Ушвуй

               
      Ик купышто  ;швуй ужаваиге илен. Тудо  шемалге т;сан, яклака капан, изи шинчан лийын. Чапаже олмеш  ончылныжо изи шулдыр, ше;гелныже кужу поч лийыныт. Йырже тудын гаяк ;швуй-влак  тарванылыныт. ;швуй к;шк; ийын к;зен да южгунам вуйжым в;д  ;мбак  луктын. А тушто   шы;а-влакын  васарыме й;кышт шоктен. ;швуй в;дпорсыным, шуршым кочкын. Тудо шы;ан муныжым вучен.  Кажне й;дым  «ква-ква»   мурсем шоктен. Пич й;дым, кунам й;к  тыпланен, ;швуй  кужу почшо дене в;д  ;мбаке  н;лталалтын, серыш  нушкын.  Тудо  нимогай  й;кымат  луктын кертын огыл. Садлан   иктат ;швуйым  шекланен огыл, тудын верч иктат тургыжланен огыл.
 Ик й;дым ;швуй  сер воктене к;шк;  ончале да  юж укшышто  изи колятул-влакым ужо. «Эх,  кузе гын нуным кынелташгын? Колядулым тамлен ончаш ыле», – ;швуй  семынже шоналтыш.
 Колядул-влак кенета ;лык; чо;ештышт. ;швуйын изи ш;мж; ч;чкыдын пырткаш т;;але. Сер воктечын лектын, уло вийжым погалтен, кужу почшо  дене мландыш нушко да, т;кан нержым почын, колядулым кучаш шонен пыштыш. Кашкаште  шыранен шинчыше  пытартыш колядулжат  кенета  йомо.  Умылен шуктыде,  й;кым лукде, ;швуй   й;д  мучко пеш  шып шинчыш. А  эрдене  ;швуйын тупшым кечыйол  ырыктыш. Тудо шинчажым полт  почын колтыш да йырже палыдыме верым ужо. Лавыра в;д  олмеш яндар  в;дан сер торашке кумдан шарлен.
– Илыше кодынам, чыла сай лиеш! – шкенжым лыпландарыш ;швуй  да изи  шинчажым кумдан  каралтыш. Чолгалыкым поген, кужу поч дене нушкын, в;дыш т;рштыш. Келгыш волен кайымек, трук воктен улшо ;швуй-влак йомыч. 
«Кушко  ияш? Кушко логалынам?»  – ;швуй шонен, вуйжым в;д ;мбак луктын ончале. Йырже т;р в;д йылгыжеш.
– Салам! Кузе мемнан дек логалыныт? К; тыгай улат? – кенета палыдыме й;к шоктыш.
  Йырым-йыр  муний-влак  ийын коштыт, да  «юр-юр-юр» й;кышт шокта. В;дым луген, нуно ;швуй  йыр п;рдыт.
– Ончал, ме могай коя да  чапле улына, шке шот дене илена. Тыйын т;сет шеме,  йолетшат уке, кужу почет веле.  А ме вест;рл; улына – ушан, чулым! Шы;ам   кучен кертат мо? –  йодыч кенета.
 – Мый  лавыра купышто илыше улам! М;ртнь; гыч шочынам. Аваем эн чолга  Ужава улеш, – ;швуй пелештыш.
– Мемнан   дене яндар в;дышт; илаш т;;алнет?
– Кузе тыште иледа? Молан шагал улыда? –  угыч  ;швуй палынеже.
  – Куштылгын, –  кугурак муний ончыкырак лектын пелештыш. – Ме сонарзе семын т;шкан  шы;ам  кучена. Кажне  т;шкам эскерена, авырена да   тамлен  ончена. А  изирак-влакын кушмыштым вучена, кугуракшым   писын кучена.
– Могай ушан улыда! – куанен, ;швуй каласыш.
– Тыят мемнан гай лийын кертат мо? Йолет уке.
– Мыят тендан  гай  лийнем, – ;швуй вашештыш.
     – Муний-влак, колыштса! Икыт, кокыт, кумыт – поктена да авырена!
  Чыланат шы;а т;шка деке ийын кайышт, ;швуят  почешышт тарваныш. Тудо куанен гынат,  кужу почшо ияш мешая. Садлан вашке  ноен, ше;гелан кодо. Кунам  ийын шуо, т;кан нержым лукто,  л;за шы;ам тамлен нале. Кочкын теммек, ;швуй шонаш пиже: «Кузе  ияш тунемаш ыле? Кунам мыйын йолем кушкеш? Теммешке кочмем шуэш».
 Кенета  кугурак мунийын й;кш;  шоктыш. ;швуй тудын почешыже чымалте. Тале муний-влак тутло  кочкышым пайлаш ямдылтыч. ;швуй адак почешышт вашкыш гынат, ше;гелнырак кодо. Содыки  ийын шуктыш да полшаш пиже. Кенета кочмо годым  муний-влак  тудым  ш;кен лукты. ;швуйлан шы;а  ыш  логал, да  шужышын  чотак кумылжо волыш.
  Угыч   ;швуй сер воктек логале. Шо;го  муний пеленже шинче.
–  Путырак   ;нардыме улат! Кушто тыйын илыме верет? Кушто ача-ават ила? Палашет каласем: ме пырля кочкышым кычалына. Сайын огына коч гын, шы;а коя да ;ян огеш лий, –  муний ш;лыкын  пелештыш. – Мемнан дене илынет гын, тыланет мемнан гай тале, писе лийман.
– Мый кертам, – шортын  пелештыш ;швуй. – Вашке кугу, тале да  л;ддым; лиям! Шуко шы;ам  кучынем, пагалымашым сулен налнем.
  Адак ;швуй палыдыме верыш вашкыш. Эрвелеш  тудын кужу почшо йомо, олмешыже ше;гел йол  шочо. Т;кан нер олмеш умша лие. Шемалге  коваштыже ужаргыш. «Ынде  мыланем ияш куштылго лиеш. Йылмым  лукташ  да т;ршташ веле кодеш»,  – шоналтен, ;швуй  моло-влакын почешышт вашкыш.
– Тый  ужаваш савырненат? – муний ;р;. – Мемнам поктен шуат гын, тамле шы;а  логалеш.
– «Ква-ква-ква», –  й;кым  пуыш ;швуй.
Тале муний-влак, йылмыштым луктын, тамле шы;а-влак  дек пижыч. Адакат ;швуй шужышо кодо.
«Молан  мыланем иктат  ок полшо? Кочкыш шуко, а  мый  шужышо улам», – шонкален, й;д мучко ;швуй шорто. .
 – Икте, кокыт, кумыт, – й;к шоктыш.
 Воктеныже  тудын гаяк  ужар  т;сан, яклака, пучышо шинчан ужава-влак р;жге т;рштылыт, а тудо  кашкаште ойгырен шинча.
  Кенета  каваште кыж-гож  й;к шоктыш. Воктенак кок кайыклудо волен шинче. Кугу ош кайык-влак  тудын ;мбалне н;лталалтыч. 
– Молан ме  тышке  чо;ештенна? – ;швуй  кайык й;кым  кольо. – Корныштына куп  вес вереат уло, а ме тышке толынна.
– Тиде  ерым авам ончыктен, – вес  кайыклудо пелештыш.
– Тыште  эн  коя, ;ян муний-влак илат. Мыланна   кочкаш куштылго. М;шкырым темена да умбак чо;ештена. Купышто,  румбыкан в;дышт;, лулеган ужава-влак  веле илат.
   Й;к  шыпланыш. ;швуй шинчажым почо. Каваште палыме колядулым угыч  ужо. Колядул арня мучко  тарваныде шинчен керте. 
– Купыш  п;ртылнем, – ;швуй  ойгырале.
Йырым-ваш ончале да палыме  купым ужо. Тылзе волгалтара. Тудын к;ргыжым ласкалык да  куан авалтышт. Кенета  ;швуйым «ква-ква» й;к помыжалтарыш. Шуко шужышо ужава в;д  ;мбак лекте. Нуно тыгыде шы;ам  кучаш пижыч.  Южышт,  в;д гыч  т;рштен лектын, в;д чача лышташыш  шинчыч.
– Мый, ;швуй, п;ртылынам, ква-ква, – вакырланыш ;швуй.   
  – Ква-ква, могай ;швуй? Тый ужава улат! – ик ужава мане. Ушан да  ойыртемалтше  ;швуй  ужаваш савырнымыж дене нунык гаяк коеш.
– Тый   мемнан гай улат! – йырымваш  чонан-влак т;рштылыт.
– Мый  шочмо купыш п;ртылынам! Ква-ква! – тудо магырале.
   Тыге ужаван  илышыже вашталте. Кажне эрдене, ийын лектын, в;д ;мбалне шы;ам куча, кайыклудо-влак чо;ештыме годым   веле келге в;дшудо коклаш шылеш.
с.6-9