Махаон

Махаон

Лета 2024 года ў Беларусі выдалася незвычайна спякотным. Ад цяжкай спёкі пакутавалі людзі, жывёлы, расліны …

Забяспечыць рэгулярны і паўнавартасны паліў саду-агароду-кветніка не ўяўлялася магчымым. Да сярэдзіны верасня багаты ўраджай яблыкаў у садзе нашай бацькоўскай сядзібы абсыпаўся, і на галінах засталіся толькі  “самыя ўстойлівыя” плады.

Мы з мужам знялі з дрэў і беражліва ўклалі ў скрыні налітыя яблыкі, змясціўшы іх у склеп, спецыяльна падрыхтаваны для захоўвання садавіны.

Падчас збору я здымала з дрэў і адкладала ў бок падгнілыя і сумнеўныя плады. Ведаючы, што суседства ствалоў з гнілой садавінай не ўхваляецца спецыялістамі, вярнулася сабраць адходы.

Па шляху да кампостнай ямы аглядзела агарод.

Ураджай з участку быў ужо ўбраны; на градках засталіся толькі кабачкі, жоўта-зялёныя патысоны і гарбузы.

Буйны кабачок з дакорам “глядзеў” у мой бок: маўляў, калі ж дойдуць рукі да мяне?!

– Хутка-хутка, сябрук, ты “пойдзеш” на лечо! – аптымістычна запэўніла я “пераростка”.

Маю ўвагу прыцягнуў атожылак кропу, які рос побач з разрослым кустом гарбузовых. На бязлісцевым сцябле знаходзілася зялёная вусень з чорнымі папярочнымі палосамі, упрыгожанымі аранжава-чырвонымі плямамі.

Я аглядзелася: усе галінкі кропу былі абсалютна “голымі”.

Успомніла леташнее лета і восень: другога ўраджаю кропа хапіла і нам, і нашым добрым знаёмым. А зараз – проста пустыня з нейкімі антэнамі!

У сэрцах хацела расправіцца з няпрошанай госцяй, ды занадта яна была прыгожая!

– Без кропа абыдземся, – вырашыла я, накіроўваючыся да месца ўтылізацыі арганічных адходаў.

Увечары зазірнула ў Інтэрнэт. Аказалася, што лісце востра-араматычнай травы з’еў вусень дзённага матыля з сямейства паруснікаў або кавалераў, які сілкуецца раслінамі сямейства парасонавых: кроп, пятрушка, фенхель.

 “Вялікі яркі матылёк з размахам крылаў семдзясят-дзевяноста міліметраў. Крылы ярка-жоўтыя з чорным аблямаванем і плямамі. Уздоўж аблямаўкі жоўтыя лункі. На задніх крылах сіні налёт, каля задняга кута чырвоная пляма з сінім водбліскам”.

Яшчэ раз перачытаўшы опісанне казюркі, зразумела, што не бачыла махаона ці проста не звяртала ўвагі на вонкавы выгляд матылькоў.

Раней махаон быў занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі; у цяперашні час – у “Анатаваны спіс відаў, выключаных з папярэдніх выданняў Чырвонай кнігі, а таксама якія патрабуюць дадатковага вывучэння і ўвагі ў мэтах прафілактычнай аховы”. У спіс уключаны віды, якія аднавілі колькасць у выніку ўжо прынятых мер аховы і сустракаемыя на тэрыторыі краіны выпадкова, у выніку залётаў у перыяд міграцыі.

Разглядзеўшы шматлікія фота вытанчанай казюркі, парадавалася, што не здейсніла самасуд над вусенем.

Бо менавіта матылёк махаон сімвалізуе крохкасць свету дзікай прыроды.