Блiц-гульня

Бліц-гульня


Першыя гады знаходжання ў горадзе Баранавічы мы з мужам пражывалі ў здымнай кватэры прыватнага сектара. Вялікі дом быў падзелены на чатыры роўныя часткі. У адной з іх пражывала пажылая сямейная пара ўладальнікаў дома; у другой – іх старэйшая дачка з дарослым сынам; дзве “чвэрціны” здаваліся маладым сем’ям.

Прыкладна праз год пасля нашага ўсялення ў кватэру ў гэтый жа дом засялілася сямья Мікалая, аднавяскоўца майго мужа.

Коля – вялікі аматар чытання, які не раз здзіўляў мяне веданнем руска-савецкай і замежнай класікі. У адпаведных нагодзе сітуацыях ён цытаваў Уільяма Шэкспіра або “выдаваў” рубаі Амара Хайяма.

Іншым захапленнем Мікалая была гульня ў карты. У “нашых правінцыях” не гулялі  “на інтарэс”, а хутчэй, для самасцвярджэння – прызнання кампаньёнамі ігравой перавагі аднаго з іх.

Мікалай на працы адшліфаваў сваё майстэрства гульні ў “тысячу”, ім жа самім званую “забаўкай для прапаршчыкаў і пенсіянераў”. Камбінат жалезабетонных канструкцый, на якім працаваў Коля, – прадпрыемства саюзнага значэння, сістэматычна прастойвала з-за несваечасовай пастаўкі састаўных частак вырабляемай прадукцыі. Вось і запаўнялі завадчане нярэдкія перапынкі ў рабоце картачнай гульнёй.

У апісваны мною перыяд часу “ветэран-тысячнік” Мікалай сфармаваў з жыхароў чатырохкватэрнага дома тройку “карцёжнікаў”. Ён далучыў да азартнай гульні “Валодзю вялікага”  – майго мужа і “Валодзю маленькага” – дарослага ўнука гаспадароў хаты.
 
Летнімі вечарамі гэтая тройца, “распісваючы тысячу”, размяшчалася прама пад вокнамі нашага жылля. Загадзя рыхтаваўся пераносны асвятляльны прыбор: раптам гульня зацягнецца?

Гульня рэгулярна падоўжвалася да наступлення цемры. Усе свае хады-дзеянні карцёжнікі суправаджалі гучнымі каментарамі, якія былі добра чутныя праз вокны дома.

Некалькі разоў я прасіла гульцоў паводзіць сябе больш стрымана. Яны згаджаліся, шчыра верачы ў свае абяцанні; праз дзесяць хвілін мужчынскае шматгалоссе аднаўлялася.

У адзін з вечароў я чытала медыцынскую літаратуру. Менавіта ў гэты дзень да мяне звярнуўся пацыент з сімптомамі, якія не ўкладваліся ні ў адну пэўную хваробу. Прызначыўшы яму даступны для таго часу спектр абследаванняў, у кнігах шукала адказы на свае пытанні.

Пасля чарговага выбуху смеху гульцоў, які адцягнуў мяне ад штудзіравання навучальных дапаможнікаў, я зразумела: надышоў час адплаты!

Маё з’яўленне ў картачнага стала, ролю якога выконваў кухонны зэдлік, выклікала ў партнёраў збянтэжанасць.

– А ты чаго не спіш? У цябе ж заўтра прыём пачынаецца а восьмай гадзіне раніцы! – пацікавіўся “клапатлівы” муж.

– Светла, яшчэ не хочацца спаць. Давайце я таксама з вамі згуляю! Коля, можна ж гуляць і ўчатырох? – старанна хаваючы свае сапраўдныя пачуцці, звярнулася я да старэйшага па ўзросце гульцу.

Нявінны выраз майго твару не дапускаў падвоху.

Мужу прапанова не спадабалася:

– Ты ж не ўмееш гуляць у “тысячу”!

– Нічога, навучуся! Не Багі гаршкі абпальваюць! Гэтак, Мікалай? Ты ж растлумачыш мне правілы гульні? – настойвала я.

– Ну, добра! – пагадзіўся завадатар карцёжнай браціі.

– Галоўныя ў гульні – гэта дама і кароль адной масці, яны называюцца “хвалёнка” (простанародная назва мар’яжу). Чэрвы – сто ачкоў, бубны – восемдзясят, трэфы – шэсцьдзясят, пікі – сорак. Зразумела?

– Так, ясна, – падняўшы вочы да неба падобна выдатніцы-зубрылцы, напаўголасу паўтарыла я названыя лічбы.

– Пры падліку агульнай колькасці набраных ачкоў кожная карта мае свой “кошт”, – дадаў Мікалай, азвучыўшы картачны “цэннік”.

– І ўсё, так проста? – удакладніла я з няхітрым выразам твару.
 
– Паглядзім, паглядзім, як “проста” у цябе пойдзе гульня! – пракаментавалі абодва Валодзі.

Бедныя мае партнёры і не падазравалі, што будучы “на бульбе” у 1974 годзе, мы з дзяўчынкамі атрымалі ўрокі картачнай гульні ў нашага аднакурсніка Сяргея Дакучыца!

 Ён прыходзіў да нас у госці з вёскі, выдаленай на тры кіламетры ад часовага жылля трох сябровак. Я тады яшчэ супраціўлялася навучанню: навошта марнаваць час на бескарысныя карцёжныя заняткі, калі можна што-небудзь пачытаць?

– А што, у гэтай вёсцы ёсць бібліятэка? Ці ў вашай кватэрнай гаспадыні маюцца поўныя зборы твораў Талстога, Льва ці Аляксея? – запытаў Сярожа.
 
Крыць не было чым, і мы пагадзіліся прайсці курс навучання картачнай гульні.

Спадабалася; увесь месяц восеньскімі вечарамі мы чакалі прыходу “гуляючага трэнера” Сяргея для ўдасканалення карцёжных навыкаў.

Па прыездзе на вучобу ў медыцынскі інстытут мы забыліся аб “тысячы”. І не ўспаміналі пра яе больш: няма калі было.

Вядома, баранавіцкія таварышы не былі прысвечаны ў мой даўні вясковы вопыт гульні. Увайшоўшы ў ролю картачнай нязнайкі, я перыядычна, нявінна і простадушна, удакладняла ў партнёраў:

– Трэфавая “хвалёнка” – гэта колькі? А валет – гэта колькі балаў?

Знаўцы картачных спраў сцвярджаюць, што гульцам-пачаткоўцам карта не проста ідзе – яна літаральна “ускоквае” ў калоду навічка. Вось і ў мяне кожную раздачу прыходзіў чэрвовы ці бубновы мар’яж. З тузамі і дзясяткамі.

Усыпіўшы пільнасць гульцов пытаннямі “колькі?”, за шэсць конаў я набрала неабходную колькасць балаў, каб “сесці на бочку”. Фартуна не адвярнулася ад мяне і на завяршальным этапе гульні: прыйшоў чэрвовы мар’яж з тузам і дзясяткай.

Вытаргаваўшы прыкуп, я выявіла карты, не гуляючы. Царскім жэстам кінула іх на картачны столік.
 
– Вось так трэба гуляць! А то займаецеся тут “дзіцячымі грахамі” да паўночы!

 У маім выкананні  “дзіцячыя грахі” прагучалі крыху інакш, грубей. Я мела права на такую вольнасць; шумныя мужчынскія вячоркі пад нашымі вокнамі выбівалі мяне са звыклага і размеранага жыццёвага ўкладу.

Павярнуўшыся да гульцоў спіной, сышла ў “пакоі”.
 
Праз пяць хвілін прыйшоў муж.

– Ой, а што ж ты сёння так рана? – пацікавілася я саладжавым голасам.

– А-а-а, пасля твайго сыходу мужыкі сказалі, што пара спаць! – адказаў Валодзя.

– Так, ужо час! – пагадзілася я, унутрана святкуючы сваю маленькую перамогу.
 
З тых часоў кампанія дваровых карцёжнікаў стала лёгкакіравальнай. Зацягнутая баталія спынялася пры маім з’яўленні на ганку дома ў стандартным “гульнявым” адзенні: джынсах і футболцы.

Праўда, трэба было яшчэ вымавіць “пароль”:

– Хлопцы, раздавайце і на мяне!

Водгук быў нязменны:

– А мы ўжо заканчваем партыю …