дневники июль 2013

1.07.13. Поздравил Иру Хачатурову с днем рождения. Аля защитила диплом. Читал Бенедикта Сарнова «Сталин и писатели», получил письмо от Насти П. Она читала Шида. Завтра буду писать статью «Чита» для Католической энциклопедии. Получил письма от о. Виктора Данилова и Симоны Пустильник. Интересная книга Парамонова – «Эренбург: портрет еврея». Очень интересная переписка Сталина с Горьким и с другими лицами по поводу Горького.
2.07.13. Читал вчера интервью с А.В. Антоновым «Я слышу подземный гул» (вопросы задавал Алексей Муравьев). Переписываюсь с Настей П. «Вечные сны, как образчики крови, переливай из стакана в стакан». Читали с мамой Сарнова «Сталин и писатели».
3.07.13. 27 лет назад родилась Аля. В 2002 году в Минске не был услышан. Докладывал о Максиме Греке.
4.07.13. В Луге три года (1941-1944) служил католический священник о. Стефан Войно. Наверное, ушел с немцами. Важно, чтобы мессы совершались. «Всякое место, на которое ступят стопы ног ваших, Я даю вам» (Ис Нав 1, 3). Луга, Наро-Фоминск, Мелихово.
5.07.13. Звонил о. Ференц из Венгрии, интересовался переводом «Мемуаров» Миндсенти. Написал статью «Юстиниан» для 5 тома Католической энциклопедии. В библиографии указал книгу В.М. Лурье. Везде оставляю какие-то следы. В этом смысле надо учиться у Эренбурга. 
6.07.13. Праздник св. Марии Горетти. Поздравил Таню Бородай с днем рождения. Позвонил Галине Масленниковой – она в больнице после операции. Читаю роман Василия Гроссмана «Жизнь и судьба».
9.07.13. Праздник Тихвинской иконы Божией Матери. В воскресенье был на мессе у сестер Матери Терезы. Служил о. Андрей Буко.
19.07.13. Маркс пародирует Евангелие от Иоанна, Ницше – Первое послание к Коринфянам («в опасностях»). И здесь не могут обойтись без христианства. Культура невозможна без христианства, иначе получится просто вода. Стихотворение Эренбурга о соли. Но у Эренбурга другая мысль: евреи – соль земли. А сама метафора соли взята из Нового завета («вы соль земли»).
21.07.13. День рождения Лены (жены). Праздник Казанской иконы Божией Матери. Вчера читал «Призвание Авраама». Вечером был на мессе, встретил Юлю (Катя поступила в Медицинский институт). Лена прилетела в Лондон.
23.07.13. Вчера читал о св. Михаиле Тверском. Технология смерти. Сначала переломали ногами ребра, потом вырезали сердце. Что-то похожее у ацтеков.
25.07.13. Ссылки на Руссо и роман Достоевского «Идиот» в энциклике Lumen fidei.
26.07.13. С мамой читаю Эренбурга.
27.07.13. Интересная тема: Розанов и Распутин. Неожиданно!
28.07.13. С Гегеля начинается новый этап. Он сам в лекции от 22 октября 1818 года сказал, что просвещение закончилось, и покритиковал Канта (не упоминая его имени), сравнив его с Понтием Пилатом. Это четвертый этап: уход Мирового Духа внутрь себя, отвлечение от действительности (будь то откровение, природа или человек – патристика, схоластика и гуманизм). Соответствует natura non creans et non creata у Иоанна Скота Эриугены. Первый этап: natura creans et non creata – это Бог, дающий откровение (Ветхий и Новый завет). Окончание этого этапа – Иоахим Флорский. А с Гегеля начался четвертый этап: осмысление истории. И сюда вписывается цитата Белинского, которую приводит Лев Шестов: «Обозреть путь». И сюда же Шопенгауэр, и Дарвин, и Конт, и Ницше, и Маркс, и Шпенглер. Розанов и Фрейд – отдельно, но это в любом случае не гуманизм, это анти-Руссо.
+++
Был в храме Св. Людовика, служил о. Фернандо. Cellarius. Historia Medii Aevi. От Константина до 1453 года. Декарт вперил взгляд в себя: natura creans et creata. И так было до Канта. Люди занимались самопознанием. И Монтень, и Локк, и Юм, и Руссо. Сюда же Поуп: «The proper study of mankind is man». Из философов были верны естествознанию только Мопертюи и Бошкович (Паскаль отошел от естествознания, причем сознательно). И Ламберт (гений-самоучка), а также Лаплас. Но они оказались на периферии.
29.07.13. Совпали два события: изобретение книгопечатания и взятие Константинополя турками. Cellarius считает взятие Константинополя концом Средних веков.
30.07.13. Не совсем хорошие новости. Папа Франциск против Миссала-1962.
+++
Читаем с мамой книгу Н.Л. Трауберг «Сама жизнь». Диана (дочь Иры С.) уезжает в Мадрид. Виталий Задворный встречался сегодня с Парфеновым: Павла I утвердили. Жду выхода первого тома (Петр I, Анна Иоанновна, Елизавета Петровна).
1.08.13. Вчера был с мамой в американском медицинском центре в Грохольском переулке. Вспомнил и поездку в Португалию, и 11 февраля 2013 года – звонок Антонова и новость об отставке Папы Бенедикта XVI. Упорно продолжаю переводить Яки. Но напрасно он критикует Гегеля. Не надо абсолютизировать науку. Гегель прав: познание природы – это лишь этап. Потом надо будет познать самого себя и смысл человеческой истории. Наука не может всё объяснить. Кроме того, Гегель пишет красиво, ссылается на Гете, он образованный человек.
+++
Вечером добавил. Что очевидно для Декарта? Ни одно из библейских чудес, даже воскресение Христа, не очевидно для него, не может его успокоить. Т.е. он как бы утратил веру. И ни одно из природных явлений: ни звездное небо, ни тяжесть собственного тела, ни биение сердца не очевидно для него. Только мысль очевидна. Т.е. в философии Декарта дух обращается на себя.
Incipit tractatus de victoria Christi contra Antichristum magistri Hugonis de Novo Castro sacrae theologiae et decretorum doctoris Parisiensis. Sequitur prologus huius libri quem ponit in principio. Non sum propheta, nec filius prophetae. Amos 7. Humilis ille Amos considerans quod erat de infimitate generis quoniam pastor armentarius vellicans sicomoros et non attendens quod erat ex dono divini muneris prorupit in haec verba dicens Non sum propheta nec filius prophetae. Hoc et iste humilis propheta et plus quam propheta Johannes Baptista respondit cum ab eo quaesitum est Propheta es tu . Respondit non. Hoc enim habet humilitatis coetus ut semper attendat in se quod infimum et abjectum, non quod altum. Perpendat igitur humana temeritas quanti vicii sit se abjectare esse quod non est cum tanti sit apud Deum celare quod est. Ne igitur temerarie fingam me in hoc opusculo de temporibus novissimis Antichristi esse prophetam loquentem mendacium suisque somniis vel imaginationibus falsis adhaerentem. Nihil in eo positurus sum quod intendo asserere nisi dicto sacrae scripturae canonicae vel sanctorum expositorum eiusdem vel quae ex eis evidenter emanant confirmetur. Sicut autem secundum mundi sapientem scientiis physicis certitudo non est similiter in omnibus quaerenda. Discenti enim est necessarium quaerere certitudinem secundum unumquodque genus inquantum natura patitur vel recipit. Sic uniformis certitudo quaeri debet in dictis sacrae scripturae de Antichristo et adventu Christi ad judicium et in dictis sanctorum de eo. Haec enim non est sicut illa, licet secundum gradum suum debitam credulitatem exposcat. Quod enim sacra scriptura expresse dicit de his infallibili veritate fixum est et futurum. Sancti autem multa dicunt de his non asserendo, sed Sacram Scripturam exponentes ab ea quae probabiliter conjecturant applicando. Et ideo in his non tanta debetur adhaesio quanta illis quae in Scriptura canonica continentur, licet eis tanto amplior debeatur credulitas prae aliis quanto eos credendum est Spiritu Sancto repletos fuisse et per eundem Spiritum Sanctum in expositione Sacrarum Scripturarum invenisse vias rectas. Verum quia a fine res denominari videtur et debet, finis autem huius operis seu opusculi est ut tractetur et sciatur victoria Jesu Christi contra Antichristum, non solum quantum ad illum hominem perditum in se, sed etiam ad corpus eius mysticum, quod est collectio omnium perversorum, unde et hoc in secundo libro huius opusculi tractatur. Congruum est hunc librum intitulari de victoria Jesu Christi contra Antichristum. Hic autem liber in duos parciales libellos dividitur, quorum primus protenditur usque ad adventum Heliae et Enoch contra Antichristum, secundus usque ad adventum Christi in quo perfecte Antichristus cum suo corpore destruetur. Ut autem processus totus utriusque libelli distinctius videatur faciliusque quilibet invenire valeat de materia huiusmodi quod optabit, cuiuslibet libelli capitula in eius principio per ordinem praemittuntur.
Capitulum 1. De interpretatione nominis Antichristi
Capitulum 2. Probans quod veniet Antichristus
Capitulum 3. De qua gente nascetur
Capitulum 4. In qua urbe nascetur
Capitulum 5. Ex qua matre nascetur
Capitulum 6. Quod Antichristus non erit diabolus per assumptionem
Capitulum 7. Quomodo educabutur
Capitulum 8. De quibusdam signis non propriis praecedentibus adventum Antichristi
Capitulum 9. Breviter recolligens praedicta
Capitulum 10. De generali persecutione ecclesiae ante adventum Antichristi
Capitulum 11. De exitu decem tribuum de loco captivitatis eorum
Capitulum 12. De Gog et Magog
Capitulum 13. De fine Romani imperii
Capitulum 14. Quod ille locus Danielis, cap. XI: "Et convertet faciem suam ad imperium" usque ad finem capituli sit principaliter de Antichristo.
Capitulum 15. Recolligens quae in praedictis transgressionibus certa sunt
Capitulum 16. Quod Antichristus imperator et monarcha erit
Capitulum 17. De modo promotionis eius ad regnum Judaeorum
Capitulum 18. De ampliatione regni eius
Capitulum 19. De modo regnandi ipsius
Capitulum 20. Recolligens certa de imperio eius
Capitulum 21. Quod Antichristus volet reputari Deus
Capitulum 22. De signis mendacibus quibus se Deum probabit
Capitulum 23. De discipulis Antichristi
Capitulum 24. Quod Antichristus reputabitur Deus
Capitulum 25. Quod nullum alium permittet Deum nominari
Capitulum 26. Quod videtur leges destruere et mutare et specialiter legem Christi
Capitulum 27. Recolligens praedicta circa falsam deitatem eius
Capitulum 28. De persecutione ecclesiae ab eo in generali
Capitulum 29. De penuria sanctorum quam tunc sustinebunt
Capitulum 30. De oprobrio et verecundia eorum
Capitulum 31. De martyriis sanctorum
Capitulum 32. De casu illorum qui videbantur stare
Capitulum 33. De loco persecutionis et fuga aliquorum sanctorum in loca deserta
Capitulum 34. De tempore durationis illius persecutionis
Capitulum 35. Quare Deus talem persecutionem evenire permittet.

Capitulum primum de interpretatione nominis Antichristi sequitur.

Quia vero omnis notitia incipit a cognitione significati nominis, ideo primo videndum est signatum et etymologia huius nominis Antichristus. Dicitur autem Antichristus quasi contra Christum. Sermones contra excelsum loquetur et sanctos altissimi conteret ut de eo dicitur Danielis VII. Unde Isidorus in libro VIII Etymologiae in capitulo De nominibus dicit: Antichristus appellatur quia contra Christum venturus est. Non quomodo quidam simplices intelligunt Antichristum ideo dictum quod ante Christum venturus sit aut post eum veniat Christus. Non sic, sed Antichristus dicitur Graece quod est Latine contrarius Christo. Anti enim Graece Latine contra signat. Christum enim se mentietur dum venerit et contra eum dimicabit et adversabitur sacramentis eius et Evangelium solvet. De hoc etiam loquitur Damascenus libro quarto circa penultimum: «Non nobis, sed judaeis veniet, non pro Christo, sed adversus Christi et eos qui Christi sunt, ideo Antichristus dicitur». A quibusdam quaeritur an ex impositione nominis Antichristus debeat vulgariter nominari. Huic autem quaestionem Ambrosius videtur respondere super Lucam liber 2 dicens: «Veniet qui Christi sibi nomen usurpet, quem licet appellatione nominis non quaeas secernere, factorum tamen consideratione discernes» (PL 15, 1749). Ecce quod aperte dicit quod ille pessimus, quoniam se vel suis nomen Christi sibi usurpabit appellatione nominis a Christo non possit discerni. Constat autem quod si hoc nomine Antichristus vocaretur, ipso suo vocabulo a Christo secerneretur. Et ideo satis clarum videtur, quod licet homo ille peccati filius perditionis realiter Antichristus esse debeat, contrarius videlicet Christo, hoc tamen nomine non appellabitur ex impositione, sed quodam alio nomine, tum quia si hoc nomen Antichristus sibi imponeretur minus per ipsum diabolus posset fallere mundum. Ex nomine enim isto ipsius malitia omnibus panderetur, tum etiam quia vellet vocari et reputari Christus. Non igitur videtur quod Satanas, qui per ipsum vellet mundum decipere et in ipso Christus appellari permittere debeat quod nomen Antichristi quod est contrarium nomini Christi sibi imponatur, sed sicut salvator noster re fuit Christus, tamen nomen Christi sibi impositum non fuit quo vulgariter inter homines vocaretur, sed nomine Jesus, ut patet Luc 1 et 2 cap. et in Matth 1 cap. Sic prosecutor ille re erit Antichristus, sibi tamen non imponetur hoc nomen, sed aliud congruum ad decipiendum mundum.
Capitulum secundum, quod venturus sit ipse Antichristus
Quod autem Antichristus sit venturus ex multis locis Sacrae Scripturae patet manifeste, ab auctoritate autem hoc incipiamus probare qui prima veritas est, cui ipse contrarius erit, ait, namque Christus, Iudaeis, Ioannis 5 cap.: «Ego veni in nomine Patris mei, et non accepistis me; si alius venerit in nomine suo, illum accipietis». Veniet enim Antichristus non in nomine Patris, sed suo, ut non gloriam Patris, sed suam quaerat. Quia enim Judaei noluerunt recipere Christum, poena peccati huius congruet, ut recipiant Antichristum, ut qui noluerunt credere veritati, credant mendacio, ubi dicet Glossa ibidem et Damascenus libro quarto cap. Penultimo: «Decet scire quoniam oportet Antichristum venire». Veniet autem in redargutionem adversariorum Judaeorum. Dixit enim eis Dominus: «Ego veni in nomine Patris mei, et non accepistis me». Et subdit ibidem consequenter: «Veniet alius in proprio nomine et illum accipietis». Et Apostolus ait in 2 Thess. cap. 2: «Pro eo quod amorem veritatis non susceperunt ad hoc ut salventur ipsi, propterea mittet eis Deus auctorem erroris ad credentum eius mendacio». Et sunt hic duo advertenda. Primum est concordia Glossae cum dicto Damasceni, qui illam auctoritatem dictam a Christo expresse exponit eam esse dictam de Antichristo. Secundum quod ubi Damascenus habet auctorem communis littera habet 2 Thess. 2 cap. operationem ibi enim sic dicitur: «Eo quod caritatem veritatis non receperunt, ut salvi fierent», sequitur: «Et ideo mittet illis operationem erroris», id est illum, qui est malitia, quia est pater omnis malitiae et iniquitatis. Adventus etiam Christi certificatur per Apostolum in 2 Thess. cap. 2 sub his verbis: «Nisi venerit discessio primum et revelatus fuerit homo peccati filius perditionis», scilicet non veniet Christus ad judicium. Eius etiam adventus et ortus prophetatur Daniel 7 cap. In illa enim sacratissima visione, qua totum decursum mundi per quatuor monarchias sub figura quatuor bestiarum oculis mentis intuitus est quousque videt et diceret: «Aspiciebam donec throni positi sunt et antiquus dierum sedit», scilicet ad judicium, sub quarta bestia terribilis dicit: «Considerabam cornua, et ecce aliud cornu parvulum ortum est de medio eorum». Glossa: «Id est Antichristus». Hoc enim referri non potest ad aliquem regem Graecorum, cum illi sub tertia bestia figurentur, hoc autem cornu erat sub quarta. Nec de regibus Graecorum potest dici, quod immediate post visionem de isto cornu subjungitur: «Aspiciebam», inquit, «donec throni positi sunt». Et licet esset facile ex aliis Scripturae testimoniis adventum illius perversi hominis comprobare ista sufficiant, quia subsequentia omnia sunt attestatio praemissorum. Fuit autem aliquando dubium an hic Antichristus venisset in primitiva ecclesia, quia videbatur aliquibus per hoc quod dicit Ioannes apostolus in 1 Ioann. cap. 2, in sua cana: «Filioli mei, novissima hora est, et sicut audivistis, quia Antichristus venit». Hoc etiam videbatur aliquibus pro hoc quod dixit Apostolus in 2 Thess. cap. 2: «Jam mysterium operatur iniquitatis ut qui tenet jam teneat donec de medio fiat». Ex his autem orta est non opinio, sed praesumptio seu temeritas aliquorum asserentium Neronem Antichristum fuisse, ut dicit Glossa Augustini ibidem. Dicit enim ibi per hoc «Neronem voluerit intelligi cuius jam facta velut Antichristi videbantur, unde nonnulli ipsum resurrecturum et futurum Antichristum suspicantur, alii vero ipsum non occisum putant, sed subtractum ut putaretur occisus, et vivum occultari in vigore illius aetatis in qua fuit, cum crederetur esse extinctus, donec suo tempore restituatur in regnum». Subdit autem Augustinus huius temeritatis falsae reprehensionem, dicens: «Sed mihi mira est haec opinantium tanta praesumptio». Unde et mihi videtur quod in reprobatione huius praesumptionis erroneae nec illa auctoritas batei Ioannis facit pro eis. Advertendum quod sicut ille iniquus pertitionis filius venturus in fine saeculi Antichristus proprie dicitur, sic aliqui perversi quasi membra ipsius dicuntur antichristi similitudinarie. De Antichristo per imitationem loquitur beatus Ioannes ibidem, et hoc patet per illud quod subdit ibidem: «Nunc autem antichristi multi sunt» et per illud quod subdit in 4 cap.: «Omnis spiritus qui solvit Christum, de Deo non est, et hic est antichristus, de quo audistis quia venit». Unde Hieronymus super Matthaeum exponens illud verbum Christi: «Multi venient in nomine meo dicentes: Ego sum Christus», - sic dicit: «Unus eorum de quibus loquitur fuit Simon Samaritanus, quem in Actibus Apostolorum legimus, qui se magnam dicebat esse virtutem. Hic quoque in suis voluminibus scripta relinquens: Ego sum sermo Dei, ego omnipotens, ego omnia Dei. Sed et Ioannes Apostolus in epistola sua I loquitur: Audistis quia antichristus venturus est, nunc autem antichristi multi sunt. Ego reor omnes heresiarchas antichristos esse, et sub nomine Christi ea docere que contraria sunt Christo». Haec Hieronymus. Idem dicit Beda super Marcum. Illud etiam apostoli non facit pro eis, quia secundum Augustinum in Glossa ibidem mysterium iniquitatis appellat interfectionem et persecutionem sanctorum, quam inferebat Nero et principes eius fidelibus Christi, quorum jam facta quasi Antichristi videbantur. Quod ideo appellatur mysterium, quia jam tunc diabolus occulte per Neronem et alios operabatur occidendo martyres, sicut tunc aperte operaturus est per Antichristum. Non igitur Nero fuit Antichristus secundum rem, sed secundum figuram. Sicut enim Antiochus figura fuit et typus in nova lege inchoando persecutionem in principio ecclesiae, quam Antichristus complebit in fine. Moraliter autem nota secundum Origenem, quod omnis sermo, qui profitetur expositionem Scripturarum, secundum fidem earum, non autem habet veritatem est Antichristus, veritas autem est Christus, et simulata veritas Antichristus. Sed et omnes veritates invenimus esse Christum, et omnes simulatas esse Antichristum. Haec ille.
Capitulum tertium. Ex qua gente nascetur Antichristus
Patriarcha Jacob, oculis corporeis caecuciens, vigens tamen intus oculis mentis, et quae ventura erant in novissimis praevidens praedixit gentem et tribum ex qua Christus nasceretur, Genesis 49, dicens: «Non auferetur sceptrum de Juda et dux de femore eius, donec veniat qui mittendus est, et ipse erit expectatio gentium, ligans ad vineam pullum suum». Prophetavit etiam gentem et tribum ex qua nascetur Antichristus, ibidem subdens de Dan filio ancillae Rachelis: «Dan», inquit, «judicabit populum suum». Et sequitur: «Fiat Dan coluber in via cerastes in semita mordens ungulas equi ut cadat ascensor eius retro. Salutare tuum, Domine, expectabo». Ubi glossa ordinaria: «Dan non solum coluber, sed cerastes. Cerastes enim Graece Latine cornua dicitur. Et hic serpens cornutus esse perhibetur, per quem digne adventus Antichristi asseritur, qui contra sanctos morsu pestiferae praedicationis et cornu potestatis armabitur. Mordebit autem ungulas equi, id est extrema mundi seducere nitetur, ut dicit Interlinea, et hic est ille pullus, de quo prius dixerat, quod Christus ligaret ipsum ad vineam.Mordet autem ungulas equi, ut ascensor eius Christus, qui ut fidem impleret ascendit pullum asinae, quando Hierusalem erat venturus, ibidemque passurus. Cadit retro, ut abjiciatur ab eius dorso per suae fidei destructionem in mundo. Cum autem dixit propheta “Fiat Dan” hoc dixit non ista postulando, sed vaticinium prophetando. Et ideo quid ipse sanctus Jacob inter morsus serpentinos illius pestiferi expectet pro refugio subdit dicens: «Salutare tuum, Domine, expectabo». Hanc etiam auctoritatem beatus Ambrosius in libro “De benedictione patriarcharum” exponens, sic ait: «Simplex intellectus hoc habet, quod etiam tribus Dan judicem dederit in Israel Sampson de tribu Dan, quia in Israel judicavit 20 annis. Sed non hunc propheta signat, sed Antichristum, qui futurus ex tribu Dan saevus judex et tyrannus immanis populum judicabit et tamquam serpens in via sedens dejicere tentabit eos, qui viam ambulant veritatis supplantare cupiens veritatem» (PL 14, 684). Idem dicit una Glossa Deuteronomii 33 super illud Dan quoque ait scilicet Moyses catulus leonis fluet largiter de Basan. Johannes quoque in Apocalypsin ait, cap. 7. In sacra illa visione numeri mystici salvandorum vidit 144 millia signatorum et adscriptorum ad salutem ex omni tribu filiorum Israel, excepta tribu Dan. Haec enim tribus Dan ibidem signatos non habet ut apparet manifeste per textum. Pro hac absque dubio causa quia ex genere eius nascetur Antichristus et ideo ibi praemittitur ut ex omni numero sanctorum ostendatur Antichristus ejiciendus, ut expresse dicit Glossa. Et nota quod 12 Patriarchae filii Jacob a quibus 12 tribus per carnalem generationem processerunt typum gesserunt 12 Apostolorum Christi, a quibus in 12 partibus mundi ad quas divisi sunt, 12 tribus salvandorum per spiritualem generationem prodierunt in lucem. Unde etiam sicut in numero duodenario apostolorum unus cecidit scilicet Judas, persequens Christum usque ad mortem loco cuius suppletus est Matthias. Sic in numero duodenario tribuum ruet scilicet tribus Dan, quae in suo capite et principe Antichristo Christum persequetur, loco cuius in visione beati Ioannis suppletur tribus Manasses, ut patet in textu manifeste. Quod praevidens patriarcha Jacob in spiritu cum adduxisset Joseph ad eum duos filios suos cancellatis manibus in modum crucis super capita eorum et eis benedicens dixit ad Joseph: Hi duo filii tui computabuntur mihi. Quantum enim ad praesens spectat Manasses computabitur sibi in numero signandorum signo crucis ad salutem quod utique signum expressit in cancellatione manuum, quoniam loco tribus Dan tribus Manasses 12 millia signandorum sicut et aliae tribus habere designatur. Quod etiam Antichristus nascatur de tribu Dan aperte beatus Methodius martyr in libello suo de primis et novissimis diebus sic dicit: Veniet filius perditionis et putans se quasi sit Deus et exaltabitur cor nimis cum sit ex viri semine ex tribu Dan. Hunc ergo beatum Methodium commendat beatus Hieronymus in prologo super Danielem et super 12 capitulam eiusdem, de quo Magister Historiarum dicit 10 capite super Genesis, quod eo existente in carcere revelata sunt ei tempora prima et novissima. Dicunt etiam aliqui quod fuit discipulus beati Pauli Apostoli. Oritur autem dubitatio contra hoc quod dictum est quod Antichristus nascatur ex tribu Dan ex dicto Hieronymi super Danielem, ubi videtur dicere, quod nascetur ex tribu Juda, dicit enim exponendo locum illum Danielis undecimo: Stabit in loco eius indignus hic Antichristus in fine mundi consurgens de gente modica id est de populo Judaeorum. Haec ille. Judaei autem sunt de tribu Juda a quo descenderunt Judaei. Hoc autem praedictae veritati non obviat. Nam quandoque in Sacra Scriptura ex dictis sanctorum accipitur populus Judaicus praecipue pro illis qui de tribu Juda descenderunt, aliquando pro quibuslibet filiis Israel de quaecumque fuerunt tribu, maxime a tempore illo, quo decem tribus fuerunt in captivitate pro majori parte, et pauci de qualibet inter filios Juda permanserunt.
Capitulum quartum.
In qua urbe nascetur Antichristus