Дзядуля

 на белорусском языке

   Дзядуля ішоў паволі, а ўнук бег хутка. Было горача, набліжаўся вечар. Наперадзе стаяла дрэва-груша з ценем з-за вялікіх галінак з лістотай. Спелыя грушы віселі на дрэве. Дзядуля з унукам радаваліся - дзядуля таму, што ляжа адпачыць у цені, а ўнук таму, што будзе рваць грушы. Першым падбегшы да дрэва, унук тут жа ўскараскаўся ўверх і схапіўся за першую грушу.
- Глядзі, не ўпадзі! - сказаў дзядуля, падыходзячы да дрэва.
Унук надкусіў грушу і кінуў яе ўніз. Але тут жа пашкадаваў аб гэтым, бо дзядуля лаяў яго на такія рэчы. Унук зірнуў уніз і ўбачыў, што дзядуля ўжо лёг пад сум і заснуў. Унук надкусіў другую грушу, ледзь падумаўшы, таксама шпурнуў яе ўніз. Груша ўпала побач з дзядулем, але той і патыліцай не павёў. Унук узрадаваўся! Як і ўсе гарэзы, ён кахаў рабіць усякае забароненае, але не кахаў калі старэйшыя за гэта лаялі яго. Трэцюю грушу хлапчук нават не стаў надкусваць, а кінуў проста так. Трэці ўпаў побач з белай дзядулінай барадой, а дзядуля нават не паварушыўся.
- Клас! - гучна сказаў унук.
Ён адчуў рэдкую магчымасць рабіць чаго хочацца, прычым самае нядобрае. Ён шпурляў уніз грушы, то надкусваючы, то не надкусваючы іх. А дзядуля маўчаў. Тут унук расшаліўся так, што адну маленькую, ненадкушаную грушу шпурнуў проста ў дзядулю. Груша патрапіла дзядулю ў плячо, але ён застаўся ляжаць - ніяк не тузануўся ўжо тым больш, нічога не вымавіў. Унук надкусіў грушу пабольш і пульнуў у дзядулю ўжо прыцэльна. У галаву. Але зноў дзядуля застаўся нерухомы і ім. Унуку стала неяк не па сабе. Ён абраў самую зялёную, недаспелыя грушку, кінуў яе акуратна, імкнучыся каб тая толькі злёгку стукнула дзядулю па назе. Грушка ўдарыла дакладна, дзядуля зноў ніяк не адгукнуўся. Унук хуценька злез з дрэва і нахіліўся над дзядулем.

 Дзядуля не дыхаў. Не расплюшчваў вачэй. Не рухаўся.
 Дзядуля памёр...
Унук упершыню аказаўся побач з мёртвым чалавекам, ды яшчэ з самым блізкім. Стала так страшна, што нядаўні свавольнік не мог нават крыкнуць, нават заплакаць! А дзядуля працягваў ляжаць не дыхаючы, з зачыненымі вачамі.

 Некалькі імгненняў абодва яны былі нерухомыя і немыя. А вакол валяліся пабітыя, надкушаныя грушы. Штук шэсць ці сем. Таксама мёртвыя... Раптам дзядуля нечакана крэкнуў, тузануў тварам і ледзь перавярнуўся на бок. Маленькае сэрца ўнука, здавалася пракацілася па ўсім яго дзіцячым целе. І ў хлапчука з'явіўся голас.
- Дзед! - вымавіў ён тры звыклыя літары, які змяніўся, нібы чужым голасам.
- Чаго крычыш? - дзядуля прачнуўся хутка, нібы зусім не спаў.
Унук нічога не змог адказаць. Толькі заплакаў. Не ціха і не гучна. Так плачуць дарослыя, калі ў іх сапраўднае гора. Дзядуля зразумеў гэта, не стаў супакойваць, толькі падняў надкушаную грушу і паглядзеў на яе, нібы тая была жывая, а зараз аказалася параненай.
- Ясная справа... - акуратна паклаўшы грушу пад дрэва і агледзеўшы астатнія, ціха вымавіў дзядуля.
Ён не сказаў "чаго равеш?" ці "такі вялікі, а як дзяўчынка". Дзядуля сядзеў моўчкі. Унук плакаў. Параненыя грушы валяліся пад дрэвам. Тым часам, без маланкі, без грому стаў з неба пакопваць дожджык. Дакладна таксама заплакаў, гледзячы на ;;ўнука і дзядулю.

- Пайшлі дадому! - Вымавіў дзядуля падняўшыся і паклаўшы руку на плячо хлапчукі, - А то намакнем, застудзімся ... Грушы не чапай, хай ляжаць.

Дадому абодва яны ішлі павольна, не адстаючы, не абганяючы адно аднаго. І маўчалі. А дождж скончыўся, толькі злёгку намачыўшы зямлю і дрэвы.