Першая праверка

Першая праверка

Сістэма аказання медыцынскай дапамогі насельніцтву Савецкага Саюза, якую пасля запазычылі многія краіны сацыялістычнага блока, была распрацавана і ўкаранёна ў пачатку дваццатага стагоддзя Мікалаем Аляксандравічам Сямашка, Народным камісарам аховы здароўя РСФСР.

У васьмідзесятым годзе, пасля гадавога праходжання інтэрнатуры ў Баранавіцкай гарадской бальніцы, я прыступіла да працы ўчастковага лекара-тэрапеўта. Першы год праляцеў непрыкметна: знаёмства з калектывам і насельніцтвам участка, вывучэнне функцыянальных абавязкаў і правоў доктара, наладжванне ўзаемаадносін з калегамі, азнаямленне з правіламі ўнутранага распарадку, традыцыямі ўстановы і гэтак далей.

Пасля гадавой адаптацыі да новых умоў працы я даведалася, што акрамя лячэбна-прафілактычнай работы на тэрапеўтычным участку, начных дзяжурстваў у стацыянары, урачэбных канферэнцый, кароткіх вытворчых нарад – пяціхвілінак, якія часам зацягваліся на паўгадзіны, яшчэ існавалі ПРАВЕРКІ.

Не злічыць узроўняў праверак і мэтаў, пастаўленых перад кантралёрамі: інспектавалася ўсё.

З другога года працы мяне таксама сталі правяраць. Калегі жартавалі, маўляў, адміністрацыя дала табе год на адаптацыю да практычнай аховы здароўя “па Сямашцы”, а цяпер пара звыкаць да рэалій жыцця.

– Вялікая важнасць, спалохалі! Што ў тэрапеўтаў правяраць? Тэрмометр,  танометр, фанендаскоп у мяне свой, падораны бацькам яшчэ ў студэнцкія гады, шпатэль, ды мноства паперак! – падумала я.

З вялікай колькасці перажытых мною праверак добра запомнілася першая, перакрыжаваная – медыкі правяралі медыкаў.

Для рэвізіі ў наш горад прыехалі берасцейцы; баранавіцкія ж спецыялісты адправіліся інспектаваць брэсцкія амбулаторна-паліклінічныя ўстановы.

Невялікае адступленне для разумення выкладзеных далей падзей. У практыцы ўчастковага тэрапеўта існуе паняцце “актыўныя візіты на дом”, гэта значыць, візіты да пацыента, якія доктар прызначыў сабе сам. Такія наведванні шырока практыкаваліся ў савецкія часы лекарамі першаснага звяна: на пэўны дзень доктар прызначаў сабе візіт да хворага з ангінай, гіпертанічным крызам, сардэчнай недастатковасцю і іншай паталогіяй, для эфектыўнага лячэння якой, хвораму быў паказаны хатні рэжым.

 У некаторых выпадках лекар без выкліку з’яўляўся да дыспансернага хворага і запрашаў яго на абследаванне; такія візіты таксама ставіліся да актыўных.
 
Старшынёй камісіі, якая інспектавала наш горад, быў Генадзь Аронавіч Ц., галоўны лекар адной з брэсцкіх паліклінік. Вывучыўшы статыстычныя справаздачы аб нагрузках медыкаў, ён выбраў тэрапеўтычныя ўчасткі з высокім узроўнем актыўных медычных наведванняў; у іх лік трапіў і даручаны мне трэці тэрапеўтычны ўчастак.

Выбар правяраючага быў абумоўлены вынікамі працы лекара: паказчык актыўных наведванняў за пэўны справаздачны перыяд складаў семдзесят пяць адсоткаў!
Логіка Генадзя Аронавіча была простая: на адзін “праўдзівы” выклік прыходзілася тры “несапраўдных”, прыдуманых (або прыпісаных?) лекарам. А прыпіскі – гэта ўжо сур’ёзна, трэба разбірацца з выездам на месца!

І паехаў інспектар у суправаджэнні намесніка галоўнага ўрача па экспертызе Баранавіцкай гарадской бальніцы Генадзя Іванавіча Лабковіча на аддалены ўчастак, пакінуўшы мяне ў паліклініцы чакаць вынікаў праверкі.

Любая праверка не абяцае нічога добрага; я пачала обдумваць, адкуль чакаць непрыемнасцяў?

Успомніўся мне адзін эпізод, які меў месца на мінулым тыдні. Вяртаючыся з візітаў, я ўбачыла каля прадуктовай крамы дыспансэрнага хворага, які ніяк не рэагаваў на запрашэнні медыцынскай сястры з’явіцца на прыём. Папрасіўшы кіроўцу спыніцца, я падышла да мужчыны, павіталася і, перапыніўшы яго гутарку з незнаёмцам, прапанавала прыйсці ў паліклініку для агляду і абследавання; пацыент з бачнай неахвотай пагадзіўся.

У думках выстраіўся магчымы дыялог членаў камісіі і дыспансэрнага хворага, які ухіляўся ад абследавання:

– Іван Іванавіч, а калі ў Вас дома была ўчастковы доктар?

– Ніколі яна ў мяне не была, я сам у паліклініку хаджу, ды і то рэдка!

– А вось нядаўна, на мінулым тыдні, у чацвер, доктар была ў Вас?

– Не-а, не была, я тады яшчэ ў краму хадзіў, сябра свайго сустрэў, мы з ім пагаварылі і вырашылі было “сцяміць на дваіх”, а тут доктарка на машыне пад’ехала. Яна выйшла з “Масквіча” і сказала, каб я ў паліклініку на абследаванне прыйшоў. У мяне апетыт адразу знік, ды і сябар сказаў: “Ты хворы, не буду з табой выпіваць!” – заключыў Іван Іванавіч.

– Як піць даць, не абміне ўвагай гэтую інфармацыю Генадзь Аронавіч, калі сустрэнецца з Іванам Іванавічам! Скажа, прыпіска, дома не была, а аформіла як актыўны візіт! – занепакоілася я. – Ды яшчэ і выхоўваць пачне, маўляў, не з таго ты, малады спецыяліст, працу пачынаеш! – накручвала я сябе.

Бясконца доўга цягнуўся час чакання; да моманту прыезду кантралёраў я ўжо была гатовая прызнацца ў “службовым злачынстве”.

Увайшоўшы ў кабінет, Генадзь Аронавіч не змог схаваць свайго раздражнення, а Генадзь Іванавіч толькі хітра ўсміхаўся.

– На сёння Вы можаце быць вольныя, – незадаволена вымавіў брэсцкі госць, звярнуўшыся да мяне.

– Усё добра, доктар, ідзіце дадаму, – сказаў Генадзь Іванавіч, ухвальна кіўнуўшы галавой.

На наступны дзень намеснік галоўнага лекара Баранавіцкай бальніцы распавёў мне, што яны з брэсцкім калегам сустрэліся з васьмю жыхарамі даручанага мне ўчастка: усе яны пацвердзілі факт наведвання іх участковым лекарам у названыя дні. А адна бабулька з цяжкай хранічнай хваробай сэрца, у якой я бывала даволі часта, вымавіла фразу са старога анекдота, некалькі відазмяніўшы яе. На пытанне правяраючага, як часта ў Вас бывае ўчастковы доктар, мая падапечная адказала:

– Часта, вельмі часта, яна і сёння была, можа, з гадзіну, як сышла!

 Заявіўшы прадстаўніку Баранавіцкай бальніцы Лабковічу Г.І., што на гэтай тэрыторыі пражываюць беларускія партызаны або іх дзеці, якія ніколі “не выдадуць” доктара, Генадзь Аронавіч прапанаваў спыніць аб’езд пацыентаў.

У даведцы па выніках праверкі было адзначана: “Звяртае на сябе ўвагу высокая ўдзельная вага актыўных наведванняў на трэцім тэрапеўтычным участку гарадской паліклінікі нумар адзін, што выклікае сумневы ў дакладнасці справаздач”. Спробы адміністрацыі гарадской бальніцы пераканаць брэсцкага калегу выключыць з даведкі заканчэнне фразы не ўвянчалася поспехам: Генадзь Аронавіч спасылаўся на “нерэпрэзентатыўнасць выбаркі” наведванняў да пацыентаў участка.

Праз некалькі гадоў мяне прызначылі намеснікам галоўнага лекара па экспертызе часовай непрацаздольнасці Баранавіцкай гарадской бальніцы. Першы месяц, акрамя прыёму пацыентаў, я знаёмілася з дакументацыяй, перачытвала інструкцыі, кнігі, дапаможнікі, якія тычацца пытанняў часовай і  стойкай страты працаздольнасці.

У самы разгар штудыравання збору галоўных правілаў экспертызы, прыйшоў загад кіраўніка абласнога аддзела аховы здароўя: мяне ўключылі ў склад камісіі па правядзенні перакрыжаваных праверак. Іронія лёсу заключалася ў тым, што баранавіцкім спецыялістам трэба было правяраць паліклінікі горада Брэста.

Па дарозе ў прыгранічны горад я распавяла калегу аб праверцы шасцігадовай даўнасці.

– І што, правяраючы ўвесь твой неўладкаваны ўчастак аб’ехаў? – здзівіўся партнёр.

– Не ўвесь, але восем чалавек на ўскраінах ўчастка ён наведаў, – адказала я.

– Так трэба да яго і паехаць, паглядзець ўсё, ды і напісаць яму “добрую” даведку! – прапанаваў калега.

– Там паглядзім, – нявызначана адгукнулася я.

 “Глядзець” не прышлося: у Брэсце на вакзале нас сустрэла адміністрацыя паліклінікі нумар адзін і ўвесь тэрмін камандзіроўкі мы працавалі ў дадзенай лячэбнай установе і падуладных ёй структурных падраздзяленнях.

Нас апекавала намеснік галоўнага лекара паліклінікі Алена Пятроўна Ляўковіч; ад гэтай мудрай жанчыны я пачула фразу, аб існаванні якой, напэўна, не ведалі вялікія медыцынскія начальнікі:

– Не трэба нікуды ездзіць, не трэба ніякіх галіновых перакрыжаваных праверак, проста спусціся са свайго кабінета ў рэгістратуру. Вазьмі стос картак з любой ячэйкі – і ты знойдзеш там усё, што хочаш: парушэнне дзеючых інструкцый, дэфекты вядзення медыцынскай дакументацыі, несваечасовае ўзяцце на дыспансерны ўлік і таму падобнае, і гэтак далей.

Пасля завяршэння праверкі Алена Пятроўна па сакрэце мне сказала, што Генадзь Аронавіч, убачыўшы маё прозвішча ў загадзе аблздраўаддзела, зрабіў усё магчымае, каб праверка “не дайшла” да лячэбнай установы, якой ён кіруе.

Праз нейкі час мой першы правяраючы з’ехаў на пастаяннае месца жыхарства ў Ізраіль.

Цікава, ці існуе на Святой зямлі такі від аказання медыцынскай дапамогі, як актыўныя наведвання пацыентаў дома лекарамі першаснага звяна?