Мышы пераборлiвыя

Мышы пераборлівыя

Пасля ўборкі ўраджая з палёў дробныя грызуны накіроўваюцца ў прыватныя домаўладанні, дзе могуць гаспадарыць на працягу ўсяго зімовага сезона.
Пры непрыняцці дзейсных мер па дэратызацыі (спосабы знішчэння грызуноў) такое суседства становіцца небяспечным. Мышы з’яўляюцца пераносчыкамі мноства інфекцыйных хвароб: тулярэміі, іерсініёзу, псеўдатуберкулёзу, лептаспірозу, гемарагічнай ліхаманкі з нырачным сіндромам.

Няпрошаныя госці любяць засяляцца ў драўляныя дамы, якія пераважаюць на маёй малой Радзіме – гарадскім пасёлку Целяханы Брэсцкай вобласці.

Наш бацькоўскі дом быў пабудаваны татам з дыхтоўнай драўніны ў канцы саракавых гадоў. У шасцідзесятыя гады былі дабудаваны кухня, ванны пакой, кладоўка, перадпакой і падвал.

Будучы дашкольніцай, я часта разглядала бурштынавыя кроплі хваёвай жывіцы, якія выступалі ў сонечныя дні на вонкавых сценах новабудоўлі. Датыкаючыся да іх пальцамі, я думала: гэта дрэвы плачуць.

Неяк падзялілася з мамай, дыпламаваным спецыялістам-лесатэхнікам, сваімі назіраннямі-перажываннямі:

– Калі з’явіліся слёзы, значыць ім, дрэвам, балюча?

– Так, Нэлька, ты правільна заўважыла – слёзы. Гэта хваёвы сок – смала, якая абараняе дрэва ад рознай навалы: парэзаў, пашкоджанняў, казурак, мікробаў і гэтак далей. Вось і ў нашай прыбудове “слёзы хвоі” будуць засцерагаць драўніну ад мікробаў, зярліц (споры – бел.) грыбоў, каб яна доўга служыла людзям.

Мне хацелася распытаць аб “спрэчках грыбоў”(спорах): хіба ж грыбы сварацца?!
У працавітай маці пяцярых дзяцей не было часу ўдавацца ў тлумачэнні біялагічнай разнастайнасці планеты. Коратка адказаўшы: “Гэта зусім іншыя грыбы”, яна адправілася спраўляцца з вялікай падсобнай гаспадаркай.

Да тэмы хваёвай жывіцы я больш не вярталася: ці мала ў дашкольніцы іншых клопатаў і аб’ектаў даследавання!

У памяці, аднак, захавалася маміна фраза: “каб яна доўга служыла людзям”.

Бацькоў ужо шмат гадоў няма з намі, а радавое гняздо, абноўленае і добраўпарадкаванае, па-ранейшаму служыць нашай сям’і.

Больш за дзесяць гадоў мы з мужам увесь дачны сезон праводзім у  бацькоўскай хаце. Летам, на пару тыдняў, з Гродна прыязджае мая сястра Таццяна з мужам, Уладзімірам Максімавічам Цыркуновым.

Абедзве нашы  сям’і займаліся капітальным рамонтам дома і добраўпарадкаваннем саду, навядзеннем парадку на дваровай і прылеглай тэрыторыі пасля адыходу бацькоў з жыцця, праз час, усталяваны хрысціянскімі канонамі.
         
Бацькоўскі дом нам вельмі дарагі; сястра Таццяна напісала пранізліва-шчымлівы верш “Не прадавайце бацькоўскі дом”.

Да 2019 года, з’язджаючы на зіму ў горад, я раскладвала “пачастунак” мышам у зацішных кутках хаты. У мінулым годзе атрута стала прычынай смерці ні ў чым не вінаватай птушкі, якая апісана ў мініяцюры “Ятрагенная смерць”.

У верасні, занятая грыбамі, агародам і нарыхтоўкамі, я забылася раскласці мышынае “частаванне”. Увечар, седзячы за камп’ютарам, у цішыні пачула гукі і шамаценне, характэрныя для грызуноў. Павярнулася, так і ёсць: мышка паспела шмыгнуць пад камоду.

Паўночы мяне мучылі згрызоты сумлення: шэсцьдзесят гадоў таму мама прагназавала доўгае служэнне жылля людзям, а нядбайная дачка забылася пакласці атруту, хутка мышы ўвесь дом абглынаюць!

На наступны дзень я пацікавілася ў рынкавых прадаўцоў, які сродак найбольш эфектыўны ў барацьбе з грызунамі? Прапанавалі на выбар “збожжа” і “пасцілкі”, сказаўшы пры гэтым, што лепш бяруць “пасцілкі”.

Набытыя мною “ласункі” зваліся “Сродак родэнтыцыдны. Пацучыная смерць №1”, былі выраблены ва Украіне і ўяўлялі сабой “родэнтыцыдныя дусты, якія зроблены з антыкаагулянтаў першага і другога пакаленняў з парашкападобнымі напаўняльнікамі”.

Расклаўшы пакуначкі па ўсіх патрабаваннях інструкцыі, супакоілася: праз пяць-сем дзён тэрыторыя будзе ачышчана ад непажаданых гасцей; атрава, трапляючы ў арганізм, выклікае ўдушша: грызуны, спрабуючы выратавацца, выбягаюць на вуліцу.

Праз тры дні ў мяне з’явілася неабходнасць пачаставаць васьмігадовага сына маіх добрых знаёмых, якія зазірнулі да нас па неадкладнай справе. Абмеркаваўшы “дарослыя” пытанні, я папрасіла хлапчука затрымацца і адправілася на веранду, дзе на падобны выпадак ў мяне былі назапашаны прысмакі.

Упакоўка вафельных трубачак з малочна-шакаладнай начынкай “Трубачкін” беларускай кандытарскай фабрыкі “Віцьба” была пашкоджана і частка прысмак згрызена няпрошанымі гасцямі. Фасоўка шакаладных вафляў “Яшкіна” (Кемераўская вобласць Расіі), якая ляжала побач, аказалася некранутай; яна і выратавала становішча – я пачаставала ёю хлопчыка.

Пасля сыходу моладзі я прынялася за рэвізію “схрона”. У нашай сям’і кандытарскія вырабы заўсёды захоўваюцца ў адным месцы – так зручней хутка знайсці прысмакі для пачастунка візіцёраў.

Целаснасць упаковак бела-ружовага зефіру беларускага вытворцы “Чырвоны харчавік” (горад Бабруйск Беларусі) не была парушана. Не прывабілі грызуноў і шакаладныя цукеркі кандытарскага канцэрна “Бабаеўскі”, перададзеныя з Масквы пляменнікам Максімам.

А што гэта за папяровая пацяруха залаціста-карычневага колеру? І прыўзнятае вечка скрыначкі-куфэрка цукерак “Труфалі далікатныя” вытворчасці кандытарскай фабрыкі “Спартак” (Гомель), раней шчыльна прылеглае да ўпакоўкі? І невялікая дзірачка на бакавой сценцы скрыначкі, якраз у месцы мацавання празрыстым скотчам вечка “куфэрка” да сховішча прысмакаў?

Я адчыніла кардонку. Так і ёсць: дзве цукеркі напалову згрызены, яшчэ дзве – пашкоджаны; кавалачкі фантыкаў і фрагменты цукерак – на дне скрыначкі.

 Выкінуўшы сапсаваныя прадукты, задумалася аб неспасцігальных таямніцах мозгу прадстаўнікоў сямейства мышыных. Яны праігнаравалі “апетытны пачастунак” з Украіны і брэндавыя расійскія прысмакі, але з задавальненнем “хрумсталі” прадукцыю беларускіх вытворцаў. Праўда, не палічылі неабходным нават паспрабаваць найдалікатнейшы бабруйскі зефір!

Можа, не мудрагеліць, а прыслухацца да парады аднаго з рынкавых прадаўцоў і ўзяць напракат суседскага ката, а ўжо ён няхай разбіраецца з гэтымі пераборлівымі мышамі-ласунамі?