Цхьори таьптар легенда

     ЦХЬОРИ ТАЬПТАР /легенда/

Ялхайтта б1аь шу хьалха дера Цхьорой тайпа
Лоаме, ший ц1ирах ц1и тилла – Да даьнна.
Ший сур долаш Цхьыр хиннав дурдукъ –пхьа,*
Шаьраче яьккха дера сураш Хоаной. /гунны/
Меттарвинна Цхьыр. Эсса г1олла, метте, -
Кхаьчар шаьрачар Эсса ч1ожах воала.
Цхьыри лоамах ший ц1ирах ц1и а хеттий,
Ший нахаца д1атосссаш из къоарга овла.
Цхьыра даь да Дурдакъ хиннав Хьалда** волаш,
Ши б1аь б1ухо цунна т1ехьа хиннав – вежари байна.
Цу къизача замано дорхаваь вар воаг1аш,
Дуне кхоачалуча саца а ларх1а хайна.
Дурдукъ-пхьа*- дурдзуки фунах хьавалар долаш;
Хьалда**- халдийец …
Г1улла уллув Цхьыр хьалволало латаш,,
Уж ирадаь кхерех йиз яр Цхьырас йоаг1аш.
Пхьишца, поцошца т1оам беш, венар улийташ,
Кюри лоам кхаччал вахав доазув тохаш.
Иштта Цхьыр кхаьчав Ийкоат1а – Хьачара, Кой,
Никарах доазув тох, Г1ойлам улача венав.
Д1ахо Хьай лаьца Эссагахь юхаберз Цхьорой,
Веннар аькхо виа, йисса т1аьхк йол ваьннав.
Цхьыр лакхарча дег1а, г1ал**мо къонах вар,
Герза ц1айза, ший мотт гонахьа болаш.
Аьли фух, нор йилла веце – вар из цар,
Замано к1аьдваь сатемаца фел лохаш.
Шин сесага ваь ялх во1 а волаш,
Т1емаца веначо дала жоп долаш.
Кийчаволаш кхела тайна халхар де,
Цхьа сина парг1атон хила силанг бе.
Кховзткъа ийс шера ваьхар ший нахаца,
Цхьыр къонгаш бар цхьатарра ц1окъ-ломаш мо.
Цхьыри лоам бар, дика доалденш маьхаца,
Ха яр йодаш – мецал, лазар хулар го,
Ший наха вар из веза 1алашон да,
Наьха хьал довзаш, лораеш цар супал.
Лоаме даар довзаш чарахьал вода,
Вахара сийдеш яр наьха сискал.
Гонахьа нахаца вахар шаьрдеш,
Мохк безаш хулар, вошал мерза хайна.
Хьаьнал ейза вахар дар мерзадеш,
Цхьыр вар вена, наха дика тайна.
Яра-кха адамашта цхьа лоамар пхьоале,
Лоаман вахара нийсса боал тувсаш.
Йовзаш цхьацца тамашле йола г1ойле,
Фос яр дацар Цхьыра мерзадеш.
Т1ехье хилар сина воккхи веш даара,
Лоаман д1аькъе гуллуш, наьха барт беш.
Вар-кха из дика да: куран, ваьра,
Хургдар ха хьожаш, кхерий дар хохкаш.
Цхьыр велар десткъа барх1лаг1ча шера,
Бусалба ди баьнначул т1ехьаг1а.
1. Цхьыр
2. Товсиш
3. Лирфан
4. Букарг
5. Ларгуса
6. Ковран
7. Цхьалпи
8. Г1айра
9. Фосаькх
10. Г1айри Чилха
11. Босхо (Чилхи во1 Босхо)
12. Тохарг
13. Пхьарчул
14. Г1унда
15. Б1арси
16. Вахийта
17. Игалх
18. Мушхал
19. Товил
20. Мишха
21. Г1оргол
22. Тухпхьа
23. Чамбуц
24. Бешктур
25. Нукарг
26. Тамух
27. Саддаркъ
28. Г1аьнаж
29. Шут1арх
30. Тайсал
31. Кхокхара
32. Багех
33. Харцилг
34. Г1онди
35. Чонкал
36. Дуст
37. Хампе
38. Новхмарза
39. Чентьинг
40. Бексолта
41. Долакх
42. Товмарза
43. Замо
44. Пхьарчи
45. Апша
46. Мусост
47. Махьмад
48. Султан-Хьамид
Цхьыр хиннав Цхьорой тайпай Да.
Цунгар 1айоаг1а ер з1ына т1ерг тха
даьга Султан-Хьамидага кхачалца.
Цхьырагар хьадоладанад Цхьорой
тайпаш. Мустафа Ганижев 20. 10. 2018 г.