Чоми 11. Гурури бечои зани Шайбонихон

Љомї 11. Ѓурури бељои зани Шайбонихон.

Соли 1510 Шайбонихон – шоњи нави њудудњои беканори Мовароуннањру Хуросон, дар ;ирот буд. Дар љанг бо Хазариён кораш омад накард, лашкар ќисман кушта шуд ва бештари аспњоро аз даст дод. Исмоили I аз нокомии Шайбонїхон огоњ шуда, ба Хуросони Ѓарбї њамла кард ва бо суръат љониби Њирот  рафт. ;исми асосии лашкари Шайбонихон дар Мовароунна;р љой дошт. Бинобар ин, ; бо машварат бо амирони худ шитобон дар паси девор;ои Марв пин;он шуд.
Исмоили Сафав; Астаробод, Маш;ад, Серахсро забт кард ва амирони онхо ки фирор карда, ба Марв расиданд. Шайбонихон аз хампаймонхояш Убайдуллохон ва Мухаммад Темур Султон мадад пурсид.
Шоњ Исмоил Марвро ињота намуда, як моњ онро муњосира кард, ба хотири берун овардани Шайбонихон аз шањр эълом намуд, ки фирор мекунад. 
Тиб;и маълумоти сарчашма;о, яке аз ;амсарони Му;аммад Шайбонихон, Оиша-Султон хонум, маъруф ба Му;ул-хонум, дар байни ањли дарбор нуфузи зиёд дошт. Дар ш;ро – ма;лиси хон масъалаи алайњи лашкари а;ибнишастаи Шо; Исмоил аз Марв баромадан ё набаромадан баррас; шуд. Амирони ўзбек пешнињод карданд, ки то аз Мовароунна;р омадани нер;;ои ёрирасон ду-се р;з интизор шаванд. Вале Муѓул-хонум, ;амсари ма;буби Му;аммад Шайбонихон, ки дар ш;рои ;арб; ширкат дошт, ба хон мегўяд:
- Агар ту худро халифаи давру замон хисоб карда, ин корро кунї, авлоди Чингизхон аз шарм халос нахоњанд шуд. Агар ;ангидан нахо;ед, ман худам бо Шо; Исмоил ме;ангам. ;оло ла;заи мувофи; аст, дигар чунин имконият даст намедињад!

Пас аз ин суханони Муѓул-хонум, њама шармсор шуданд ва лашкар тасмим гирифт, ки бо сарварии Шайбонихон ба љанг барояд.
Мохи декабри соли 1510 Мухаммад Шайбонйхон мунтазири омадани 30000 лашкари худ нашуда, бо лашкари 5000-нафра шоњ Исмоили Сафавии љавонро таъќиб намуд. Вале ба камин афтод.  Дар набарди назди дехаи Мањмудобод наздики Марв Шайбонихонро лашкари 17000-нафараи Исмоил и;ота кард ва пас аз зарба;ои шадид ўро шикаст дод. Як ќисми лашкар дар лойи шўр дармонда, њадафи тир;о шуданд.
Сарнавишти Шайбонихон бад шуд: бо 500 нафар дастаи саворааш гурехта, нохост ба њавлии девори баланд бардоштае даромаду ба дом афтод. Њама зери тир мондаву зери наъли асп мурданд. Баъзењо пой болои мурдањо гузошта, ба девор мебаромаданд, вале аз зарби шамшери адў ба замин меафтиданд.
Бо амри шо; ;асади Шайбонихонро аз миёни ;асад;о ёфтанд. Азиз-оѓо сари ўро бурида, ба Шоњ дод. Шоњ сари Шайбонихонро коса барои нўшидан карда, оби тилло давонд ба султони усмон; Боязиди II фиристод.
Шайбонихон њангоми маргаш 61-сола буд, ёзда; сол ;укм ронд.
Хиёнат аз тарс:
Марв бе му;овимат таслим шуд. бо сарварии Хоља Камолиддин сарватмандони шањр Шо; Исмоилро дар даст косаи пури тилло истиќбол карданд.
Шоњ Исмоил њангоми зиёфат аз сари нуќра давонда нўшида, аз Камолиддин Мањмуд пурсид:
- Шумо ин косаро мешиносед?
 - «Бале, посух дод Камолиддин. – Бале, Худоро шукр, хуштолеъ будааст. Бале, њоло њам бахт ёраш њаст, ки дар дасти чун шумо шахсияти бузург ва пайваста шароби ваљду шодї мен;шад.
Шоњ Исмоил аз сари 10 000 нафар сарбозони Шайбонихон ки дар набард кушта шудаанд, барои оро додани дарвозаи шањри Марв, ки оромона таслим шуд, манора сохт.


Рецензии