Братка Трус - рыбалоу

Казкі дзядзечкі Рымуса
БРАТКА ТРУС — РЫБАЛОЎ
Джоэль Чэндлер Харыс
Пераклад на бел.
М.Procope

                ***

— Братка Трус і Братка Ліс — яны былі вельмі падобныя на маіх знаёмых хлопцаў, — сказаў дзядзечка Рымус, падміргваючы хлапчуку, які прыйшоў паслухаць яшчэ адну казачку. — Вечна яны ганяліся адзін за адным,  усіх турбавалі і ўсім дакучалі. Толькі Трусу жылося больш спакойна, таму што Стары Ліс пабойваўся ўчыняць з ім сваркі.

     Вось аднойчы прыняліся Братка Трус, Братка Ліс, Братка Янот  і Братка Мядзведзь расчышчаць новую дзялянку пад гарохавыя градкі.

     Сонейка стала прыпякаць, і Трус стаміўся. Але ён не кідаў працы, таму што баяўся праславіцца гультаём. Ён карчаваў пянькі і зграбаў галлё, а потым раптам закрычаў, што загнаў сабе ў руку калючку; выслізнуў і кінуўся шукаць халаднаватае мястэчка — адпачыць у халадку.

     Вось натрапіў на студню, а ў студні вісела бадзейка.
— Неяк тут халаднавата, — сказаў Братка Трус. — А праўда ж, тут халаднавата. Забяруся сюды і задрамаю.
Сказаў так — і скок у вядро. І толькі скокнуў, вядро паехала ўніз ды ўніз.

— А Трус не спалохаўся, дзядзечка Рымус?
— Ох, дружа, яшчэ як! Ужо, мабыць, ніхто на свеце не адчуў такога страху. Адкуль ён едзе, гэта ён ведаў. А вось куды прыедзе?!

     Бадзейка даўно ўжо на ваду села, а Братка Трус усё не зварухнецца, думае: нешта будзе… Ляжыць, нібы мёртвы, трасецца ад страху. А Братка Ліс адным вокам сачыў за Трусам. Як той выслізнуў з новай дзялянкі, Стары Ліс паціху за ім. Ён сцяміў, што Трус уцёк нездарма, і прыпусціў за ім — паўзком ды паўзком. Убачыў Ліс, як Трус падышоў да студні, і спыніўся. Убачыў, як той скокнуў у бадзейку. А там глядзіць — знік Братка Трус! Напэўна, у цэлым свеце ніводзін Ліс не бачыў такога дзіва.
     Сядзеў, сядзеў ён у кустах і так і гэтак прыкідваў — ніяк не зразумее, што б гэта азначала. Ён і кажа сам сабе:

— Вось здохнуць мне на гэтым самым месцы, калі Братка Трус не хавае там свае грошыкі! Ці ён там залатую жылу знайшоў. Я не я буду, калі гэтага не разнюхаю!

     Падпоўз Ліс бліжэй, прыслухаўся — нічога не чуваць. Бліжэй падпоўз — зноў не чуваць. Падабраўся ён памаленьку зусім блізка да студні, зірнуў уніз — і не відаць нічога, і не чуваць.

     А Трус тым часам ляжаў у бадзейцы ні жывы ні мёртвы. Ён і вухам павесці баяўся — ну, як бадзейка кулянецца, выпусціць яго ў ваду?! Раптам чуе — крычыць Ліс:

— Гэй, Брат Трус! Ты да каго ж гэта ў госці сабраўся?
— Я? Ды я проста рыбку лаўлю, Братка Ліс! Я проста надумаў нам усім на абед прыгатаваць вухі, вось і сяджу, лаўлю рыбку. Акунёчкі тут добрыя, Братка Ліс, — адказаў Трус.
— А шмат іх там, Братка Трус?
— Навалам, Братка Ліс, проста гара! Ну, скажы, уся вада як жывая! Ты б спусціўся, дапамог мне цягаць іх, Братка Ліс.
— Як жа спусціцца мне, Братка Трус?
— Скокні ў бадзейку, Братка Ліс. Яна цябе спусціць сюды, як па лесвічцы.

     Братка Трусік так весела казаў ды так салодка, што Стары Ліс, доўга не марудзячы, скок у вядро! І паехаў уніз, а Труса пацягнула наверх, таму што Ліс быў цяжэйшы. Як сустрэліся яны на паўдарозе, Братка Трус праспяваў:

— Не дадумайся толькі ўтапіцца. Унізе — сцюдзёная вадзіца!

     Выскачыў Трус з бадзейкі і паскакаў данесці гаспадарам студні, што Стары Ліс залез у студню і каламуціць там ваду. Потым панёсся назад да студні і крыкнуў уніз Братку Лісу:

— Падымуць угору — не пазяхай! Скок з вядра — і ўцякай!

     А гаспадар калодзежа ўзяў сваю вялікую, доўгую стрэльбу і з усіх ног да калодзежа. Зірнуў уніз — нічога не відаць. Прыслухаўся — нічога не чуваць. Узяўся за канат, цягне, цягне, раптам — прыг! — толькі хвастом вільнуў Братка Ліс і быў такі.

— А далей што было, дзядзечка Рымус? — спытаў хлопчык, бо стары негр задумаўся.
— Далей, дружа? Можа, паўгадзіны мінула, а можа, і таго менш, калі Трус з Лісам ужо працавалі на новай дзялянцы як ні ў чым не бывала. Толькі Брат Трус не-не ды і пырсне ад смеху, а Брат Ліс — той усё лаяўся, што зямля залішне цвёрдая.