Чевер-мотор Мелна

Эрик Петров
Чевер-мотор Мелна
Йомак

Икана марий вате Ведасий мелнам к;эшташ шогалеш. Икымше мелнам луктын, ;стембаке чевер тарелкыш пышта, ;мбачшат-йымачшат ;йым ш;ралта. Марий ватын вес мелнам к;эшташ савырнымыже жапыште ;йым ш;ралтыме мелнат кынел шогалешат, пырдыжыште кечыше чурийончышышто шкенжым ужылалта: эх, могай тудо чевер-мотор, йыргешке-йыргешке, адакше чылт кечылак волгалтеш!
— Чу, тыгай мотор кап-кылан, чевер чуриян, чылт кечылак волгалтше улам гын, молан тыште п;рдал кием? Кайышаш т;ням ончалаш, шкем ончыкташ! — мелна семынже шоналтат, т;рза ончык т;ршталта, а тушеч, почмо окна гыч – уремыш.
Марий вате Ведасий, манмыла, почшым гына ужын кодеш да почешыже эше т;рзаш кычкырал шукта:
— Шого, шылын ит курж! Мутем от колышт гын, чылт пий логарыш кает ве-ет!
Мелна Марий ватын кычкырымыжым колеш гынат, шотышкат огеш нал. Ушан вет, шонен пыштымыжым шуктынежак: т;ням ужнеже, шкенжым ончыктынеже.
Куржеш чевер мелна, кудалеш. А кушко тынар вашка — шкежат огеш пале. Кече гай йыргешке чурийже, ;й ш;рымылан к;ра шийын-ш;ртньын йылгыжше капше дене кугешнен, муралтенат колта:

— Мый Мелна улам,
Т;нялан к;лам.
Чевер-мотор улам,
Кечылак коям…

Мурен-мурен Мелна ынде чодыра дене пеш ошкылеш. Ваштарешыже «тык-ток» Мера; т;рштен лектеш:
— Чевер мелна, мотор мелна, тыйым пеш й;ратем! Тол лишкем-воктекем, кызытак лучо кочкылден колтем!
— К; мыйым кочкеш, тудын м;шкырж; пудештеш! — Мера; ;мбак туран ончен, шоям н;жеш чоя Мелна.
— Мыйын ок пудешт, — манеш Мера;.
— Пудештеш! — ;чаша Мелна.
— Тый мыйым ондалынет.
— От ;шане гын, кочкын ончо — шке ужат, кузе м;шкырет пудештеш! — воштылеш Мелна.
Мера; чапаж дене шоягоремжым удыралешат, вуйжым комдык кудалтен каваш ончен шога-шогат, шке корныж дене «тык-ток» кудал колта.
Мелна адак шке мурыжым мурен, чодыра корно дене т;ршталтен-т;ршталтен, умбакыже ошкылеш:

— Мый Мелна улам,
Т;нялан к;лам.
Чевер-мотор улам,
Кечылак коям…

Ваштарешыже сур т;сан кугу Пире толеш. Урмыжалтен пелешта:
 — У-у, чевер мелна! У-у, мотор мелна! Тыйым чотак й;ратем! Тол лишкем-воктекем, кызытак лучо кочкылден колтем!
— К; мыйым кочкеш, тудын м;шкырж; пудештеш! — Кугу сур Пире ;мбак туран ончен, шоям н;жеш чоя Мелна.
— Мыйын огеш пудешт, — манеш Пире.
— Пудештеш! — ;чаша Мелна.
— Тый мыйым ондалынет.
— От ;шане гын, кочкын ончо — шке ужат, кузе м;шкырет пудештеш! — воштылеш Мелна.
Сур Пире кугу ончыл йолжо дене шоягоремжым удыралешат, вуйжым комдык кудалтен каваш ончен урмыжын шога-шогат, почшым ишалтен, шке корныж дене шыпак кудал колта.
Мелнат шке корныжым шуя. Кече гай йыргешке чурийже, ;й ш;рымылан к;ра шийын-ш;ртньын йылгыжше капше дене кугешнен, адак муралтен колта:

— Мый Мелна улам,
Т;нялан к;лам.
Чевер-мотор улам,
Кечылак коям…

Муралтен-муралтен Мелна ынде эшеат кугу чодыра дене ошкылеш. Ваштарешыже торешйол к;рен Маска «сып-соп» сопка.
— Ай, чевер мелна, эх, мотор мелна, тыйым кузе чот й;ратем! Тол лишкем-воктекем, кызытак тыйым кочкылден колтем!
— К; мыйым кочкеш, тудын м;шкырж; пудештеш! — К;рен кугу Маска ;мбак шинчам пыч ыштыде тура ончен, шоям н;жеш чоя Мелна.
— Мыйын огеш пудешт, — манеш Маска.
— Пудештеш. Эше кузе пудештеш! — ;чаша Мелна.
— Тый мыйым ондалаш шонен тыге ойлыштат.
— От ;шане гын, кочкын ончо — шке ужат, кузе кугу м;шкырет пудешт возеш! — койдарен воштылеш Мелна.
Торешйол к;рен Маска кугу ончыл чапаж дене са;гажым удыралешат, шке корныж дене шыпак «сып-соп» ошкыл колта.
Мелна адак чодыра корно дене т;ршталтен-т;ршталтен, шке мурыжым муралтен кудалеш-куржеш:

— Мый Мелна улам,
Т;нялан к;лам.
Чевер-мотор улам,
Кечылак коям…

Семынже юарлен т;рштыл куржмыж дене Мелна шижынат огеш шукто, теве-теве чоя Рывыжын м;шкырышкыж; миен керылтеш. Садет ала-кушко дыр вашкыше Мелнам кучен шогалта:
 — Ай, могай чевер мелна! Ай, мотор мелна! Кузе чот тыйым й;ратем! Тол, шич нерышкем, кызытак кочкылден колтем!
— Эй, Рывыж-Рывыж, пеш чоя улат гынат, тидымат от пале: к; мыйым кочкеш, тудын м;шкырж; пудештеш! — Чоя Рывыж ;мбак шинчам пыч ыштыде тура ончен, шоям н;жеш чоя Мелна.
— Уке, але марте м;шкырем пудештын огыл гын, кызытат огеш пудешт, — манеш Рывыж.
— Пудештеш. Эше кузе пудештеш! — ;чаша Мелна.
— Тый мыйым ондалаш шонен гына тыге ойлыштат. Мо, Рывыж деч чоярак улам, манын шонет мо?
— От ;шане гын, айда, кочкын ончо. Ала шке шинчат денак ужат, кузе чевер коваштан м;шкырет пудешт возеш! — ;шандараш тыршенак койдара Мелна.
— Аха, умылышым, — манеш Рывыж. — Ш;ль; мелна улат гын, очыни, м;шкырем пудештынат кертеш.
— Конешне, ш;ль; мелнак улам, — Рывыжым ;шандарен пе;гыдемдаш вашка Мелна.
— А эшеже ушкал ;й дене ;мбачат-йымачат ш;ралтыме улат гын, чисти пытыш ынде, нелынат ом шукто, тунамак пудештам веле, — ниялтен колтен, Мелнам лишкырак шупшылеш чоя Рывыж.
Ондален кертым манын, Мелнан пеленже пызна веле.
— Ынде мыйым й;ршешак л;дыктен пытарышыч, — кугун ш;лалтен пелешта Рывыж. — Тол, нерышкем шич, пудештмем деч ончыч кеч т;сетым лишычрак рашынак ончал кодам.
Мелна Рывыж нерыш шинчеш веле, тунамак садет пурлынат ок шого, вигак нелын колта…
Тыге тудо: кажне чоялан эше чоярак лектеш.
Эшеже, кугуракын шомакшымат колыштманак…