Адам мен когам арасындагы наразылык

АДАМ МЕН КОГАМ АРАСЫНДАГЫ НАРАЗЫЛЫК.


Все мои книги, изданные в Москве, в издательстве "Перо", поступили на продажу в книжный магазин издательства "Онер" в Алматы, на углу проспекта Абая и Гагарина. Желающие приобрести их могут обратиться по адресу проспект Абая, 143 Тел 8(727)395-52-06, 395-52-08. Сот:8777282-6487. E-mail: oner2006@mail.ru
Можно обратиться и ко мне по моей сотовой. Благодарю всех за внимание.
Поступили на продажу:
"Где будущее цивилизации и есть ли оно вообще?", 156 с.
"Любовь как сладкий запретный плод", 156 с.
"Заман неге булінді?", 200 с.

      
      
 «Когам» деген тусінік адамдар аркылы аныкталмайды. Ондай тусінікке адамдар болашакта гана келеді. Ол негізінде экономика аркылы аныкталып, когамнын озінін экономикалык, саяси, алеуметтік немесе мадени омірі бар екенін корсетеді. Бул жерде адам омірі корінбейді. Бул тек кана адамдарды камтитын когамнын курылымы. Адамдарга бет бурган когам деп біз тубінде адамдардын бір біріне бет бурганын айтамыз. Адам омірі бар жерде біз адамдар арасындагы карым-катынастарды, олардын бір бірімен байланыстарын кореміз. Оларды когамдык катынастардан ажыратып алып карап, аркімнін оз алдына дамуын кореміз. Ар адамнын дамуына багытталган азаматтар когамы болып келеді. Бул жерде когамнын озі адамдык олшеммен алып каралынады. Ар адамнын дараланып, оз алдына дамуынын мані осында жатыр. Бул болашакка отудін дайындыгы. Ойткені болашакта калыптасатын адам когамын тек еркін дамитын адамдар гана курай алады. Егер біз осы адам арасындагы карым-катынастардын адам тургысынан калай болган кунде де дамып жетілетінін білсек, онда осыдан барып негізінде ар адамнын дамуы жаткан адамдар когамы калыптасатынын акикат екенін білеміз. Муны экономикалык сана коз алдына елестете алмайды. Демек болашакта калыптасатын адам когамы когам байланыстарымен емес, адам арасындагы байланыстармен алып каралынады. Содан барып кана бул адам когамы деп аталынады. Мундай когамды казіргі кезенде азаматтар когамы (гражданское общество) деп атайды. Мундай атаудын жаны бар. Біз откендегі ангімені осы тургыдан жалгастырамыз.
Откен когамнын негізі экономика болган, болашак когамнын негізі – адам, ягни адамдар карым-катынастары. Ескі когамнын жойылуын біз адамдарга жане олардын сана-сезімдеріне карап білмейміз, тек кана когамга жане сонын негізіне карап кана білеміз. Егер казіргі когамнын экономикасы ыдырап, онын ондіріс куштері булініп жатса, онда бізге керегі бул емес, онын болашакка барысы. Ол неге булінеді дегенде. Осы болашакты корсететін адам когамынын негізін курайтын тек кана адам гана. Демек когам дамуы бурынгы когамнын негізі болган, экономикалык катынастарды ыдыратып, трихи осыган дайындалып жатыр. Олай болса ол бірінші кезекте адамды дайындауда. Бул казіргі кездегі бізге беймалім омірдін объективті багыты.
Егерде когамнын казіргі кездегі жагдайына ескі козкараспен карайтын болсак, онда экономиканы бірінші кезекке кою негізгі олшем болып калады. Онда ТМД елдері сатті елдер катарына жатпайды. Біз сиякты сілкіністі басынан кешірмеген, экономикалары шайкалмаган коптеген Батыс Европа елдері мен АКШ алдекайда сатті, аман сау омір кешіп жатыр. Бірак ол бір караганда, ягни жагдайга сырткы, экономика жагынан бага беріп, адам жагдайын ескермегенде. Ал шындыкка келгенде, экономика немесе саясат - когамнын гана козкарасы. Бул когамнын омірін гана корсетіп, барлык тіршілікті когам тургысынан сипаттайды. Сондыктан дамыган техникага суйенген американдыктар когам тургысынан оздерін мызгымайтын елдер катарында санайды. Ал бул  тургыдан барі де жаксы болып коріне береді, тіпті «коркею», «кулпыру» деген создер когамнын оз бетінше дамуын сипаттаганга абден келеді. Бул жерде адамнын омірі жок, ол тек кана «ішіп-жеумен», экономиканын денгейімен, технологиямен гана бейнеленеді де, сырткы жагынан гана корсетіледі. Сондыктан омірге адам козкарасы мулде баска тусінік жане ол баска денгейде жатады.
Немістін ойшылдары Шпенглер, Ницше тагы баска батыстын философтары когам козкарасын жалганга шыгарып, омірді адам тургысынан алып караудын артурлі жолдарын карастырган.  Ал егер біз бул когамды азаматтар когамы дейтін болсак, онда адам козкарасына кошіп, барлык жагдайга осы тургыдан караймыз. Бул жерде барлыгы да адам денгейімен гана алынып, ар адамнын дамуы ескеріледі. Біздін тупкілікті максатымыз –осындай когамга жету. Бул біздін букіл дуниетанымымызда, санамызда тонкеріліс жасайды.
Когамнын коркейуін алга койып, адамдарды ескермеген социализмнін экономикалык саясаты тубінде талкандалды. Ал ар адамга ерік беріп, басынан аркімді оз алдына койып, ар адамды байытамыз деген Батыс кен молынан дамыды. Батыстын казіргі кезендегі жагдайы да адамдарга байланысты. Батыс кол косір ішіп жегеннен, молшылыктан шіріп-іріп жатыр деген ой бар. Теренірек уніліп карасак, бул ой – сыры ашылмаган жумбак. Батыс тарихи экономика тургысынан толыгымен жетіліп, пісуі абден жеткен мадени каумдылык. Ол енді ары карай тек кана ар адамды байытып емес, дамыту аркылы гана жылжи алады. Адамнын баюы мен оз алдына тулга болып дамуы – бул бір бірімен уласпайтын екі турлі тусінік.  Олай болмаган кунде ар адамнын байлыкка умтылуынын кушімен, адамдар кайшылыгынан, ягни тубі адамдардын озара тістесуінен, алысуынан, надандыгынан ыдырайды. Маселе байлыкка кенеліп, не ішем не жеймін демей карынды тойгызганда емес, когамнын байлыгы ар адамнын жандуниесінін байлыгынан корінуі керек. Тарих міне осыган бет алган.
Біз адами тургыдан караганда, адамгершілік жагынан кері кетіп бара жатканымыз карапайым санага да белгілі. Мундай создер кейінгі кезде коп айтылатын болып жур. Бул созде де жан бар. Егер де кейбіреулер бул манызды емес, маныздысы тек кана экономика, я;ни заттар мен оларды ондіру жане саудалау гана дейтін болса, онда олар катты кателеседі. Бул кателері ушін осы уакытка шейін біздін когам оте кымбат отем толеп келе жатыр. Мудай козкарас казіргі кезенде калыптасып жаткан азамат когамында будан былай каратай озін озі актамайды, ойткені адам баласынын ендігі дамуы тек кана адамга гана байланысты болып келеді. Калай болган кунде де, когамнын дамуы осы дамуды адам тургысынан реттеп, тубінде адам когамына отеді. Бул тіпті далелдеуді керек етпейтін акикат. Біз тек кана теріс айналган санадан бул тартіптін калыптасу жолдарын кормей отырмыз. Ал шындыгында, ар адамнын омірі коркейсе, когам да коркейеді, ал кайыршыга айналып азып тозса, онда когам да кулдырайды. Когамнын оз алдына дамуы казіргі кезенде озін озі тауысып, токтаткан багыт. Бул тек озінін саркынымен гана бара жаткан агым. Біздін елде «когам» деген тусінікті казіргі кезенде экономика емес, адамдар курайды. Біз осыган козсіз турде кошіп жатырмыз. Оган мен мынандай бір мысал айтайын.