Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà 864 ãîäà

˜   Òåêñò • https://trueview.livejournal.com/290627.html
—————————————————————————



˜                Ãðàæäàíñêàÿ âîéíà 864 ãîäà



      Â 2013-2014 ãîäàõ áûë îïóáëèêîâàí íîâûé è íåèçâåñòíûé èñòî÷íèê — Áóäèíñêèé èçáîðíèê IX-XIVââ.: «Àðàìåéñêàÿ áèáëèÿ» è «Àñêîëüäîâà ëåòîïèñü» (ÁÈ).

˜     ×èòàåì:

      Â ãîä 864-é íà÷àëè ãîòîâèòüñÿ Âàäèìóíä ñ Áóäèãîñòîì è Èçáîðîì â ïîõîä (iñïîë÷iòiñÿ) ïðîòèâ Ðþðèêà, êîòîðûé ñèäåë íà Ëàäîæüå. È áûñòðî (âúáðúçú) ïîøëè ñ äðóæèíîé (ñú êúìÚòiþ) è âîèíàìè (âîi) â ëàäüÿõ èç Èðìåðè (Èëüìåíÿ) ïî ðåêå Ìóòíîé è äî Ëàäîæüÿ. Íî íà îñòðîâàõ (âüðÚòiÿõú – âîçâûøåííîñòü, ãðÿäà) è ñòðåæíÿõ (ñúòðÚæüíÿõú - ãëóáîêèå ìåñòà ðåêè, ãäå ëàäüè âàðÿãîâ îáëàäàëè ïðåèìóùåñòâîì) ñèäåëè â çàñàäå âàðÿãè-íîðìàííû, î÷åíü ñèëüíûå (çÚëî êúðÚïêú) ìíîãèå äðóæèíû. È âíåçàïíî (âúíÚçààïó) óñòðåìèëèñü íà äðóæèíó Áóäèãîñòà. È áûë æåñòîêèé áîé (À áûñòü ñÚùà âÚëiÿ). È óáèëè (îóÿçúâi) Áóäèãîñòà, êîòîðûé áûë â ëàäüå (ëîäii) âìåñòå ñ âîèíàìè. È óòîïèëè ëàäüþ (îóòîïëÚ ñü ëîäiÿ) ñ ëþäüìè è ñ êíÿçåì Áóäèãîñòîì.

      …À íà áåðåãó ðàòü Âàäèìèðà îòîøëà (ïîiäÚ âúñïÿòü) ê Íîâãîðîäó è âîøëè â ãîðîä âìåñòå ñ Èçáîðîì.

      …È íà÷àëè ãîðîä ñ âîèíàìè è æèòåëÿìè (÷àäiþ) ê îáîðîíå (áúðàíi) ïîäãîòàâëèâàòü è ê ñå÷å ñ íîðìàííàìè (íóðìàíàìi), êîòîðûå ïðèøëè îò Ãîäñëàâà è îò Ðóñè èíîé, êîòîðàÿ ó îáîäðèòîâ (îò Ðóñi iíîé àæå âú ÎáîäúðiòÚõú).

      Â òîò æå ãîä 864-é ïîøåë Îëåã (ÕÚëúãú), øóðèí Ðþðèêà, ñ äðóæèíîé íà Ïëåñêîâ (Ïñêîâ). È âîøåë (âúíiäÚ) â ãîðîä áåç áîÿ (áÚçú áúðàíi). È ñåë (ñÚäÚ) òàì æå. À Ñèíåóñ (ÑiãúíÚòðú) ïîøåë íà Áåëîîçåðî, ê Ýéíàðó, òàê êàê ñóòü ñîðîäè÷ü (åìó). À Òðóâîð (Òîðúâàðäúðú) ïîøåë íà Èçáîðñê (íà IçúáîðúñòÚ) ñ äðóæèíîé (êúìÚòiþ) âàðÿæñêîé. È âîøåë â ãîðîä ïîñëå íåáîëüøîãî ñðàæåíèÿ (ñú áúðàíiþ ìàëîé). À Ðþðèê ñèäåë íà Ëàäîæüå, òàê êàê áîÿëñÿ (îóáîÿñÿ) Âàäèìèðà (Âàäiìóíäà), ïîòîìó êàê òîò (ñ÷èòàëñÿ çàêîííûì) êíÿçåì ïî çàâåùàíèÿì (õàðúòiÿìú) Ãîñòîìûñëà.

      È â òîò æå ãîä 864-é âîññòàëè (âúçúñòà) ïîëî÷àíå è äðåãîâè÷è, è êðèâè÷è â Èçáîðñêå è â ñåëàõ (âÚñÿõú). È óáèëè Òðóâîðà (îóÿçúâi Òîðúâàðäà) ñî ìíîãèìè íîðìàííàìè. À äðóãèõ èçãíàëè âîí (À içúãúíàà iíûõú âúíú). È óáåæàëè ñïàñàÿñü (îóòåêóòú ñúïàñÚíiÿ äúëÿ) íà Ëàäîæüå ê Ðþðèêó. À êðèâè÷è ñíîâà (ïàêû) ïðèçâàëè Èçáîðà íà êíÿæåíèå…

      È â òîò æå ãîä 864-é, êîãäà (íàñòàëè ñèëüíûå) ìîðîçû (íà ìúðàçiå), ðàòü âåëèêàÿ Ðþðèêîâà ñ Ñèíåóñîì (ÑiãúíÚòðúìú), ñ íîðìàííàìè è ñ âîåíà÷àëüíèêàìè Ðîëüôîì è Ôàðëîôîì, è ñ îáîäðèòàìè ìíîãèìè ïîøëè ïî ëüäó (ïî ãîëúòi) ê Íîâãîðîäó. È îáëîæèëè ãîðîä âîêðóã, íà÷èíàÿ îò ðåêè Ìóòíîé (îáúëîæÚ âúêðîóãú à îò ðúöû Ìîóòúíîé). È ñòàëè ñåëà (âÚñi) æå÷ü è êëåòè ãðàáèòü. È ñëîâåíàì âñÿêèå áåäû (ïàãóáÚ à íîóæüäó) ÷èíèòü, è áðàòü â ïëåí (ïúëÚíiòi - ïîëîíèòü) ïðîñòîé íàðîä (÷àäü). È ìíîãî äíåé øëè ñðàæåíèÿ (ìíîãàÿ äúíi áúðàíi ïðiêëþ÷iñÿ). È ñíîâà (ïàêû) ïîäñòóïèëè ê ãîðîäó. È â íåêèé äåíü äåêàáðÿ (äåöÚìáðiÿ) íà÷àëàñü áèòâà âåëèêàÿ (çà÷àñÿ ñÚùà âÚëiÿ), äîëãàÿ è ñòðàøíàÿ. È óáèåí áûë Âàäèìóíä ñóòü êíÿçü Âàäèìèð íà áàøíå ãîðîäñêîé (íà çàáîðîëàõú). À îí æå áûë ïåðâåíåö Òîðèñëåéôà, õðàáðûé êíÿçü è ñòàðøèé âíóê Ãîñòîìûñëà. È òàêæå â ýòîì ñðàæåíèè (ñÚùi) áûë óáèåí áûë ÿðë Ñèãí¸òð, êîòîðûé íà Ðóñè íàðå÷åí Ñèíåóñîì, êîòîðûé âòîðîé ñûí Ãîäñëàâà è òîæå âíóê Ãîñòîìûñëà. À ñ íèì æå ïîãèáëè (içúãiáîøà) ìíîãèå âàðÿãè îò îáîäðèòîâ è îò íîðìàíí. È òðóïû (òðóïiå) èõ è ñëîâåí æå ëåæàëè íà ëüäó è áåðåãàõ ðåêè Ìóòíîé (âúçúëåæà íà ãîëúòi à íà áúðÚçÚõú ðúöû Ìîóòúíîé). È â ýòó (ñiþ) æå íî÷ü Ðþðèê âîøåë (âúíiäÚ) ñî ñâîåé äðóæèíîé â ãîðîä. È óâèäåëè (îóçúðÿõúìú) â îäíîé êëåòè èçðàíåííîãî (iæå âüñü içúÿçúâëÚíú) Èçáîðà. È ïîâåëåë (Ðþðèê) ñâîèì âîèíàì (êúìÚòüìú) óáèòü êíÿçÿ Èçáîðà è òàêæå âñåõ ñëîâåí, êòî áûë ñ íèì. Òàê óìåð ïîñëåäíèé êíÿçü ñëîâåíñêèé Èçáîð, ìëàäøèé âíóê Ãîñòîìûñëà è åäèíñòâåííûé ñûí êíÿçÿ Áóäèãîñòà…


—————————————————————————


˜     Âú ëÚòî æå 6372 çà÷à Âàäiìóíäú à ñú Áóäiãîñòúìú à ñú Içúáîðúìú iñïîë÷iòiñÿ íà Ðóðiêà iæå ñÚäÚ íà Ëàäîæüå À âúáðúçú ïîiäóòú ñú êúìÚòiþ à âîi âú ëàäiÿõú îò IðúìÚði à ïî ðúöÚ Ìîóòúíîé à äî Ëàäîæiÿ Àöü íà âüðÚòiÿõú à íà ñúòðÚæüíÿõú ñÚäÚ âàðÿçÚ-íóðìàíÚ çÚëî êúðÚïêú ìíîãàÿ äðóæiíÚ âú çàñàäÚ À âúíÚçààïó îóñòðåìiñÿ íà äðóæiíó ÁóäiãîñòúâÚ À áûñòü ñÚùà âÚëiÿ À îóÿçúâi Áóäiãîñòà æå âú ëîäii iæå ñú âîÿìi À îóòîïëÚ ñü ëîäiÿ ñú ÷üëîâÚêàìi æå iæå ñú êúíÿçüìú Áóäiãîñòúìú

      ...à íà áúðÚçÚ ðàòü ÂàäiìiðîâÚ ïîiäÚ âúñïÿòü êú ÍîâÚãúðàäó À âúíiäóòú âú ãúðàäú à ñú Içúáîðúìú æå

      …à ïî÷à ãúðàäú ñú âîi à ñú ÷àäiþ êú áúðàíi içúãîòîâëÿòiñÿ à êú ñÚùÚ ñú íóðìàíàìi iæå ïðiiäóòú îò Ãîäúñëàâà à îò Ðóñi iíîé àæå âú ÎáîäúðiòÚõú

      À âú òîÚ æå ëÚòà 6372 ïîiäÚ ÕÚëúãú iæå äÚâåðü Ðóðiêúâú à ñú äúðóæiíîþ íà Ïúëüñêúâú À âúíiäÚ âú íü áÚçú áúðàíi À ñÚäÚ òàìú æå À ÑiãúíÚòðú ïîiäÚ íà ÁÚëåÚçÚðÚ êú Ýéíàðó ïîíÚæÚ ñóòü ñúðîäi÷Ú À Òîðúâàðäúðú ïîiäÚ íà IçúáîðúñòÚ à ñú êúìÚòiþ âàðÿæüñêúé À âúíiäÚ âú íü à ñú áúðàíiþ ìàëîé À Ðóðiêú æå ñÚäÚ íà ËàäîæüÚ àæå îóáîÿñÿ Âàäiìóíäà áî êúíÿçü ïî õàðúòiÿìú ÃîñòîìûñëîâÚ

      À âú òîÚ æå ëÚòà 6372 âúçúñòà Ïúëî÷ÿíÚ à ñú ÄðÚãîâi÷Ú à ñú Êðiâi÷Ú âú IçúáîðúñòÚ à âú âÚñÿõú À îóÿçúâi Òîðúâàðäà à ñú íóðúìàíû ìúíîãû À içúãúíàà iíûõú âúíú À îóòåêóòú ñúïàñÚíiÿ äúëÿ íà Ëàäîæiå êú Ðóðiêó À Êðiâi÷Ú ïàêû Içúáîðà ïðÚçúâàà íà êúíÿæÚíiå

      À âú òîÚ æå ëÚòà 6372 íà ìúðàçiå ïîiäÚ ðàòü ÐóðiêîâÚ âÚëiÿ à ñú ÑiãúíÚòðúìú iæå ñú íóðìàíÚ à ñú àðõÚëài Ðîëúôúìú à Ôàðúëîôúìú à ñú ÎáîäúðiòÚ ìúíîãû à ïî ãîëúòi íà ÍîâÚãúðàäú À îáúëîæÚ âúêðîóãú à îò ðúöû Ìîóòúíîé À ïî÷à âÚñi æÚùi à êúëÚòi ãúðàáiòi À ÑëîâÚíÚìú âüñü ïàãóáÚ à íîóæüäó ÷iíiòi à ïúëÚíiòi ÷àäü À ìíîãàÿ äúíi áúðàíi ïðiêëþ÷iñÿ À ïàêû ïîäúñòóïiñÿ êú ãúðàäó À âú íÚêié äÚíü äåöÚìáðiÿ çà÷àñÿ ñÚùà âÚëiÿ à äúëúãàÿ à ñúòðàøüíà À îóáüÚíú áûñòü Âàäiìóíúäú ñóòü êúíÿçü Âàäiìiðú íà çàáîðîëàõú À îíú æå ñúâàðàõú ÒîðiñëÚéôúâú à õðàáúðú êúíÿçü à âúíó÷Ú ñòàðÚéøié Ãîñòîìûñëúâú À òàêîæüäÚ âú ñÚùi ñÚé îóáiÚíú áûñòú ÿðúëú ÑiãúíÚòðú à íà Ðóñi íàðå÷Úíú ÿêî ÑÚíÚóñú æå ñóòü âúòîðûé ñûíú Ãîäúñëàâúâú à âúíóêú æå Ãîñòîìûñëúâú À ñú íiìú æå içúãiáîøà âàðÿçi ìúíîãû îò ÎáîäúðiòÚõú à îò Íóðìàíú À òðóïiå iõú æå à ÑúëîâÚíú æå âúçúëåæà íà ãîëúòi à íà áúðÚçÚõú ðúöû Ìîóòúíîé À âú ñiþ æå íîùü âúíiäÚ Ðóðiêú ñú äðóæiíîþ âú ãúðàäú À îóçúðÿõúìú âú êúëÚòi Içúáîðà iæå âüñü içúÿçúâëÚíú À ïîâÚëÚ êúìÚòüìú ñâîÿ îóáiòi êúíÿçÿ Içúáîðà à òàêîæüäÚ iæå ñú íiìú æå ÑëîâÚíÚ À ñiöÚ îóìÚðëú ïîñëÚäúíié êúíÿçü ÑëîâÚíúñêié Içúáîðú À îíú æå ìÚçiíú âúíó÷Ú Ãîñòîìûñëúâú à ñûíú åäiíûé Áóäiãîñòúâú [1], [2].