Дунъяличи диги адилкьули

Мурталра дяхIили буцибси, цIуба арцван лямцIбикIуси хIурхълис унраличибси биштIаси КьярбачIимахьилизир акIубси ва халараибси ГIяйша Ханаевна Кьурбановани даргала, Дагъиста, Россияла бучIантачи сунела пагьмуртачил бягIуси гьуни кабихьили сари.


Ил, сунела пагьмуличила халкьлизи сага-сагали бурес лайикьти, гьаннала заманала даргала лукIути адамтазирад черрикIибси автор сари.
Асилси бузериличил лебилра СССР-лизиб хабардерхахъурси «Къаякент» курортла бекI тухтур МяхIяммад Мирзоевич (Мирзаханович) СягIидовличил хъали-цIа цадарахъес ГIяйшас Аллагьли кьадарбиахъуб. ДягIули-гьарзати мура пагьмуртала ва илала чихъси ула дяхIцIилиур ретхIехъили, ГIяйшас сунела ура, пикрира, девра, мерра даргес имканбакIиб.


Назикси, риштIаси ГIяйша, литературализирти сунела мура пагьмуртас хъарихъли ва кумекчили ретаур.


МяхIяммад Мирзаханович СягIидов, литературала шайчибси республикала премияла лауреат, цазаманализиб 700 адамли арадеш къулайбируси курортла бекI тухтур, дубурла бекI урунжла шинван умути някъбачивли, хIялалти баркьудлумачивли бахъал тамяхIкарти хIякимтазивад декIарулхъусири. Илаб ГIяйшала хIялалдешла пайра лебли бургар. Илини муруйзирад давлара масра тIалабхIедариб, илала пагьму буч1антачи баахъес къайгъибариб. Урус мезличил дурадухъунти МяхIяммад СягIидовла халати романтас ГIяйша Кьурбанова корректор ва редактор ретаур. Мура халаси пагьму урусла бучIантачи баахъес сунела пагьмура багьудира уркIи кабихьили харждариб. ЛукIуси адамли ахIи хI****а ил сегъуна къиянси хIянчи сабил.


Варъа бурчуси мирхъиван, сунечи халаси декIдеш чекайсуси имиалаван, дахъал дусмазир литературализир ва дурхIнас багьуди бедлугнилизир ГIяйша рузули сари. Ишбарх1ила къиянси, жузла багьа гIяшбиубси замана, илини жузи дуракайули сари. Интернетла кумекличил сунела белкIани халкьличи диахъули сари. Нешла мезличил дархли ункъли урус мез далули риалра, даргала литературала мезли дурхIнас хабурти лукIули сари. Лерилрара-сера сунела ва мура белкIани урус мезличи шурдалтули сари ва урус мезличилра жузи дуракайули сари.


ГIяйша Кьурбановала литературализибси бузери дахъал шалубарси саби. Илини хабурти, повестуни, назмурти, очеркуни, макьалаби лукIули сари. Халкьла мухIлила пагьму бурчули сари, буралаби, багьираби, хабурти сунези кадерхахъурси жуз дуракаили сари.


Публицистикализир илини имцIаливан адамтала адамдешла, ВатIайчи дигила, дурхIнас бяркъ бедлугнила, пагьмучебти адамти ахIерабарнила темаби ахъдурцули сари.


ДурхIнас бяркъ ва багьуди бедлугнилизир, пагьмучерси гIялимван рузули сари, ил бетуцлизир багаладирути «ГIяжаибси азбука», «Дарган мезла кружок бирнила методика», «Инсантази адамдешлати къиликъуни минадирни» бикIути пособиеби далкьаахъурли, жузи дуракаили сари.


Нуша 21 ибил даршдуслизир хIердирули диъни пикрилизи касили, сунела пагьмурти электронный тяхIярли бучIантачи диахъули сари, компьютерличир ункъли рузес бурсириубли сари.


«Проза.ру» бикIуси сайтличиб ГIяйша Кьурбановала дахъал журала белкIани дучIули, иличил электронный тяхIярли ихтилатбикIули 27 азирличи гъамли бучIанти баргес вирули сай. Бахъал, лебилра Россиялизибадти бучIантани илини делкIунти гапдирули сари ва иличила чула белкIаназиб бурули саби.


Адамла пагьму бамсриагарси бузериличилцун гьалабяхI арбукес вируси сай. Сунела белкIани бучIантачи даахъес, илдани делкIунти делчIес, илдас суненира кьимат кабатес ГIяйшани замана бургули сари.


ГIяйшала дарган мезла белкIани лерилрара-сера делчIунра, илди вайти ахIен.
Интернетлизир даргибти урус мезли делкIунти халали ахIенти илала 24 хабарлизирад дахъалгъунти сагали делчIунра. Илдазирти халкьличи диги ва уркIила малхIямдеш къел-хIерзи агарли детахъес хIедирар, гьайгьайрагу, илди хабуртани бучIантала уркIбазир лебилра дунъяличи диги адилкьа. Илдазиб леб хатIабиркути игитуни, нуша дигахъаба или халатази хIулбала хIерличилцун бурути биштIати дурхIни, нуша дерцахъаба адамти или жидикIути хъа мицIираг ва дугIла жаниварти, мицIиртиван ихтилатдикIути варачанти, кьалтинван жагали вавалидяхъибти дубурти, дигай дихьибти жагьилти, саби селилра марбарес хIебирути вайнукьаби, чучи илкьяйда барахъес чилилра хъархIебарили биалра мякьлабти адамтас кумекбарес музабулхъути. Мисаллис буралли, «Бижгурдеш» бикIуси хабарлизирси бекI тухтурли сунечил бузути хIянчизартас барибси кумек, сегъуналра умцлаличил умцес хIейрар. Илдигъунти адамти дунъяличиб лебли биалли, гьайгьайрагу, илди багьандан чевяхIси Аллагьли дунъя ахIерабиру. Лерилра ГIяйшала хабурти адамтази дунъяра чула мякьлабтира ахIерабарахъес жидикIули сари.


Публицистикала белкIани дучIухIели, ГIяйшала багьудлумала мурхьдешлизи уч1ан ухIнаулхъули сай, дунъяличиб машгьурти адамтала, писательтала, хабарла мугIяллимтала, философунала гIякьлула пикруми илини сунела белкIанази кадурхахъули сари, иличибли белкIанани бучIантас гIякьлура, дагьрира, дигира дихули сари.


ДурхIнас делкIунти диштIати хабуртазиб ГIяйшала дурхIналаван назикси, бусягIят сунезиб дяхъи бетаахъес вируси уркIи гьаргбирули саби.
БелкIаназир ГIяйша дунъяла адамтачи рирхули сари, рирхули сари илди гIяхIти биъниличи, рирхули сари чули дарибти хатIаби гьардарес бирниличи, базарличир сунела рурси рархькаратурси дудешливан. Дунъяла адамти гIяхIти бетаахъес багьандан чараагарли хIяжатли сари хьунул адамтала уркIбазирти малхIямдеш.
Ф.Достоевский «Жагадешли дунъя уцахъу» викIусири, ГIяйша илкьяйда хIерикIули риалра, илала белкIани дучIухIели, хьунул адамлизирти малхIямдешли дунъя берцахъес бирар, ибси пикри дила уркIилизи каберхур. Илкьяйдали вайси пулан хьунул адамла баркьудлумани лебил дунъя гъятIаэсра бирули саби. Тяп илкьяйда бетаурли саби «Дила урши армахид» бикIуси хабарлизиб.


Гьарил лукIуси адамван, ГIяйшара белкIанас бучIантани ва критикали кабалтуси кьиматличи хIерли риъни балулра. Илала дахъал шалубарси пагьму газетала макьалализиб кьиматлабарес гьамадли ахIен. БусягIят лебси хIякьикьатлизир, лебилра цархIилти лукIути адамтасван, ГIяйша Кьурбановасра «Селра къел-хIерзи агарли бетихъуси ахIен» или пикририкIес, сунела гIямрула асилси бетуц даимбарес чебиркур.


Гьанналаубра ГIяйша Кьурбановала бузери ахъси кьиматличи лайикьбикибси саби; Дагъистан Республикала писательтала Союзли дураберкIибси «Дагъиста урунжуни» бикIуси конкурсла лауреат ретаурси сари; Россияла патриотуни абилкьулра бикIуси конкурсличиб илала «ВатIан багьандан» бикIуси жузли цаибил мер сархибси саби; республикала Миллатла политикала Министерстволи «Нешла мез руркъни ва тIинтIдирни багьандан, чеалкIуси наслулис гIяхIси бяркъ бедлугни багьандан» ХIурматла Грамоталичил шабагъатларарибси сари; багьуди бедлугнила ва гIилмула Министерствола «Багьуди тIинтIбирнилизи халаси пай кабихьни багьандан, дахъал дусмазиб чебетаахъили хIянчи барни багьандан» бикIуси ХIурматла Грамота касили сари; республикала информацияла ва печатьла Министерствола вайнукьадешличи къаршидеш дирнилизиб журналистун-ургаб бетерхурси конкурсличиб цаибил мер сархни багьандан Дипломличи лайикьрикили сари.


ЛукIуси адамла пагьмулис гьарли-марси кьимат дусмани ва заманали кабалтуси саби.


УркIила марти пикрумачил, ГIяйша Кьурбановасра, набра, лебилра цархIилти лукIутасра А.Пушкинна дугьбачил насихIят бурес дигулра.


«Пагьму хIу кьадарлис мутIигIли бирен,
УрухмакIудра хIу гIяйибтазибад,
ХIед дурхъаси кьимат тIалабмабирид,
Гапла гъай ва къянби пикримадирид,
ГIякьлу камсиличил хIу жалмабикIуд».


ГIяйша Кьурбановас бузерилизир, пагьмулизир, гIямрулизир гIурра сархибдешуни дулгулра. Сунела дурхIнала талихIличи хIулкIули хIерриубли дигулра. АкIубси бархIиличил лебилра газетала хIянчизартани мубаракрирулра, нуша хIечи пахрумани диркьниличила бурулра.


Рецензии