Вертыкаль

Вертыкаль

Пад эгідай Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь Аляксандра Лукашэнка кожную восень пасля завяршэння сельскагаспадарчага года ва ўсіх раёнах краіны праводзяцца спартыўныя спаборніцтвы паміж прадпрыемствамі, арганізацыямі і ўстановамі адміністратыўнай тэрыторыі. Абавязковая ўмова правядзення спаборніцтв – удзел у іх кіраўнікоў рэгіёнаў, так званай прэзідэнцкай “вертыкалі”. Адсюль і неафіцыйная назва спартакіяды – “Вертыкаль”.

Веласіпедная эстафета, дартс, стральба, плаванне, адцісканні ад падлогі, шахматы-шашкі, настольны тэніс – такія спартыўныя дысцыпліны ўключаны ў праграму шматбор’я.

Нязменным капітанам каманды медыкаў раёна быў загадчык хірургічнага аддзялення паліклінікі Васіль Гаркавый, зараз – кіраўнік гарадской паліклінікі нумар тры. Ён рыхтаваў каманду да спаборніцтваў: падбіраў спартоўцаў-аматараў, праводзіў трэніроўкі, навучаў пачаткоўцаў. Забяспечваў матэрыяльнае суправаджэнне зборнай: касцюмы, бейсболкі, эмблемы, сцяжкі. Не забываў і аб фарміраванні групы падтрымкі самадзейных спартоўцаў.

Неяк восенню Васіль Мікалаевіч прыйшоў у кабінет галоўнага ўрача заклапочаны: у камандзе плыўцоў – некамплект. Па правілах спаборніцтваў у намінацыі “плаванне” выступалі тры мужчыны і адна жанчына. У мужчынах недахопу не было, удзельнікі адбіраліся на конкурснай аснове. Жанчына ж, якая раней паспяхова выступала за каманду медыкаў, пайшла ў дэкрэтны водпуск. Усе спробы капітана каманды знайсці ёй замену не ўвянчаліся поспехам.
 
Па памяці я назвала некалькі прозвішчаў жанчын-медыкаў раённага аб’яднання, якія адрозніваліся добрай спартыўнай падрыхтоўкай.

Нажаль, ва ўсіх былі паважлівыя прычыны адсутнасці на спартакіядзе. У кагосьці хварэла дзіця, хтосьці вучыўся на курсах удасканалення, хтосьці з’ехаў у адпачынак.

– І што ж будзем рабіць, Васіль Мікалаевіч? – звярнулася я да капітана каманды.

— Розуму не прыкладу, як выходзіць са становішча. Сёння трэба падаць спісы ўдзельнікаў турніру. Па правілах, якія дзейнічаюць, за няўдзел хаця б у адным відзе спаборніцтваў здымаюцца вялікія штрафныя ачкі. Так што, у лідарах спартакіяды нам у гэтым годзе не бываць! Добра, калі ўвойдзем у першую дзясятку! – абазначыў калега “вясёлкавыя” перспектывы ўдзелу медыкаў у “Вертыкалі”.

Я разважала літаральна некалькі секунд:

– Ну што ж, Васіль Мікалаевіч, запісвайце ў каманду плыўцоў мяне!

Нямая сцэна.

Твар капітана каманды выказваў змешаныя пачуцці: недавер і гатоўнасць пасмяяцца над моёй наступнай, дапушчальнай візаві, фразай:

– Гэта – розыгрыш!

Не дачакаўшыся агучвання віртуальна існуючай рэплікі, калега пацікавіўся:

– А Вы ўмееце плаваць?

– Трошачкі ўмею. Але ж Вы самі казалі, што галоўнае – удзельнічаць! Выраўнуем вынікі дзякуючы іншым відам спорта, ці не так, Васіль Мікалаевіч?

– Так, вядома, – адхілена пагадзіўся капітан, як аказалася пазней, вырабляючы ў думках нейкія арыфметычныя разлікі.

Скончыўшы падлікі, павясялеў:

– Нават калі плыўцы выступяць слабавата, для агульнай скарбонкі гэта значна лепш, чым штрафныя ачкі. Вельмі добра, уношу Вашыя дадзеныя ў спісы удзельнікаў спартакіяды!

Для мяне наступілі гадзіны цяжкіх роздумаў і сумневаў. Узрост удзельнікаў спаборніцтваў – трыццаць-трыццаць пяць гадоў; мне – за пяцьдзесят. І ўжо ўвечары мая ўласная прапанова ўздельнічаць у эстафеце нараўне з моладдзю, ўяўлялася аўтару ідэі неразважлівасцю.
 
Аднак, адступаць не было куды. Як вядома, слова – не верабей …

***
Сказаць, што я добра плаваю – зграшыць супраць ісціны. Я нядрэнна трымаюся на вадзе. Мае сыны, Дзяніс і Павел, дзівяцца, як доўга я магу ляжаць на спіне на воднай паверхні вадаёма, не прадпрынімаючы ніякіх спроб утрымацца ў нерухомым, расслабленым стане.

Напярэдадні “вертыкалі” мы з начальнікам аднаго з аддзелаў райвыканкама Таццянай паехалі патрэніравацца ў басейн Ястрамбельскай школы-інтэрнату, у якім традыцыйна праводзяцца спаборніцтвы.

Вёска Ястрамбель старэйшая за Баранавічы прыкладна на трыста гадоў; згадкі пра яе датуюцца шаснаццатым стагоддзем. Маёнтак Ястрамбель належыў памешчыкам Дарагастайскім, Падарэўскім, Рдултоўскім і Кадлубаям; руіны замка захаваліся да гэтага часу.
 
Пасля Вялікай Айчыннай вайны ў будынку размяшчаўся дзіцячы дом, а з 1972 па 1990 год – школа-інтэрнат.

Падчас падзей, якія я апісваю, школа-інтэрнат размяшчалася ў новым, нядаўна пабудаваным цагляным будынку; басейн – у памяшканні, якое стаіць асобна.

Лета, якое папярэднічала спаборніцтвам, выдалася цёплым і сонечным. Я добра загарэла: залаціста-бронзавы загар выдатна спалучаўся з малінавым колерам майго купальніка.

Наш супольны выезд на трэніроўку паўплываў на рашэнне Таццяны. Без тлумачэння прычын яна зняла сваю кандыдатуру з намінацыі “плаванне”, перайшоўшы ў каманду “стральцоў”.

Надышоў дзень спартакіяды. Плаванне было завяршальным этапам спаборніцтваў. Я паспела “пахварэць” за калег, якія добра выступілі ў іншых відах спорту.
Пазначаныя на табло папярэдніе вынікі спаборніцтваў пацвердзілі годнае спартыўнае прадстаўніцтва медыкаў – каманда была ў пяцёрцы лепшых.

Водную эстафету пачынаў мужчына, затым – жанчына; два завяршальныя туры – мужчыны.

Пасля перадачы эстафеты я паплыла стылем, які аддалена нагадвае брас.
Мае суперніцы ледзь-ледзь апярэдзілі мяне. Глядачы, якія размясціліся па перыметры басейна, назіралі за маім спартовым фіяска.

У гэты момант я ўспомніла галоўнае настаўленне свайго інстытуцкага трэнера:

– Трэба здужаць! Праз – “не магу”!

І я перайшла на батэрфляй, адзін з найбольш тэхнічна складаных і стомных стыляў плавання. Першай прыйшла да фінішу, пачула апладысменты і кампліменты суддзі:

– Так, вельмі выдатна! У лічаныя секунды ўсіх апярэдзіць! Бо гэта менавіта Вам апладзіруюць глядачы!

Зборная медыцынскіх работнікаў заняла ў плаванні першае месца; у агульнакамандным заліку сярод больш за дваццаць каманд-удзельніц – трэцяе.
 
Старшыня Баранавіцкага раённага выканаўчага камітэта Мікалай Мяфодзьевіч Язубец, актыўны ўдзельнік усіх спаборніцтваў, якія праводзяцца ў раёне і вобласці, уручаючы медалі пераможцам, сказаў:

– Бярыце прыклад з медыкаў. Калі кіраўнік робіць свой унёсак у дасягненні каманды, то што застаецца падначаленым?!

Бронзавы медаль заняў ганаровае месца ў нашым доме.

У адзін з прыездаў унучка Маргарыта пацікавілася паходжаннем узнагароды:

– Бабуля, а што гэта за медаль?

– Гэта я, Марго, зарабіла яе ў сумленнай спартыўнай барацьбе! – з пафасам, які хаваў іронію, вымавіла я.

– А за якое месца табе далі такі медаль? – працягнула расследаванне ўнучка.

– За трэцяе, Маргоша!

Сын Дзяніс, які прысутнічаў пры размове, павучальна вымавіў:

– Вось бачыш, дачушка, бабуля ганарыцца медалём за трэцяе месца. А ты так хацела быць пераможцай, што расплакалася, заняўшы другое месца ў конкурсе акардыяністаў у Гродна!

Я подтрымала сына, запэўніўшы Маргарыту, што ўвайсці ў тройку лепшых выканаўцаў у такім вялікім горадзе, як Гродна – ганарова. Пры гэтым падумала:

– Унучцы дзевяць гадоў – у яе наперадзе яшчэ шмат дасягненняў і перамог. А бабулі на момант правядзення спаборніцтваў было пяцьдзесят два гады; ці наўрад яна яшчэ раз кіне такі выклік самой сабе.

Як у ваду глядзела …