Ванзала зубарти

(Х1ямид Г1ябдусаламовла «Ванзала зубарти» бик1уси жузличила пикруми)

Диркьала мераначи гечбиубли, царх1илти миллатуни-ургаб х1ербирути даргантала чула саби-бег1си мезличи, минала рух1ла культураличи диги камдик1уси манзиллизив нешла мез ах1ердарес, нуша-дег1си литература гьалабях1 башахъес къайгъилизи икибси шяг1ир дак1уухъни – дебали мяг1ничебси кьадрила анц1букь саби. Заб-маркали белкъунси ванзализирад шинван, сай ак1убси дунъяличи дигили биц1ибси поэтла урк1илизирра рух1ласи милиги ихъахъути, шараб-шинван умути пикруми алк1ан.
Г1ях1цад г1ямру дерк1или виалра, дунъяла г1ях1ра-вайра дях1яэс чебуркъубси, сагадик1ули дилкьути г1ямрула х1ебра, хъип1ти г1ямрула дуц1румра дерк1или, сабухъчерти г1ебшнилизи ваибси манзиллизиб белк1унси Х1ямид Г1ябдусаламовла «Ванзала зубарти» бик1уси жузли адамла пагьму сегъуна-дигара замана гьаргбиэс бирнилис бикьридеш дирули сари.
Адамтачи карц1си, чис-дигара г1ях1деш барес, гьунар камсилис кумекбарес, хумарсилис шаддеш бихес, шадсила балбуц г1еббуцес имкан бак1алли, г1ямру талих1лизи дуйг1уси адам вири, сунела х1яб шаладаркь, дейбук1ан Х1. Г1ябдусаламов. Х1ера, илдигъунти дигили парчдик1ули сари илала назмула тугъира:
Дигахъира гьар адам
Халкь дигуси ак1убли,
Гьаббик1уси берх1иван
Дигайлизив рурх1ули.

Дигахъира гьар адам
Талих1лисцун алк1ули,
Дунъяличи вак1ибси
Г1ямрулизив верхъили.
(Наб дигахъира. бях1 50)

Жуз буч1ух1ели, чебаэсли саби, Х1ямид сагати мешубуцуни даргес, урх1мешуагарти сипатуни ак1ахъес къайгъилизи иркули кали виъни.

Г1инизла дух1нар шинван,
Рурх1ути нурла х1улби,
Чедушибх1еливан сар
Чучи дирихьла к1унби.
(Аркьули дусмира лер. Бях1 74)

Лирикала х1ялани чузи каргьахъурти дугьбазибра, назму каргьахънила кьяйдуртазибра сагадешуни ак1ахъес поэт бажардиикили сай.

Адалкун х1унт1ен ц1аван,
Дихьибти дила дигай
Дедира умуснази.
Умусни мурхьли или
Кьарличил дархли дак1иб.

Мургьи-арцли делк1унти
Духъунну дила карц1и,
Дедира чихъ зубрази.
Чихъ зубри ахъли или
Маркаличил дарх дак1иб.
(Дигайличила. Бях1 84)

Г1ямруличи дурусдеш, х1якьикьатличи бирхауди бих1ести х1ялани саркъахъили чедаахъесра, Х1ямидла устадеш дуили сари:

Шаласи андалиур
Бухарли мукьарлаван
Тамашали делсунти
Дуклуми-нудбала рег1.
(Исбагьи. Бях1 94)

Илдигъунти сагадешуни чедаэс вирули сай илала «Г1яжаиб дила улка» бик1уси назмулизирра:

Дунъя ласбик1ух1ели,
Бек1личибси кьап1аван,
Демократ законтани
Мискинбарри бац1 къапван. (Бях1 103)

Даргантала яшавра, бухъя-зегъара черях1дирнилизир, чеалк1ути наслубас багаладиэсти насих1ятуни дурнилизирра илдигъунти сагадешуни дагьарли сари:
 
Ризкьили бирц1ул сяг1ван
Г1илмули бурги диц1аб.
Дигайла шямла лами
Урк1базиб пархли ухаб!

Сагати хъали-ц1а алк1ахъутас, г1ямрулизи саби-бег1ти цаибти гунзри кайц1утас, ши-шантас г1ях1деш булгни ва г1ях1баркь барни баркаллаличи лайикьси баркьуди саби. Илгъуна баркьудила вег1 адам вирусири, Аллагьли сунела х1яб шаладаркьабну, Х1ямид Г1ябдусаламовра.