Дахшати шохон 5

Дањшати шоњон 5.
Њама љанг ќатли одам, сўхтану, кандану бурдан, ѓорат, канизу ѓулом кардан аст.  Замону араб низ даст ба ќудрат ёфт ва зулми зиёде бар халќњои дигар кард. Ва  таърих гуво; аст, ки дар аксари ша;р;о эрониён му;овимат карданд вале бера;мона сарк;б гаштанд.
Чуноне ки дар су;ути Мадоин ва хусусан му;овимати мардум дар ;анги ;алуло (636 м.) аъроб хушунати бисёре аз худ нишон доданд. Чунонки таърихнигорон аз он ба номи "Во;еаи ;авлноки ;уло" ёд кардаанд, дар ин ;анг 100 000 тан аз эрониён кушта шуданд ва теъдоди фаровоне аз занону к;дакони эрон; ба асорат рафтанд ва бисёр кушта;о даштро п;шонида буд. ;анги сахт байни сипо;иёни араб ва Эрон дар канори р;де, ки ба сабаби ;амин ;анг баъд;о ба «Р;ди хун» маъруф гардид, гуво;и гуфта;ои болост.
Дар баробари пойдории сарсахтонаи эрониён Холид ибни Валид, (ки бера;мтарин саркардагони лашкари араб буд) ;авл дод, ки агар бар эрониён пир;з гардад, «Чандон аз он;о бикушам, ки хун;ошонро дар р;дашон равон кунам» ва чун порсиён ма;луб шуданд, ба дастури Холид «гур;; - гур;; аз он;оеро, ки ба асорат гирифта буданд меоварданд ва дар р;д гардан мезаданд".
Таърихнигори араб Му;айра мег;яд, ки «Бар р;д осиёб;о буд ва се р;з паёпай бо оби хунолуд ;уввати сипо;ро, ки ;ажда; ;азор кас, ё бештар буданд, орд карданд. Куштагони душман (яъне порсиён) дар ;анги На;ованд (642 м.) низ зиёд буд, эрониён му;овимати бисёр ва аъроб хушунати бисёр нишон доданд".
Чунин дањшатро волии араб ибни Ќутайба дар њаќќи мардуми Бухоро низ кард. Дар рохњои калони байни шањрњо фидоиёнро дар шохои дарахтон ба дор кашида буданд.
Арват бинни Зайд (шоири араб) аз ;анги На;ованд низ ба унвони «Пайкори ;авлнок» ном мебарад, Му;аддис; дар бораи ;анги На;ованд ва му;овимати эрониён менависад: «Ва даста;ои эрон;, ки г;янд ча;орсад ;азор нафар буданд, дар он ;о буданду бо шикебо; ва пойдор; савганд ёд карда буданд ва аъроб аз эшон (эрониён) чандон куштанд, ки Худо донад.. ва аз амволу ;анимат;о чандон насиби аъроби мусалмон гардид, ки дар ;е; китобе андозаи он зикр нашудааст».
Ба ;авли ;арир ат-Табар; «аъроби мусалмон куштори бузург карданд. Вале бо вуљуди ин дањшатњо низ мардум аз пазируфтани ислом худдор; карданд, балки бо ;ифзи оини худ, ба пардохти ;изя (молиёт, андоз) гардан ни;оданд».