Йомакысе ола
– Могай с;рал! – Лаври;га кожым сылнештараш пиже.
Кож чот мотореште, веет тушто ш;ртнь; агытан, койдаргайык да тулеч моло модышат кечат..
Кожым сылнештарымеке, ноен пытыше Лавринга шуко жап койкышто,йомакысе ола нерген шонкале, п;рдал кийыш да нералтен колтыш.Омыштыжо рвезе ала-могай капкаш т;калтыш. Йошкарырак Пырыс толын лекте. Шкеже кужу тувырым чиен, о;ыштыжо – йолван сога, вуйыштыжо – йошкар упш.
– Утыждене кугу улат йот айдеме! – Пырыс мане.
Почмо капка гоч п;ръе; да ;дырамаш вургемым чийыше лочо капан изие;-влак койылалтышт. Пырыс йот айдемым пуртыш. Мланде марте кумык лийын, шо;гые; деч йодо:
– Кочай, полатыш кузе логалаш лиеш?
– Рвезе, тый чылт онарла коят! Мемнан олашке шы;ет от керт, садлан Вуверкувам ;жам, тек тыйым иземда. Изи капан лияш келшет?
– Келшем.
Шо;гые;ын полатыш пурймекыже, тушеч п;гыр капан, кадыр неран Вуверкува лекте.
Рвезе вурт лие, но л;дмыжым ыш ончыкто. Вуверкува к;шычын ;лык шекланен ончале, к;чш; дене мардежым ;ж; да пелештыш:
– Лий тый, Лаври;га, мый дечем изи.
Тале мардеж Лаври;гам п;рдыктен нале. Пычкемышалт кайыш, вара кече ончале, ньога кутко к;кшытаныш савырныш.
– Саламлем, Лаври;га, полатыш ;жам.
– Воштончышыш ончалаш лиеш? – Вуверкува йодо.
– Мемнан гаяк изи улат. Йомакысе олаш ;жам. Коля тыйым ужата, – манят, Вуверкува йомо, пуйто лийынат огыл.
Шем шинчан, кужу пылышан, шуйнышо ш;рган, кандалге клеткан тувыр ;мбак ош ончылшовычым ;шталше Коля п;лемыш пурыш, почешыже Лаври;га ошкыльо. Коля о;гырым пералтен йы;гыртыш, омса олмеш латкок фигур – Шорык, ;шкыж, Йыгыр, Рак, Лев, ;дыр, Виса, Скорпион, Л;йкалыше, Каза, В;дйоктарыше, Кол койыдалтышт.
– Коля, могай мотор улыт! Могай п;рымашем, ончал-ян?
– Ш;ртнь; четлык воктене Кукум ужат? Тудо тылат чыла каласа. Кызытеш чеверын, – Коля вашештыш да трук йомо.
Лаври;га циферблат йымалне Кукум ужо.
– Куку, п;рымашем нерген каласе!
– Ку-ку!
– Куку, телым шочынам, шорыкйол тылзыште. Кушмекем, могайрак лиям? – Лаври;га йодышым пуыш.
– Тый каза идалыкыште шочынат, чыным й;ратет, ;шанле улат.
– Тау, Куку, – рвезе вуйжым савалтен гына шуктыш, ончылно пуч дене пуалтыше -влакым ужо.
Нунышт пучым пуалташ т;;альыч, вара рвезылан корным почыч. Лаври;га Агытаным шекланыш. Тудын ш;йыштыж; ш;ртнь; ш;шер йылгыжеш, мамык пыстылже шемалге-канде т;сан, шулдыржым шаралтен, муралтыш6
– К;-к;-р;-кр;к!
Й;кш; полат мучко шергылт кайыш.
– Театрыш ;жам, – манне Агытан да вуйжым савалтен йомо.
Ала-кушеч ш;ртнь; теркупшым упшалше, йылгыжше кеман Пырыс толын лекте.
– Лаври;га, ;жам, – мане, теркупшыжым налын ешарыш: – Чыладам «Юзо п;кш» йомакым ончаш ;жам.
Йомак т;;але.Теве Юзо п;кш лекте. Ур-влак юарлен модыт. Ик Ур, Юзо п;кшым мумек, к;ргашан илемышкыже пуртыш.
– М;;геш п;ртылт;, – Юзо п;кш мане.
– А тый кутыренат моштет? – Ур йодо.
– Мый юзо виян улам, – Юзо п;кш вашештыш, – кум шонымашетым шуктен кертам.
– Кугыжа ;дыръе; лийнем! – Ур шижтарыш.
– Лият тугеже.
Ур кокымшо шонымашым йодо. Ты гана Юзо п;кш ыш шукто. Ур малаш гына возо, Юзо п;кш к;ргаш гыч т;рштыш.
Йомак мучашлалтмек, Пырыс Лаври;гам омса марте ужатыш.
Тушто рвезым Агытан вуча. Кекереклен гына шукта, Коля кудал тольо да омса марте ужатыш. Тошкалтыш мучашыш карете толын шогале. Тушеч кужу пылышан кум мера; лекте. Каретым виктрыше Кутко кугу й;кын кычкырале:.
– Лаври;га, йомакысе олам ончыктем!
Рвезе каретыш шинче. Мера;-влак вашке кудалаш т;;альыч, Лаври;га чуч лектын ыш воч. Карете чарналтмеке, рвезе э;ер т;рл; т;с дене й;лыш; фонтным ужо. Йырваш сылне сем йо;галте.
Фонтан волгалт кайыш, шонанпыл т;с дене йылгыжын, т;рл; чия вашталте. Сылнылыкым ужмеке, йоча воштылаш т;;але. Фонтан ончылно с;рет галерей таблом сылнештара, ;лнырак йыргешке шагат коеш. Циферблат к;рг; гыч кужу ш;ян п;ч; лекте, тудо шагатын перымыжым чактарен, ший к;чан йолжым таптен, ончыко ошкыльо. Тулын модмыж дене пуйто ший окса йога.
– Ой-ой, чот ноенам, – Лаври;га пелештыш.
– Ончыко, мера;-влак! – Кутко кычкырале.
Карете полат марте шикшалте. Коля рвезым вашлие да малыме верыш ужатыш.
Эр велеш Коля увертарыш:
– Лаври;га, шинчымаш полатыште вучат.
Полат ончылно По;го вашлие, теркупшыжым кора;ден, шинчажым пыч-пыч ыштен мане:
– Лаври;га, пагален ;жына.
Тунамак омса почылто. Сылне сем шергылте. П;лемыште тыглай огыл Койдаргайык вашлие. Кужу почшо шонанпыл т;с дене йылгыжеш. Кайык вуйжым п;рдыкта, шинчажым кумалта, йолжым к;шк; ыштен, шулдыржым р;залеш. Рвезе вуйжым савалтыш, тунамак Койдаргайык омсаш т;калтыш. Шинчалыкым чийыше Тумна вашлие.
– Лаври;га, тыйым шинчымаш полатыш ;жына.
Мо нерген палынет? – Тумна йодо.
– Кузе ик т;с весыш савырна?
Тумна ик стаканыш йошкар т;сан в;дым темыш, вара вес стаканыш нарынче т;саным лугатыш, тунамак чалка т;с койылалтыш Рвезе ;рын колтыш.
– Мом палынет? – Тумна угыч йодо.
– Сита, туныктышо Тумна, чот нойышым.
Омса почылто, Койдаргайык, чогыматен, Колям ;ж;. Тудо вашке кудал мийыш, тошкалтыш марте ужатыш.
Тошкалтыш мучашыште Лаври;га каретым ужо. Тушко шичмекыже, Кутко кычкырале:
– М;кшотар полат марте!
Полат ончылно Ш;рем;кш вашлие. Тудо м;кш-влак деке ужатыш. Лаври;га шуко м;кшым ужо. Нуно, ызген, пеледыш шыркам да тамле шерыв;дым кычалыт. Кенета Ш;рем;кш рвезе йыр п;рдаш т;;але, умдо дене кидшым шуралтыш.
– Коршта! – кычкыралеш Лаври;га.
– Ит л;д, таза лият, –. Кутко пелештыш.
Чолга с;рал Ш;рем;кш дене чеверласен, Лаври;га, п;шкылм; верже коршта гынат, кидшым р;залтыш.
– Ончыко, Мера;-влак! – Кутко кычкыркале.
Карете полат марте кудале.
Угыч Коля вашлие да малыме верыш ужатыш.
– Тендам океан полатыш вучат, – эрдене Коля увертарыш.
Лаври;га океан полатыш логалеш. Тудым Те;ыз кугыжа вашлие. Шкеже кужу пондашан, ;пш; чалемше, вуйыштыжо к;ртньышудан вуйш;дыш. Тудо кугу ракывот полшымо дене тарванылеш.
Лаври;га кугу аквариумышто колым, те;ыз ш;дырым ужо. Пундашыште т;рл; т;сан ракывот, коралл, те;ыз ковышт койыт. Ш;ртнь; кол-влак, к; ола;ге, юарлыше черепахе да эркын тарванылше вошткойшо медузо ийын коштыт.
– Могай мотор! – йывыртен мане Лаври;га.
Кенета Кутко кычкырале:
– Таче пытартыш кече! Э;ер воктек кудалына!
– Кудалына, – рвезе каласыш.
Теве фонтан воктек миен лектыч.
Фонтан т;рл; тул дене йылгыжалтыш. Покшелныже Лаври;га петырыме пеледыш лышташым шекланыш. Йырже ужава т;рштылеш, вакырлана. Воктенак крокодил иге коеш, умшаж гыч т;рл; т;сан в;д чыпчалтеш. В;д ешаралте, пеледыш лышташ гыч пеледыш почылто. Тушто изи ;дыр шинча. Вара пеледыш петырналте, да ;дырат йомо.
Фонтан воктене Кутко пелештыш:
– Лаври;га каяш жап.
Нуным шо;гые; вашлие.
– Лаври;га, кузерак йомакысе ола? Тыште курымешлан кодат?
– Кочай, м;;г; кйынем.
– Вуверкувам ;жам, – пелештыш шо;гые; да полатыш ошкыльо. Тушеч п;гыр тупан шучко Вуверкува лекте. Тудо к;шыч ;лык т;ткын ончале, к;чш; дене п;рдыктылын нале да мутым лукто:
– Лаври;га, ончыч могай лийынат, тугаяк лий.
Тунамак тале мардеж лекте, йочам п;тыраш т;;алеш. Йырваш пычкемышалте, вара кече ончале, рвезе тыглайыш савырныш.
Шинчажым почмеке, Лаври;га ача-аваж деке кынел куржо.
– Ачай, авай, У ий дене саламлем! Мый йомакысе олаш миен коштым, – кож воктене омыштыжо ужмо модыш-влакым ончыктылаш т;;але.
*Изие; – гном, Ниялталыш – щупальце, Кугыв;кш – скорлупа грецкого ореха, Койдаргайык – попугай, Ракывот – раковина, Ш;рем;кш – трутень, Чип – изумруд
с. 21-26
Свидетельство о публикации №225091201337