Бохти ачиби Исмоили Сафави

Бохти њайратангези Исмоили Сафави

Њар мустабид замони ављу аљзи худро дорад.
Дар ибтидои сол;ои 1510, сиёсати истилои босуръати Исмоил сар;ади Сафавиёнро дар Осиёи Хурд боз ;ам бештар ба ;арб тела дод. Соли 1511 дар ;ануби Анатолиё ш;риши густурдаи ;абилаи ;изилбоши таккалуи Сафав;, маъруф ба ш;риши Шо;кул; ба ву;;ъ пайваст ва лашкари усмон;, ки барои пахш кардани ин ш;риш фиристода шуда буд, шикаст х;рд. ;амлаи густурдаи ;озиёни Сафав; та;ти фармонде;ии Нурал; Халиф ба Анатолияи Шар;; бо нишасти Султон Салими I дар соли 1512 ба тахти усмон; рост омад ва ин сабабе буд, ки Салим пас аз ду сол ба Эрони Сафав; ;амла кунад.
Соли 1514 дар ;анги Чалдирон Салими I Исмоилро ма;луб кард. Артиши Исмоил бештар сер;аракат ва сарбозонаш бе;тар ом;зиш дида буданд, аммо усмони;о асосан ба туфайли артиши муассири муосири худ ва мав;удияти артиллерия, борути сиё; ва туфанг;о пир;з шуданд. Исмоил дар рафти чанг захмдор шуда, кариб асир меафтод. Салим 5 сентябрь бо галаба ба пойтахти Эрон — Табрез ворид шуд, вале зиёд истода натавонист. Ш;риш дар миёни сарбозони ;, ки аз ;амлаи ;авоб; ва гирифтор шудан ба доми нерў;ои тозаи Сафав;, ки аз а;ибго; даъват шуда буданд, метарсиданд, боис шуд, ки усмони;ои зафарёфта барма;ал а;ибнишин; кунанд.
Ин имкон дод, ки Исмоили Сафавї ба худ ояд. Дар байни ;анимат;ое, ки дар Табрез ба даст оварда шудаанд, зани ма;буби Исмоил низ буд, ки барои ра;оии ; Султон гузашт;ои ;ангуфт талаб карда буд, вале ;ро рад карданд.
Шоњ Салим кушторро дида, ба а;ибнишин; шур;ъ кард ва фирор кардан; буд, ки Синон дар ин ла;заи душвор ба к;мак омада, т;пхонаро даъват кард ва ;ам ба с;йи яничар;о – аскарони якачини турк ва ;ам ба с;и форс;о оташ кушод. Асп;ои форс; садои раъди ин дастгоњ;ои да;шатоварро шунида гурехтанд ва дар саросари дашт пањну парешон шуданд ва дигар аз да;шате, ки дар он буданд, ба саворони худ, на савора;о ва на дандонаи узангу итоат накарданд... Мег;янд, ки агар т;пхона намебуд ва аспони форсии то ин дам чунин наъра нашунидаро ба дањшат намеовард, он гох тамоми лашкараш маглуб шуда, ба дами шамшер мемонданд.
Бо вуљуди шикасти худ дар љанги Чалдирон, Исмоил ба зудї аксари њудуди салтанати худро аз шарќи кўли Ван то халиљи Форс нигох дошт. Вале Усмонињо аввалин бор пас аз бохт ба Темури ланг, дар шар;и Анатолия, ;исмат;ои Байнанна;райн, шимолу ;арбии Эрон пирўз шуданд.
О;ибат;ои шикаст дар Чалдирон барои Исмоил зарбаи равон; шуд: ин шоњи мустабиди хунхор ва дар вахшоният бемислу монанд нохост руњафтода шуд, аз љангњо даст кашид, ба маљлиси  шароб ва шеър нишаст ва шоири сермањсул гашт. Дигар чун шоњи љангљўй ба худ наомад.
Муносибат;ои ; бо пайравони ;изилбош ба кулл; та;йир ёфтанд. Ра;обати ;абилавии ;изилбош, ки то шикаст дар Чалдирон мува;;атан ;атъ шуда буд, дар;ол пас аз марги Исмоили Сафавї боз дар шакли шадид пайдо шуд ва боиси ;анги да;солаи ша;рванд; (930-40) гардид.