарашнюю размову з Таццянай.

Мяне адцягнуў званок тэлефона маладога чалавека, які сядзеў побач. Зняўшы трубку, ён напаўголаса размаўляў, мяркуючы па ўсім, з сябрам. Праз нейкі час юнак, не перапыняючы гутаркі, нявызначаным жэстам паказаў у бок абочыны.

На адлегласці прыкладна пяці метраў ад праезнай часткі стаялі тры маладзенькія казулькі. Рудавата-жоўтыя сяголеткі са светлым брушкам і трыма падоўжнымі радамі з кожнага боку, з ідучымі па іх шараватымі плямамі, не звярталі ніякай увагі на машыны, якія праязджалі міма. Казулькі стаялі каля невысокага прыдарожнага хмызняку і вывучалі расліну (або абгрызалі яе галінкі, не паспела заўважыць).

Мой сусед завяршыў тэлефонную размову і, звяртаючыся да мяне, вымавіў:

– Хутка і лосі стануць выходзіць на дарогу!

– Навошта ім выходзіць да людзей? – здівілася я.

– Да людзей яны не імкнуцца, а ідуць да нашых дарог, у зімовы час пасыпаных пяском з соллю: жывёлам таксама патрэбна каменная соль. Вось яны і злізваюць яе з праезнай часткі, ствараючы пагрозу бяспецы дарожнага руху, асабліва ў цёмны час сутак, – дадаў спадарожнік.

Я ўспомніла апавяданні вопытных вадзіцеляў, цудам пазбеглых на шашы прамого сутыкнення с ласямі – буйнымі парнакапытнымі жывёламі, вага якіх набліжаецца, а часам і перавышае, паўтоны.

 Зусім недарэчы, я выняла з памяці старадаўнюю рускую прыказку: «На мядзведзя ідзеш – ложак рыхтуй; на лася ідзеш – труну цяшы».

Маладому чалавеку зноў патэлефанавалі. Падчас яго гутаркі я ў думках вярнулася да пачатку восені і аднаго з эпізодаў маёй «непрымірымай барацьбы» з грызунамі.
Змясціўшы невялікія запасы мукі, круп, макаронных вырабаў і цукру ў эмаляваныя вёдры з вечкамі, я пакінула ў вольным доступе ўпакоўку солі: каму, маўляў, яна патрэбна?

Праз нейкі час мне спатрэбілася соль. Узяўшы яе з паліцы каморы, аднесла на кухню, не заўважыўшы, што пакідаю за сабой след.

Муж назіраў гэтую карціну і, гледзячы на падлогу, з насмешкай пацікавіўся:

– А што гэта з цябе сыплецца, даражэнькая?

Захопленая ідэяй прыгатаваць новую страву, падгледжаную ў Інтэрнэце, я машынальна адказала:

– Вядомая справа, парахня, што ж яшчэ можа з мяне сыпацца!

– Не, гэта не парахня, гэта толькі соль! – суцешыў мяне "добры" муж.

Цэласнасць упакоўкі была парушана спосабам, характэрным для грызуноў.

Пакуль я разважала аб смакавых прыхільнасцях мышэй, мой спадарожнік заснуў; да размовы аб ласях ці казульках мы больш не вярталіся.

P.S. Я была ўпэўнена, што дзівосная карціна – заснежаны лес – бясследна знікне да моманту майго вяртання дадому. Памылялася: на зваротным шляху мяне чакала ўсё ж тая цудоўная, казачная прыгажосць зімовага беларускага лесу.